Είναι καλοκαίρι του 2015, οι ημέρες του δημοψηφίσματος. Ο κόσμος είναι διχασμένος σε βαθμό που η δική μας γενιά είχε να ζήσει από την εποχή της μεγάλης κόντρας του Παπανδρέου με τον Μητσοτάκη, από την εποχή των μεγάλων προεκλογικών συγκεντρώσεων και των επεισοδίων μεταξύ πασοκτζήδων και νεοδημοκρατών. Με μία διαφορά. Τότε, τη δεκαετία του '80, δεν υπήρχαν social media, οπότε η συμμετοχή στον διχασμό αφορούσε μόνο τους άμεσα συμμετέχοντες σε αυτόν, κάτι σαν τον ακήρυχτο πόλεμο ανάμεσα στους συνδεσμίτες των ποδοσφαιρικών ομάδων.
Όμως το καλοκαίρι του 2015 ζήσαμε έναν γενικευμένο διχασμό που όμοιό του θεωρώ ότι δεν έχουμε ξαναβιώσει, τουλάχιστον εμείς που δεν ζήσαμε τον εμφύλιο πόλεμο. Σε αυτήν τη συγκυρία είδαμε να σχηματίζεται μια πόλωση, κάτι φυσικό εν μέρει, καθώς τα δημοψηφίσματα ανέκαθεν δημιουργούσαν διχαστικές τάσεις στην κοινωνία, αφού, με το ερώτημα που θέτουν, τοποθετούν τον κόσμο σε απέναντι πλευρές.
Εκείνες τις ημέρες, παρότι κι εγώ ο ίδιος αρκετές φορές συμμετείχα σε πολύ έντονες συζητήσεις, έβλεπα ένα φαινόμενο το οποίο με παραξένευε: τη δημιουργία μιας πολύ βιαστικής και χωρίς στέρεες βάσεις συμμαχίας μεταξύ συμφωνούντων σε ένα πλαίσιο που ανθούσε η λογική την οποία αγάπησε και χρησιμοποίησε με όλους τους δυνατούς τρόπους και ο George W. Bush στην προσπάθειά του να νομιμοποιήσει τον πόλεμο στο Ιράκ: «either with us or against us» – «ή μαζί μας ή εναντίον μας».
Πλέον, στον 21ο αιώνα οι διαχωριστικές γραμμές σβήνουν όλο και περισσότερο. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι ιδεολογίες έχουν βάσεις οι οποίες έχουν ξεπεραστεί από την εξέλιξη των κοινωνιών, σε μια εποχή που λόγω των social media έρχονται σε επαφή άνθρωποι φαινομενικά πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, με αντίθετες καταβολές, που ταυτόχρονα όμως ταιριάζουν για λόγους που ούτε οι ίδιοι μπορούν να κατανοήσουν.
Αν κάτι θυμάμαι με λύπη από εκείνες τις ημέρες, είναι πως βρέθηκα απέναντι από φίλους και ανθρώπους που εκτιμώ, αγαπώ, συμπαθώ και ταιριάζω, όλα αυτά δηλαδή που σε κάνουν να θεωρείς κάποιους ανθρώπους κάτι περισσότερο από γνωστούς.
Η εισαγωγή αυτή ήταν αρκετά σοβαρή και επειδή η σοβαρότητα δεν είναι το φόρτε μου ήρθε η ώρα να αλλάξουμε κλίμα, που λένε και στις ειδήσεις, και από κει που σου δείχνουν τα 200 πτώματα μιας ανείπωτης τραγωδίας ξαφνικά η παρουσιάστρια φοράει ένα τεράστιο χαμόγελο και αρχίζει να λέει ότι περιμένει παιδί η Μέγκαν Μαρκλ, γεγονός, που, αν το σκεφτούμε σοβαρά, μπορεί να μην είναι και πολύ καλό, γιατί οι άνθρωποι, όταν κάνουν παιδιά, αρχίζουν να τσακώνονται πιο πολύ και κάποια στιγμή χωρίζουν, αφού δεν αντέχουν άλλο να τσακώνονται, και μετά, κάποια στιγμή, πεθαίνουν, αφού κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τον θάνατο, εκτός ίσως από τον Έλβις Πρίσλεϊ, που, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, ζει κάπου στη Λατινική Αμερική, παρά τις φήμες περί του θανάτου του.
Όλη αυτή η εισαγωγή αλλά και το μικρό παραλήρημα που ακολούθησε γράφτηκαν για να πω το εξής: τους ανθρώπους τους δένουν οι λεπτομέρειες. Μπορεί με κάποιον να θεωρούμε ότι ταιριάζουμε επειδή πιστεύουμε στην ίδια ιδεολογία, μας αρέσουν πάνω-κάτω οι ίδιες ταινίες και ο ίδιος τρόπος ζωής, αλλά υπάρχουν λεπτομέρειες που φανερώνουν πολύ περισσότερα.
Το χιούμορ, ίσως, πάνω απ' όλα. Μάλλον επειδή το χιούμορ είναι σαν το σεξ, με την έννοια ότι έχει ένα τεράστιο υπόβαθρο από πίσω του και αυτό που εκδηλώνεται είναι προϊόν πολλών άλλων πραγμάτων. Πολλές φορές εκδηλώνεται όλος μας ο χαρακτήρας σε ένα αστείο και αυτός στον οποίο απευθύνεται το αστείο εκδηλώνει τον δικό του χαρακτήρα με τον τρόπο που το εκλαμβάνει. Γι' αυτό λένε ότι αν γελάς με έναν άνθρωπο, μπορείς να ζήσεις μαζί του μια ολόκληρη ζωή, γιατί αυτό που σας κάνει να γελάτε είναι ότι ταιριάζετε σε βάθος.
Οι άνθρωποι αισθάνονται ασφαλείς δίπλα στους ομοίους τους. Αν είσαι πλούσιος, νιώθεις πιο καλά δίπλα σε άλλους πλούσιους. Αν είσαι μαύρος, δίπλα σε άλλους μαύρους. Αν είσαι αριστερός ή δεξιός, δίπλα σε αριστερούς ή δεξιούς αντιστοίχως. Όμως, όπως λένε και σε κάτι memes, πολλά ωραία πράγματα συμβαίνουν όταν βγαίνεις από το comfort zone σου, από τη «ζώνη άνεσης», δηλαδή το περιβάλλον ασφαλείας, αυτό που σε κάνει να νιώθεις άνετα και σου δημιουργεί συνθήκες προστασίας.
Ανέκαθεν οι κοινωνίες ζούσαν με διαχωρισμούς. Φτωχοί - πλούσιοι, αριστεροί - δεξιοί, λευκοί - μαύροι και, φυσικά, ολυμπιακοί - παναθηναϊκοί, για να μιλήσουμε για τους σημαντικότερους εξ αυτών. Οι διαχωρισμοί αυτοί απέτρεψαν πολλούς να γνωρίσουν κάτι διαφορετικό από τους ίδιους, το οποίο όμως ταυτόχρονα θα μπορούσε να είναι πολύ πιο κοντινό τους από αυτό που τους είχε επιβληθεί ως κοντινό.
Πλέον, στον 21ο αιώνα οι διαχωριστικές γραμμές σβήνουν όλο και περισσότερο. Και είμαστε τυχεροί που ζούμε σε μια κοινωνία που είναι μέρος του δυτικού κόσμου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι ιδεολογίες έχουν βάσεις οι οποίες έχουν ξεπεραστεί από την εξέλιξη των κοινωνιών, σε μια εποχή που λόγω των social media έρχονται σε επαφή άνθρωποι φαινομενικά πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους, με αντίθετες καταβολές, που ταυτόχρονα όμως ταιριάζουν για λόγους που ούτε οι ίδιοι μπορούν να κατανοήσουν.
Το καλοκαίρι του 2015 χάσαμε φίλους και φτιάξαμε εχθρούς. Όμως σχετικά γρήγορα η σκόνη έπεσε και είδαμε πόσο λάθος είχαμε κάνει να αφήσουμε τον διχασμό να κυριεύσει τα ένστικτά μας. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να αναλωνόμαστε ψάχνοντας φαινομενικά ομοίους. Τα δόγματα και οι απόλυτες αλήθειες είναι ωραία για να χειραγωγούν τον κόσμο, αλλά πολύ λίγο ενδεικτικά του τι πραγματικά είναι ο καθένας μας. Οι άνθρωποι είναι πολύ σύνθετοι. Και αυτή ακριβώς είναι η γοητεία τους.
σχόλια