«Ιστορική» χαρακτήρισε τη συμφωνία Ελλάδος - ΠΓΔΜ ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ επαινώντας τους πρωθυπουργούς Τσίπρα και Ζάεφ για «αυτό το ιστορικό επίτευγμα».
Μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ, ο κ. Στόλτενμπεργκ ξεκαθάρισε ότι η θέση του ΝΑΤΟ να προσκαλέσει τα Σκόπια για να γίνουν μέλος της Συμμαχίας εξαρτάται από την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας «και φυσικά από την ολοκλήρωση και πλήρη τήρηση των δεσμεύσεων της συμφωνίας».
Ο κ Στόλτενμπεργκ διευκρίνισε ότι To NATO έχει αποφασίσει από το 2008, από τη Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου, ότι μόλις το ονοματολογικό ζήτημα επιλυθεί θα απευθύνει πρόσκληση στη χώρα.
«Εκείνη η απόφαση ακόμα ισχύει, αλλά φυσικά πρέπει να δούμε τη συμφωνία να ολοκληρώνεται και να υλοποιείται, κάτι που σημαίνει ότι θα επικυρωθεί και ότι θα γίνουν οι απαραίτητες συνταγματικές αλλαγές».
Ολόκληρη η συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ στον ΣΚΑΙ
Με τη χθεσινή σας δήλωση κ. Γενικέ Γραμματέα, φαίνεται να εκφράζετε ικανοποίηση με τη συμφωνία Τσίπρα - Ζάεφ. Μάλιστα πολλοί λένε ότι το ΝΑΤΟ έσπρωξε τις συνομιλίες ασκώντας πίεση προς τις δύο πλευρές. Μπορείτε να εξηγήσετε γιατί αυτό είναι τόσο μεγάλης σημασίας για τη Συμμαχία;
«Aυτή είναι μια ιστορική συμφωνία, γιατί εδώ πρόκειται για μια διαφορά, μια διαφωνία δεκαετιών, που καθιστούσε αδύνατη την πρόοδο στην πορεία ένταξης στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ, για την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Το ΝΑΤΟ έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι μόλις επιλυθεί το θέμα της ονομασίας, εμείς θα απευθύνουμε πρόσκληση. Ως εκ τούτου θα ήθελα να επαινέσω τόσο τον πρωθυπουργό κ. Τσίπρα αλλά και τον κ. Ζάεφ από τα Σκόπια γιατί αυτό είναι ένα ιστορικό επίτευγμα, γιατί επέδειξαν θάρρος, έδειξαν ότι είναι σπουδαίοι πολιτικοί ηγέτες και μπόρεσαν να επιλύσουν αυτό το ζήτημα, ερχόμενοι σε αυτή τη συμφωνία».
Έμπειροι διπλωμάτες περιέγραψαν κ. Γενικέ Γραμματέα τον "οδικό χάρτη" που παρουσιάστηκε χθες σαν πολύ περίπλοκο, με αριθμό "δύσκολων" βημάτων. Ταυτόχρονα είμαι βέβαιη πως γνωρίζετε ότι κατά τα φαινόμενα υπάρχει ισχυρή πολιτική αντίθεση και στις δύο χώρες. Είστε πεπεισμένος ότι θα είναι εύκολο για τις δύο κυβερνήσεις να πετύχουν;
«Χαιρέτισα τη συμφωνία γιατί επιλύει ένα χρονίζων πρόβλημα, όχι μόνο για τις δύο εμπλεκόμενες χώρες αλλά και για την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ. Κατόπιν φυσικά εναπόκειται στα δύο έθνη και στους δημοκρατικούς θεσμούς, στην Αθήνα και στα Σκόπια, να λάβουν τις τελικές αποφάσεις για να ολοκληρωθεί η συμφωνία. Δεν είναι έργο του ΝΑΤΟ, να εμπλακεί σε αυτές τις διαδικασίες, σεβόμαστε τις δημοκρατικές διαδικασίες και στις δύο χώρες. Αλλά ελπίζω ότι και οι δύο χώρες θα αδράξουν αυτή την ευκαιρία για να λύσουν ένα παλαιό πρόβλημα και να συνεχίσουν την πρόοδο που είδαμε τις τελευταίες εβδομάδες και ειδικά τη συμφωνία που ανακοινώθηκε χθες. Αυτό θα ωφελήσει την ευρύτερη περιοχή, θα ωφελήσει την Ευρώπη και επίσης την Διατλαντική κοινότητα».
Η συμφωνία προνοεί πως τα Σκόπια θα προσκληθούν να ενταχθούν στη Συμμαχία κατά την επερχόμενη Σύνοδο, μπορείτε εσείς να διαβεβαιώσετε τον ελληνικό λαό ότι σε περίπτωση που τα Σκόπια δεν τηρήσουν τα συμπεφωνημένα, η πρόσκληση για ένταξη τους στο ΝΑΤΟ θα ανακληθεί;
«Το NATO έχει αποφασίσει από το 2008, από τη Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου, στην οποία ήμουν παρών ως πρωθυπουργός της Νορβηγίας, ότι μόλις το ονοματολογικό ζήτημα επιλυθεί μετά θα απευθύνουμε πρόσκληση. Εκείνη η απόφαση ακόμα ισχύει, αλλά φυσικά πρέπει να δούμε τη συμφωνία να ολοκληρώνεται και να υλοποιείται, κάτι που σημαίνει ότι θα επικυρωθεί και ότι θα γίνουν οι απαραίτητες συνταγματικές αλλαγές. Έτσι, η θέση του ΝΑΤΟ να προσκαλέσει τα Σκόπια για να γίνουν μέλος της Συμμαχίας εξαρτάται από την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας και φυσικά από την ολοκλήρωση και πλήρη τήρηση των δεσμεύσεων της συμφωνίας».
Γνωρίζετε ότι πολλοί Έλληνες νοιώθουν ότι παραδίδουν τμήμα της ταυτότητάς τους με αυτή τη συμφωνία κ. Στόλτενμπεργκ. Πως θα μπορούσατε να απαντήσετε σε αυτή την ανησυχία, πως θα ενισχυθεί η θέση της Ελλάδας με αυτή τη συμφωνία;
«Πρώτα απ΄όλα νομίζω ότι πρέπει να σεβαστούμε το ότι το ΝΑΤΟ είναι συμμαχία 29 δημοκρατιών, και μέσα σε δημοκρατικές κοινωνίες όπως η Ελλάδα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για πολλά θέματα, αυτό είναι ένα συστατικό της δημοκρατικής κοινωνίας. Αλλά ταυτόχρονα, δεν είναι δουλειά μου ως γενικός γραμματέας να εμπλακώ με τις εσωτερικές πολιτικές αντιμαχίες, αυτό που μπορώ να κάνω είναι να χαιρετίσω το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις δύο χωρών μπόρεσαν να βρουν μια λύση, να επιλύσουν ένα πρόβλημα δεκαετιών που εμπόδιζε την πρόοδο στην ευρω-ατλαντική ενσωμάτωση, στη συνεργασία μεταξύ γειτονικών κρατών της περιοχής. Ελπίζω απλά ότι και τα Σκόπια και η Αθήνα θα μπορέσουν να ολοκληρώσουν αυτή τη συμφωνία και να την υλοποιήσουν, γιατί αυτό πραγματικά θα μας βοηθήσει όλους να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε να συνεργαστούμε, ενισχύοντας την περιφερειακή συνεργασία και επίσης ενισχύοντας τη συνεργασία μέσα στη Νατοϊκή συμμαχία».
Παρ΄όλα αυτά στην Ελλάδα, αμφισβητείται ότι η κυβέρνηση συνολικά ενστερνίζεται αυτή τη συμφωνία, καθώς ο κυβερνητικός εταίρος του κ. Τσίπρα, ο κ. Καμμένος έχει δημοσίως εκφράσει τις διαφωνίες του. Εγείρονται ερωτήματα για το εάν η κυβέρνηση νομιμοποιείται να δεσμεύσει τη χώρα σε μια τέτοια συμφωνία. Ανησυχείτε γι αυτό;
«Νομίζω ότι αυτό που πρέπει να κάνει το ΝΑΤΟ είναι να έχει σχέσεις με τις κυβερνήσεις στα διάφορα κράτη-μέλη, και φυσικά σε όλες τις χώρες της συμμαχίας υπάρχουν διαφορετικά κόμματα με διαφορετικές πολιτικές απόψεις και ορισμένες φορές με μεγάλες διαφορές για σημαντικά ζητήματα. Το ΝΑΤΟ πρέπει να έχει σχέσεις και να εργάζεται με τις κυβερνήσεις που βρίσκονται στην εξουσία. Μίλησα με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα χθες και χαιρέτισα την ηγεσία του, και φυσικά κατόπιν πρέπει να γίνουν δημοκρατικές διαδικασίες στην Ελλάδα, όπως πρέπει να υπάρξουν δημοκρατικές διαδικασίες στα Σκόπια, πριν αυτή η συμφωνία ολοκληρωθεί πλήρως. Αλλά εναπόκειται στους δημοκρατικούς θεσμούς των δύο χωρών να αποφασίσουν και να χειριστούν αυτό το θέμα, όχι στο ΝΑΤΟ, γιατί το ΝΑΤΟ δεν επεμβαίνει στις δημοκρατικές διαδικασίες στα κράτη-μέλη μας».
Είχατε επίσης κ. γενικέ γραμματέα έλθει σε επαφή με κόμματα της αντιπολίτευσης στην Αθήνα και στα Σκόπια, γιατί αντιλαμβανόμαστε ότι η βιωσιμότητα τέτοιων συμφωνιών πολύ συχνά εξαρτάται από την διακομματική τους στήριξη, κάτι που δεν υπάρχει στην περίπτωσή μας.
«Έχω επισκεφθεί τα Σκόπια προ ολίγων μηνών και εκεί συναντήθηκα και με τα κυβερνητικά και με τα αντιπολιτευόμενα κόμματα. Επίσης συναντήθηκα με εκπροσώπους της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα, αυτό είναι τμήμα των καθηκόντων μου ως γενικού γραμματέα, να συναντώ εκπροσώπους από τις κυβερνήσεις αλλά επίσης και από την αντιπολίτευση. Αλλά το ΝΑΤΟ ως συμμαχία πρέπει να σχετίζεται με τις κυβερνήσεις και τις αποφάσεις των κυβερνήσεων, γνωρίζοντας ότι αυτές οι αποφάσεις είναι αμφιλεγόμενες, είτε αφορούν το Αφγανιστάν, είτε τις αμυντικές δαπάνες είτε εν προκειμένω το ζήτημα της ονομασίας. Αλλά ελπίζω σφόδρα ότι οι λαοί και στην Ελλάδα και στην ΠΓΔΜ θα αδράξουν αυτή την ιστορική ευκαιρία και θα δουν ότι αυτή είναι μια μοναδική ευκαιρία να επιλύσουν ένα πρόβλημα που υπάρχει εδώ και πάρα πολύ καιρό».
Ξέρετε γίνονται πολλές υποθέσεις εργασίας τις τελευταίες ώρες. Τι θα γινόταν εάν μια κυβέρνηση της ΠΓΔΜ, αφού η χώρα θα έχει ενταχθεί στη συμμαχία, επανερχόταν σε παλιά αλυτρωτικά αιτήματα; To ΝΑΤΟ παραδοσιακά τηρεί ουδετερότητα σε διαφορές μεταξύ χωρών μελών του, όπως στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ποιές είναι οι εγγυήσεις που το ΝΑΤΟ μπορεί να προσφέρει στον ελληνικό λαό, σε μια τέτοια περίσταση;
«Νομίζω ότι δεν μπορώ να σχολιάσω τις επιμέρους λεπτομέρειες της συμφωνίας, γιατί το καλύτερο θα ήταν οι δύο πρωθυπουργοί να σχολιάσουν αυτό. Είναι ευρέως γνωστό ότι τμήμα της συμφωνίας προνοεί πως πρέπει να υπάρξει αλλαγή στο (σκοπιανό) Σύνταγμα για να αναγνωριστεί το νέο όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Έτσι η πρόταση για "Βόρεια Μακεδονία" βασίζεται στο ότι πρέπει να υπάρξει αλλαγή στο Σύνταγμα. Αυτό νομίζω ότι παρέχει έναν πολύ ισχυρό "κυματοθραύστη" ενάντια σε τυχόν αλλαγές, αφού το νέο όνομα θα αποτελεί συστατικό του Συντάγματος».
Οι διαπραγματεύσεις κ. γενικέ γραμματέα για το ζήτημα της ονομασίας γίνονταν επί δεκαετίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, και με το ΝΑΤΟ φυσικά να παίζει κρίσιμο ρόλο από την απόφαση της Συνόδου Κορυφής του Βουκουρεστίου. Κατά πόσο η παρούσα είναι μια νέα συμφωνία, θα παρατηρούσατε σημαντικές διαφορές ανάμεσα στην τωρινή συμφωνία και στις διαπραγματεύσεις εκείνης της εποχής;
«Το μεγάλο νέο πράγμα τώρα είναι ότι υπάρχει συμφωνία για το ζήτημα της ονομασίας και για θέματα που σχετίζονται με την υλοποίηση της, ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις των δύο χωρών. Αυτό ακριβώς είναι που δεν είχαμε το 2008, όταν λάβαμε την απόφαση στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, και αυτό έχουμε τώρα. Με δεδομένο αυτό, όλοι αναγνωρίζουμε ότι δύο κυβερνήσεις έχουν συμφωνήσει, αυτό είναι ένα σπουδαίο βήμα προς τα εμπρός, είναι πολύ σημαντικό, είναι μια ιστορική στιγμή, αλλά για να ολοκληρώσουν τη συμφωνία πρέπει να πάνε σε δημοκρατικές διαδικασίες, στα Σκόπια και στην Αθήνα».
Η συμφωνία αναμένεται να υπογραφεί στις Πρέσπες το Σαββατοκύριακο. Θα είστε παρών κ. Στόλτενμπεργκ;
Καθ' όσον γνωρίζω, αυτή είναι μια τελετή για τις δύο κυβερνήσεις, δεν έχω σχέδια να παραστώ, αλλά το κύριο μου μήνυμα είναι ότι συγχαίρω τις κυβερνήσεις, τους δύο πρωθυπουργούς για το θάρρος τους, για την ηγεσία τους και πραγματικά ελπίζω αυτή να μπορέσει να είναι η τελική λύση σε μια ονοματολογική διαμάχη που δημιούργησε προβλήματα εδώ και πολλές δεκαετίες, ως εκ τούτου χαιρετίζω τη συμφωνία.
Δύο Έλληνες στρατιώτες κρατούνται στη φυλακή για πάνω από 100 ημέρες πλέον, χωρίς επίσημες κατηγορίες και υπάρχουν πολλές επιθετικές δηλώσεις και επιθετικές κινήσεις προσφάτως. Ποιά είναι η θέση σας επ' αυτού;
«Η Eλλάδα και η Τουρκία είναι πολύτιμοι ΝΑΤΟϊκοί σύμμαχοι, που συνεισφέρουν ποικιλοτρόπως στην κοινή μας ασφάλεια και στη συλλογική μας άμυνα. Γνωρίζω ότι υπάρχουν απευθείας επαφές μεταξύ του πρωθυπουργού της Ελλάδας και του πρωθυπουργού της Τουρκίας. Και απλά προτρέπω και τις δύο χώρες να δείξουν ηρεμία και αυτοσυγκράτηση γιατί πρέπει να προσπαθήσουμε να μειώσουμε τις εντάσεις, γιατί όταν υπάρχουν διαφορές μεταξύ δύο Νατοϊκών συμμάχων όπως αυτές που βλέπουμε τώρα, αυτό είναι κάτι που ανησυχεί όλους μας, όχι μόνο τις δύο εμπλεκόμενες χώρες του ΝΑΤΟ αλλά όλους τους συμμάχους του ΝΑΤΟ και εμένα ως γενικό γραμματέα».
σχόλια