Με τις απολογίες των κατηγορούμενων να έχουν ήδη ξεκινήσει η δίκη της Χρυσής Αυγής μπήκε επιτέλους στο τελικό στάδιο –«το φετινό καλοκαίρι είναι το τελευταίο που κυκλοφορούν ελεύθεροι»–, με μια όμως ειδοποιό διαφορά ύστερα από τις 7/7: μετά την εκλογική συντριβή της οργάνωσης, κανείς από τους υπόδικους πρώην βουλευτές της (πλην του Ευρωβουλευτή Λαγού) δεν διατηρεί αυτή την ιδιότητα, με ό,τι σημαίνει αυτό για τα έσοδα αλλά και τα «προνόμια» που απολάμβαναν. Η εικόνα γενικής κατάρρευσης, σε συνδυασμό με τα πολλά και αδιάσειστα ενοχοποιητικά στοιχεία που έχουν κατατεθεί και που μεταφράζονται σε πολύχρονες ποινές φυλάκισης, έχει πανικοβάλει τους κατηγορούμενους Χρυσαυγίτες. Πέφτουν σε διαρκείς αντιφάσεις και ανακολουθίες, συνειδητοποιούν δε ότι έχουν αφεθεί καθένας στην τύχη του από μια έντρομη, πλέον, ηγεσία που μόνο η δική της διάσωση την απασχολεί. Η σημερινή ΧΑ δεν έχει από πλευράς ισχύος και επιρροής καμία σχέση με αυτή που ξέραμε πριν από το '15, κάτι σίγουρα ενθαρρυντικό κι ας μην έχει βέβαια «σβήσει» η ακροδεξιά εν συνόλω:
«Ναι, είναι σαφώς προτιμότερο οι απλοί ψηφοφόροι της ΧΑ να στραφούν σε κόμματα που τουλάχιστον δεν έχουν τη σβάστικα και την ωμή, απροκάλυπτη, δολοφονική βία στο επίκεντρο της ιδεολογίας τους», εκτιμά ο Κώστας Σκαρμέας. Συνήγορος στην υπόθεση των Αιγυπτίων αλιεργατών μαζί με τους Θανάση Καμπαγιάννη και Κώστα Παπαδάκη και μέλος της πρωτοβουλίας JailGoldenDawn, ο 34χρονος συνομιλητής μου είναι το νεότερο ηλικιακά μέλος της Πολιτικής Αγωγής στη δίκη των Χρυσαυγιτών. Μαζί συζητήσαμε για την ως τώρα πορεία της δίκης, τις τελευταίες εξελίξεις πάνω σε αυτή, για τις βαριές ποινές που προβλέπεται να καταλογιστούν, για την τύχη που μπορεί να έχει μια άσκηση έφεσης, για τον ρόλο που έπαιξε τόσο αυτή όσο και το αντιφασιστικό κίνημα στην αποδόμηση της ΧΑ όταν αποφάσισε και η Πολιτεία να «σοβαρευτεί» αλλά και για το τι αποκόμισε προσωπικά από την εμπλοκή του σε αυτή την υπόθεση:
«Το ότι γνώρισα ανθρώπους που με ελάχιστα υλικά μέσα και χωρίς κανένα προσωπικό όφελος έδωσαν πέντε χρόνια απ' τη ζωή τους για τον σκοπό αυτό. Είναι οι δικηγόροι της Πολιτικής Αγωγής, οι δημοσιογράφοι που έκαναν σοβαρή έρευνα για τη ΧΑ και προπαντός τα θύματά της –οι φίλοι του Παύλου, οι μετανάστες, οι συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ και άλλοι πολλοί– που ξεπερνώντας τον φόβο και το τραύμα της επίθεσης συνέβαλαν αποφασιστικά με τις καταθέσεις τους στην επερχόμενη καταδίκη».
H ΧΑ θα θεωρείται πλέον και επίσημα εγκληματική οργάνωση, «με τη βούλα» που λέμε. Δεν διασώζεται καν με κάποια αλλαγή ηγεσίας διότι δεν πρόκειται για κάποιο «νορμάλ» κόμμα όπου θα μπορούσε π.χ. να φύγει ο Μιχαλολιάκος και να αναλάβει ο Κασιδιάρης ή όποιος άλλος αλλά για ένα μόρφωμα ναζιστικό που λειτουργεί με όρους Μαφίας και υπακούει στη λεγόμενη Αρχή του Αρχηγού. Δεύτερος δεν υπάρχει, Χίτλερ κι Μουσολίνι δεν είχαν ορίσει διαδόχους, ούτε βέβαια ο εγχώριος «Φίρερ». Αν το «κεφάλι» κοπεί, θα καταρρεύσει όλο το οικοδόμημα ενώ ταυτόχρονα θα δοθεί ένα ηχηρό μήνυμα σε επίδοξους μιμητές.
— Τεσσεράμισι χρόνια από την έναρξη της δίκης της ΧΑ, πού βρισκόμαστε σήμερα;
Μπήκαμε κανονικά στην τελική ευθεία. Την ερχόμενη Τετάρτη 17/7 απολογείται για την υπόθεση Φύσσα ο Πατέλης, πρώην «πυρηνάρχης» της ΧΑ στη Νίκαια και «σύνδεσμος» μεταξύ Λαγού, Ρουπακιά και λοιπών Χρυσαυγιτών «αξιωματούχων». Ήταν να απολογηθεί στις 28/6, η απολογία του πήρε όμως αναβολή επειδή είχε λιποθυμήσει την προηγούμενη μέρα μέσα στη δικαστική αίθουσα. Ύστερα, ίσως κι εντός της ίδιας μέρας θα απολογηθεί ο 10ος και πλέον βασικός κατηγορούμενος για την ίδια υπόθεση, ο Ρουπακιάς.
Μέχρι τις 26/7 θα έχουμε καθημερινές δικάσιμους, οπότε πιθανότατα οι απολογίες για τις υποθέσεις Φύσσα και Αιγυπτίων αλιεργατών θα τελειώσουν πριν τη θερινή ανάπαυλα. Αρχές Σεπτέμβρη η δίκη συνεχίζεται με τις απολογίες για την επίθεση στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ και έπειτα, μέσα στον ίδιο μήνα λογικά, θα κληθούν να απολογηθούν οι πρώην, πλέον, βουλευτές της ΧΑ και ο Μιχαλολιάκος αυτοπροσώπως.
— Η νέα βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου είναι η πρώτη εδώ και πολλά χρόνια χωρίς κανέναν Χρυσαυγίτη εκπρόσωπο. Πόσο επηρεάζει αυτό τις δικαστικές εξελίξεις;
Σίγουρα τις επηρεάζει, όχι φυσικά από αυστηρά ποινικής πλευράς καθώς τα δικαστήρια δικάζουν βάσει στοιχείων και όχι ιδιοτήτων, αλλά σε σχέση με την υπεράσπιση και τη χρηματοδότηση. Με την υπεράσπιση διότι ένα βασικό επιχείρημα των υπόδικων Χρυσαυγιτών ήταν ότι «είμαστε τρίτο κοινοβουλευτικό κόμμα, μας ψήφισε ο λαός, δεν έχουμε καμία σχέση με τα άτομα που κατηγορούνται για τον φόνο του Φύσσα, ήμασταν στη βουλή και προσφέραμε έργο» – εξ ου και οι εκατοντάδες επερωτήσεις βουλευτών της ΧΑ που έφερναν επί μήνες στη δικαστική αίθουσα οι συνήγοροι υπεράσπισης, παρότι εντελώς άσχετες με την υπόθεση.
Με τη χρηματοδότηση διότι παύουν πλέον να καταβάλλονται βουλευτικές αποζημιώσεις, κάτι που σε συνδυασμό με τη διακοπή της κρατικής χρηματοδότησης της ΧΑ σημαίνει αδυναμία πληρωμής δικηγόρων, «ευνοούμενων» και λοιπών εξόδων. Κάθε υπόδικος Χρυσαυγίτης βουλευτής διέθετε ως τώρα 2-3 καλοπληρωμένους συνηγόρους καθώς επίσης σωρεία μετακλητών υπαλλήλων και «επιστημονικών συνεργατών» στη Βουλή, τους οποίους δήλωναν και σαν μάρτυρες υπεράσπισης. Αυτοί όλοι τώρα μένουν άνεργοι, με ό,τι σημαίνει αυτό.
Διακοπή της κρατικής χρηματοδότησης σημαίνει επίσης πρόβλημα συντήρησης όσων γραφείων της ΧΑ απέμειναν σε λειτουργία –γραφεία που ουσιαστικά λειτουργούσαν ως ορμητήρια επιθέσεων, αποθήκες οπλισμού και κέντρα προσηλυτισμού νέων μελών που συνήθως αλίευαν ανάμεσα σε απελπισμένους ανθρώπους– όπως και λειτουργίας της οργάνωσης συνολικά. Τα «συσσίτια μόνο για Έλληνες», η ναζιστική προπαγάνδα μίσους, οι ίδιες οι έκνομες, εγκληματικές δράσεις της ΧΑ χρηματοδοτούνταν αφότου μπήκε στη Βουλή από τον κρατικό προϋπολογισμό, εσείς κι εγώ δηλαδή μισθοδοτούσαμε τους μαχαιροβγάλτες.
— Η ακόλουθη ερώτηση έχει γίνει επανειλημμένα, τη θέτω όμως και σε σας: Έχει πράγματι καθυστερήσει αδικαιολόγητα πολύ η δίκη και ποιος ευθύνεται γι΄αυτό;
Πρώτη και βασική αιτία είναι ότι άργησε πολύ να ξεκινήσει η ποινική δίωξη της ΧΑ. Η δικογραφία που πιάσαμε στα χέρια μας οι συνήγοροι της Πολιτικής Αγωγής λίγο προτού ξεκινήσει η δίκη ήταν πολύ ογκώδης, ακριβώς διότι η δράση της ΧΑ είχε ήδη προϊστορία τριών δεκαετιών, με πρώτη σοβαρή υπόθεση την παραλίγο μοιραία δολοφονική επίθεση στο τότε μέλος του ΚΣ της ΕΦΕΕ Δημήτρη Κουσουρή έξω από τα δικαστήρια της Ευελπίδων (Ιούνιος '98).
Κανείς ωστόσο από το δικαστικό σύστημα, την εισαγγελία ή τα μεγάλα πολιτικά κόμματα δεν ασχολήθηκε σοβαρά μαζί της μέχρι το 2013. Είναι βέβαια γεγονός ότι για να καταδικαστεί μια οργάνωση ως εγκληματική απαιτείται πλήθος στοιχείων και ότι αυτά θα έπρεπε να εξεταστούν διεξοδικά ώστε να μην υπάρχει κανένα περιθώριο «ένστασης». Ξέραμε λοιπόν εξαρχής ότι αφενός εξαιτίας της πληθώρας των στοιχείων και αφετέρου εξαιτίας της ασυλίας που απολάμβανε μέχρι πρόσφατα η ΧΑ, η δίκη θα τραβούσε σε μάκρος. Στα δύο με τρία χρόνια την υπολογίζαμε αρχικά, τα σχεδόν πέντε χρόνια θα φτάσει αν όπως όλα δείχνουν ολοκληρωθεί στις αρχές του νέου έτους.
Άλλες αιτίες ήταν οι πολύ λίγες δικάσιμοι που μας έδιναν αρχικά το υπουργείο Δικαιοσύνης και η διοίκηση του Εφετείου, η εξάμηνη αποχή των δικηγόρων το '16 –είχαμε τότε αιτηθεί ειδική άδεια ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα η συγκεκριμένη δίκη λόγω της ιδιαίτερης σημασίας της, όμως οι συνήγοροι των υπόδικων Χρυσαυγιτών αρνήθηκαν να συναινέσουν– καθώς και η παρελκυστική υπερασπιστική τακτική. Τον τελευταίο όμως χρόνο χάρη στην πίεση που άσκησε το αντιφασιστικό κίνημα και η ίδια η Μάγδα Φύσσα, απευθύνοντας προσωπική έκκληση στον Αλέξη Τσίπρα, η δίκη διεξάγεται σχεδόν καθημερινά οπότε καλύψαμε πολύ χαμένο έδαφος.
Να πούμε βέβαια ότι μια δικαστική απόφαση, όσο αυστηρή κι αν είναι, δεν αρκεί για να εξουδετερώσει μια τέτοια οργάνωση. Χρειάζεται να καταδικαστεί αμετάκλητα κι από την κοινωνία και το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα δείχνει πως σήμανε κι αυτή η ώρα. Η δε ειρωνεία είναι ότι οι διαρκείς κωλυσιεργίες από πλευράς υπεράσπισης γίνανε εντέλει μπούμερανγκ, διότι πλέον οι κατηγορούμενοι Χρυσαυγίτες βουλευτές θα υποχρεωθούν να απολογηθούν δίχως τη συγκεκριμένη ιδιότητα και τα προνόμια που απέρρεαν από αυτή.
— Η παρελθούσα κυβέρνηση έκανε λέτε πράγματι ό,τι καλύτερο μπορούσε αναφορικά με την υπόθεση;
Το Σύνταγμα ορίζει, ως γνωστό, ότι καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να παρέμβει στο έργο της δικαιοσύνης. Δύναται, εντούτοις, να παρέχει ορισμένες διοικητικές διευκολύνσεις. Θα μπορούσε π.χ. να είχε ορίσει εξαρχής πολύ πιο τακτικές δικάσιμους που να διεξάγονται όλες στο Εφετείο και όχι να μοιράζονται με τις δύσκολα προσβάσιμες φυλακές Κορυδαλλού. Όχι, δεν θα έλεγα ότι αυτό συνέβη σκόπιμα, διαφάνηκε όμως μια, ας την πούμε, έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς Πολιτείας.
— Τι ήταν πιστεύετε εκείνο που κατ' εξοχήν «φρέναρε» τη δράση της ΧΑ; Η δίκη, το αντιφασιστικό κίνημα, οι αλλαγές πολιτικών συσχετισμών, η βούληση Πολιτείας και θεσμών;
Νομίζω ότι τα δύο πρώτα διαλεκτικά πάνε μαζί. Ήδη από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα τον Σεπτέμβριο του '13 ξεκίνησαν ταυτόχρονα τόσο η δικαστική διερεύνηση όσο και η πολύ δυναμικότερη, πλέον, παρουσία του αντιφασιστικού κινήματος στον δρόμο εφόσον είχε διαφανεί ότι πια οι Χρυσαυγίτες δεν αρκούνταν στους ξυλοδαρμούς, είχαν αρχίσει να σκοτώνουν κανονικά – είχε άλλωστε προηγηθεί ο φόνος του Πακιστανού εργάτη Σαχζάτ Λουκμάν αρχές του ίδιου χρόνου, ενώ νεκρό είχαμε και στο αντιμεταναστευτικό «πογκρόμ» τον Μάιο του '11 στο κέντρο της Αθήνας.
Η αφύπνιση τόσο του κινήματος όσο και –επιτέλους– της Πολιτείας ήταν που τους έκοψε τα πόδια, συνέβαλαν δε πολύ σε αυτό οι αποκαλύψεις που γίνανε στη διάρκειά της δίκης για τη φύση και τη δράση της οργάνωσης. Ακόμα και άνθρωποι που δεν ασχολούνται ιδιαίτερα με την υπόθεση και με την πολιτική εν γένει και παρότι τα περισσότερα μεγάλα ΜΜΕ ελάχιστα την καλύπτουν, συνειδητοποίησαν ότι κάτι γίνεται εδώ, ότι οι κατηγορούμενοι δεν είναι τίποτα «εριστικοί πατριώτες» αλλά κανονικοί εγκληματίες. Εξ ου και η αποχώρηση εκατοντάδων μελών καθώς επίσης ο εσωτερικός «εμφύλιος» με αλληλοκαρφώματα κ.λπ. μόλις συνειδητοποίησαν ότι θα μπλέκανε για τα καλά. Ανάμεσά τους στελέχη όπως οι Μίχος, Κουκούτσης, Μπούκουρας, Αλεξόπουλος κ.ά.
Το πιο σημαντικό, ότι και τα πρωτοκλασάτα τους στελέχη –Μιχαλολιάκος, Κασιδιάρης, Παππάς, Παναγιώταρος, Λαγός κ.λπ.– αντιμετωπίζουν βαριές ποινές φυλάκισης δίχως κανένα «δίχτυ προστασίας» από εκείνα που απολάμβαναν.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι αφότου ξεκίνησε η δίκη, σε κάθε εκδήλωση που επιχειρούσε η ΧΑ ο αντιφασιστικός κόσμος ήταν εκεί διαδηλώνοντας ώστε να τη ματαιώσει. Οι τεχνικοί της ΠΟΣΠΕΡΤ προέβησαν σε απεργίες ώστε να μη μεταδίδονται οι ομιλίες του Μιχαλολιάκου. Οι Χρυσαυγίτες δυσκολεύονται πάρα πολύ πλέον να κλείσουν κάποια αίθουσα ξενοδοχείου ή άλλο δημόσιο χώρο, είναι εν γένει ανεπιθύμητοι. Δημιουργήθηκε κατ΄ουσίαν μια «υγειονομική ζώνη» γύρω από τη ΧΑ και από τον κόσμο αλλά επίσης σταδιακά –από το '13 και μετά– από Πολιτεία και ΜΜΕ. Τα τελευταία ουσιαστικά άρχισαν να μεταστρέφονται μετά τη δολοφονία Φύσσα – όταν ο Κασιδιάρης έναν χρόνο πριν χειροδικούσε ζωντανά μέσα σε τηλεοπτικό στούντιο (του ΑΝΤ1) ενάντια σε δύο γυναίκες, τη Δούρου και την Κανέλλη, γεγονός που από μόνο του θα είχε σοβαρές συνέπειες σε οποιαδήποτε σύγχρονη δημοκρατική χώρα, δεν έτρεχε τίποτα. Ή όταν φιλοξενούσαν «φιλικές» συνεντεύξεις του Μιχαλολιάκου και αντιμετώπιζαν τη ΧΑ με όρους λαϊφστάιλ.
— Με βάση το κατηγορητήριο, θα μπούνε λέτε φυλακή για τα καλά οι ένοχοι και με τι ποινές;
Ακριβείς προβλέψεις τέτοιου είδους δεν μπορούν να γίνουν. Εστιάζοντας όμως στα υπάρχοντα στοιχεία αλλά και τις συμπεριφορές των ίδιων των κατηγορούμενων –ο Μίχος π.χ. ανεξαρτητοποιήθηκε, άλλαξε δικηγόρο και προανήγγειλε αποκαλύψεις–, η επαπειλούμενη ποινή για την ηγεσία της ΧΑ είναι τουλάχιστον 30 χρόνια φυλακή (15 για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης κι άλλα τόσα για κακουργηματική οπλοκατοχή), ο δε Ρουπακιάς πάει για ισόβια.
Το κυριότερο, η ΧΑ θα θεωρείται πλέον και επίσημα εγκληματική οργάνωση, «με τη βούλα» που λέμε. Δεν διασώζεται καν με κάποια αλλαγή ηγεσίας διότι δεν πρόκειται για κάποιο «νορμάλ» κόμμα όπου θα μπορούσε π.χ. να φύγει ο Μιχαλολιάκος και να αναλάβει ο Κασιδιάρης ή όποιος άλλος, αλλά για ένα μόρφωμα ναζιστικό που λειτουργεί με όρους Μαφίας και υπακούει στη λεγόμενη Αρχή του Αρχηγού. Δεύτερος δεν υπάρχει, Χίτλερ και Μουσολίνι δεν είχαν ορίσει διαδόχους, ούτε βέβαια ο εγχώριος «Φίρερ». Αν το «κεφάλι» κοπεί, θα καταρρεύσει όλο το οικοδόμημα ενώ ταυτόχρονα θα δοθεί ένα ηχηρό μήνυμα σε επίδοξους μιμητές.
— Ακόμα όμως κι αν υπάρξουν βαριές καταδίκες, δεν θα μπορούσαν να ζητήσουν αναστολή ή/και να ασκήσουν έφεση; Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση;
Ναι, είναι ένα ενδεχόμενο η αναστολή, αν και δεν δίνεται εύκολα για τόσο σοβαρά αδικήματα. Μπορούν φυσικά οι κατηγορούμενοι να ασκήσουν έφεση, οπότε θα γίνει νέα δίκη, αλλά συνήθως η διάρκεια της κατ' έφεση δίκης είναι πολύ συντομότερη. Όπως και να έχει, η αθώωση της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής βάσει των στοιχείων φαντάζει πια πολύ δύσκολη. Μιλάμε για την πληρέστερη και λεπτομερέστερη δικογραφία για εγκληματική οργάνωση που έχει υπάρξει στα εγχώρια χρονικά.
— Ο εκ των βασικών κατηγορουμένων Ι. Λαγός είναι ο μόνος που διατήρησε τη βουλευτική του ιδιότητα εφόσον εξελέγη τον Μάιο στην Ευρωβουλή. Υπάρχει φόβος να τη «σκαπουλάρει»;
Καταρχήν για να μεταβεί στις Βρυξέλλες χρειάστηκε να αρθεί ο περιοριστικός όρος μη εξόδου από τη χώρα. Το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο αποδέχτηκε την αίτησή του, πλην όμως με αυστηρότατους, ντροπιαστικούς για το αξίωμα όρους, δίχως προηγούμενο για Ευρωβουλευτή στην ιστορία της ΕΕ: Η άρση της απαγόρευσης ισχύει μόνο για Βρυξέλλες, Στρασβούργο και Λουξεμβούργο και μόνο όσον αφορά το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, συν ότι υποχρεούται να παρουσιάζεται τρεις φορές τον μήνα στις κατά τόπους ελληνικές πρεσβείες. Ελπίζουμε μόνο όταν έρθει η ώρα της φυλακής να μην το σκάσει, όπως είχε κάνει ο «Περίανδρος» (παλιός υπαρχηγός της ΧΑ) πριν από είκοσι χρόνια όταν κατέφυγε στη Βενεζουέλα και, αν δεν επέστρεφε προ ετών μόνος του για να παραδοθεί, ίσως ακόμα να τον αναζητούσε η ΕΛΑΣ...
— Πολλοί είπαν ότι ωραία, η ΧΑ έμεινε εκτός βουλής, οι ψηφοφόροι της όμως δεν εξαφανίστηκαν, απλώς άλλαξαν κόμμα. Δεν έσβησε δηλαδή η εξτρεμιστική ακροδεξιά στην Ελλάδα, μόνο «διαχύθηκε» αλλού.
Το ότι δεν μπήκε στη Βουλή είναι από μόνο του πολύ σημαντικό. Όπως είπαμε, η ΧΑ έχει την ιδιαιτερότητα ότι δεν είναι ένα οποιοδήποτε ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα αλλά ένα καθαρά ναζιστικό μόρφωμα που ομνύει στη βία και μάλιστα εντελώς απροκάλυπτα. Ούτε ο Βελόπουλος ούτε ο Καρατζαφέρης ούτε ο Άδωνις ούτε κανείς δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό και είναι λάθος να ισοπεδώνουμε πρόσωπα και πράγματα.
Ναι, είναι σαφώς προτιμότερο οι ψηφοφόροι αυτοί να στραφούν αλλού, γιατί αυτό σημαίνει ότι δεν θα ξαναζήσουμε ό,τι τα προηγούμενα χρόνια και ειδικά τη διετία 2012-13 με τους ξυρισμένους «φουσκωτούς» που κατέβαιναν οργανωμένοι μέρα παρά μέρα να κυνηγήσουν μετανάστες κι αντιφασίστες, νιώθοντας πανίσχυροι. Δεκάδες θύματα κατέληγαν τότε μαχαιρωμένα άσχημα ή με ανοιγμένα κεφάλια στα εφημερεύοντα νοσοκομεία. Δεν είναι μόνο οι τρεις υποθέσεις για τις οποίες καταρχήν δικάζονται. Υπάρχουν δεκάδες συσχετισμένες δικογραφίες που αφορούν επίσης σοβαρά περιστατικά. Ο Μιχαλολιάκος είχε την «εξυπνάδα» ήδη από το 1983 να περιβάλλει το τότε γκρουπούσκουλο με έναν μανδύα κομματικό, γνωρίζοντας την αυξημένη προστασία που θα του παρείχε αυτό, καθώς από τη μεταπολίτευση και μετά, για ευνόητους λόγους, κατέστη πολύ δύσκολο να διωχθεί ποινικά ένα πολιτικό κόμμα.
— Οι μέχρι τώρα απολογίες τους πάντως είναι αστείες... Θα ήταν αφορμή για γελωτοθεραπεία με τη συνοδεία ποπ κορν αν δεν είχαμε νεκρούς, όπως σχολίαζε συνάδελφος.
Είναι πράγματι και αστείες και αντιφατικές. Στα τηλεφωνήματα που αντάλλασσαν πριν από τη δολοφονία Φύσσα μίλαγαν, λέει, για τα καναρίνια στο μπαλκόνι του ο ένας, για τον Ολυμπιακό ο άλλος. Ακολουθούν ουσιαστικά τη γραμμή της ηγεσίας: αρνούμαστε τα πάντα προκειμένου να διασωθεί ο αρχηγός. Αυτό το γεγονός μαζί με τη διαπίστωση ότι οι βαριές κατηγορίες που αντιμετωπίζουν έχουν δέσει καλά και άρα τελείωσαν τα ψέματα κάνανε τον Πατέλη να λιποθυμήσει τις προάλλες στο εδώλιο. Τους έχει γίνει πια συνείδηση ότι το φετινό καλοκαίρι είναι το τελευταίο που κυκλοφορούν ελεύθεροι.
— Τι αποκόμισες από τη μέχρι τώρα εμπειρία σου σε αυτή τη δίκη;
Το ότι γνώρισα ανθρώπους που με ελάχιστα υλικά μέσα και χωρίς κανένα προσωπικό όφελος έδωσαν πέντε χρόνια απ' τη ζωή τους για τον σκοπό αυτό. Είναι οι δικηγόροι της Πολιτικής Αγωγής, οι δημοσιογράφοι που έκαναν σοβαρή έρευνα για τη ΧΑ και προπαντός τα θύματά της –οι φίλοι του Παύλου Φύσσα, οι μετανάστες, οι συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ και άλλοι πολλοί– που ξεπερνώντας τον φόβο και το τραύμα της επίθεσης συνέβαλαν αποφασιστικά με τις καταθέσεις τους στην επερχόμενη καταδίκη.
Info: Καθημερινή ενημέρωση για τη δίκη της Χρυσής Αυγής στην ιστοσελίδα https://jailgoldendawn.com και στο fb https://www.facebook.com/lawyersjailgoldendawn
