Τακαλλιστεία έχουν μεγάλη πέραση. Άλλοτεκαι τώρα. Δεν πρόκειται μόνο για τουςγνωστούς διαγωνισμούς ομορφιάς αλλάκαι για εξετάσεις γνώσης, λογοτεχνικήςαπόδοσης, επιστημονικής ευφυΐας,αθλητικής επίδοσης, ακόμη και ηθικούφρονήματος και τα παρόμοια. Παντούαγώνες. Το χαρακτηριστικό είναι ότιδίδονται βραβεία καλύτερου μυθιστορήματοςαλλά ουδέποτε -ή σπανίως- χειρότερου.Τιμάται η επιστημονική ανακάλυψη στηφυσική ή στην ιατρική, αλλά δεν αναφέρονταιποτέ τα «πολύτιμα» σφάλματα σταοποία υπέπεσαν οι λοιποί ερευνητές πουέμειναν στη σκιά με το παράπονο τουατυχούς ειδήμονα.
Στουςπολέμους, για παράδειγμα, όπου η ιεραρχικήπυραμίδα προϋπάρχει, μιλάμε για«ναπολεόντειους πολέμους», αλλάτο στράτευμα των εκατοντάδων χιλιάδωνστρατιωτών που ακολούθησε τον Κορσικανόυπολογίζεται περίπου σαν άμορφη μάζα.Τα ίδια στην πολιτική, όπου το όνομα τουαρχηγού λάμπει πάνω από τους αγώνες των«μαζών». Είναι μήπως περίεργο ότιποτέ δεν τιμάται η μάζα; Το πλήθος; Ηκοινωνία έχει ανάγκη από εξαιρέσειςγια να βιώσει τους κανόνες της·παντού το θεολογικό πρότυπο: Oένας που υπερβαίνει πάσα σύγκριση κιαπό κει και κάτω το πολυκέφαλο κοπάδι.
Σεπρόσφατο δημοσίευμα πληροφορηθήκαμεότι ο ΣΚΑΪ ετοιμάζει μιαν «υψηλήςπνοής τηλεοπτική παραγωγή» όπου θααναδειχθούν οι «Μεγάλοι Έλληνες»με σκοπό να κατονομαστεί (επιτέλους...)ο πιο σημαντικός Έλληνας «όλων τωνεποχών». Η ιδέα βέβαια έρχεται απέξω,ανήκει στο Μπι Μπι Σι και είχε μεγάληεπιτυχία στη Βρετανία και σε άλλεςδεκαεπτά χώρες. Γιατί να μην είμαστε οιδέκατοι όγδοοι; Η ελάσσωνλεπτομέρεια πάντως αφορά τον τρόποανάδειξης. Δεν πρόκειται φυσικά ναβασιστεί στη γνωμοδότηση ειδικών, αλλάστην ψήφο του τηλεοπτικού κοινού. Πιοσυγκεκριμένα, «στόχος του σταθμούδεν είναι τόσο η ανακήρυξη όσο η αποτύπωσητης αντίληψης των σημερινών Ελλήνων».
Άλλοςένας θρίαμβος της δημοκρατίας. Τι είναιπιο δίκαιο; Πιο αποδεχτό; Πιο σώφρον; Ηκοινή γνώμη. Η τηλεοπτική κάλπη. Μήπωςέτσι πάμε στα χαμηλά για να βρούμε ταυψηλά; Μήπως ρωτάμε αυτούς που δεν ξέρουνγια να μάθουμε; Διότι το ζήτημα δεν αφοράτη σημερινή κοινωνία ή τέλος πάντων τηνΙστορία του νεότερου ελληνισμού, αλλάαπλώνεται σε όλες τις εποχές. Άρα δενμπορεί να μιλήσει η άμεση κοινωνικήπείρα. Κυρίως η τηλεοπτική ψηφοφορίααπευθύνεται στην παιδεία του σημερινούνεοέλληνα, στα όσα έμαθε και, πιο σωστά,στα όσα του μάθανε ή δεν του μάθανε.
Μεκάποιο τρακ σκέπτεται κανείς: Mήπωςμέσα στους 100 που πρέπει να κατονομαστούνθα έχουμε συνυπάρξεις όπου θα γελάσειτο παρδαλό κατσίκι; Διότι ο Πλάτων δενμπορεί να λείπει, αλλά μήπως δεν ισχύειτο ίδιο για τον Τσιτσάνη; Ο Μιλτιάδηςασφαλώς θα ευνοηθεί στην κάλπη, αλλά οΚονδύλης θα μείνει πίσω; Γιατί να μηνέχουμε μεσοτοιχία Ιουστινιανού καιΚολοκοτρώνη; Πλούταρχου και Παπαδιαμάντη;Ιπποκράτη και Παπανικολάου; Γαληνούκαι Μητρόπουλου; Τα ζεύγη, προφανώς,μπορούν να πολλαπλασιαστούν κατάβούληση. Μέγας Αλέξανδρος και Κωλέττης,Δημήτριος ο Φαληρεύς και Ζαχαριάδης,Θεμιστοκλής και Καραμανλής, Αριστείδηςο δίκαιος και Μητσοτάκης, Μέγας Αθανάσιοςκαι Παπανδρέου, Σαπφώ και Μοσχολιού.
Οιυπεύθυνοι του όλου εγχειρήματος ασφαλώςθα έχουν υπόψη τους ότι θα γίνει τουΚουτρούλη ο γάμος. Το κοινό αίσθημα, όσοκι αν περιφρονείται, κατέχει κάποιονευπαθή ζυγό αναφορικά με τα όμοια, ταανόμοια, τη συνάφεια και την παταγώδηδιαφορά. Αν υποθέσουμε ότι το καλούσαννα αναδείξει τα πρόσωπα της μεταπολίτευσης,σκάνδαλο δεν θα υπήρχε· ακόμα καιτις μεταπολεμικές προσωπικότητες ήέστω τις μορφές του 20ούαιώνα. Όταν όμως η ψηφοφορία ανοίγει τοφακό και αγκαλιάζει την Ιστορία απόκαταβολής μέχρι σήμερα, ουσιαστικάθέτει το άλυτο ζήτημα της «συνέχειας»και των «ρήξεων» από τις οποίεςπάσχει η Ιστορία μας.
Τοπρόβλημα δεν είναι μόνο δικό μας. Μόλιςπροχθές, σε ιταλικό κανάλι, ακούσαμε νασυγκρίνουν τον Μπερλουσκόνι με τονΙούλιο Καίσαρα! Ανάλογες σαχλαμάρεςμπορούμε να επινοήσουμε για πολλά κράτη.Με τη διαφορά ότι η δική μας περίπτωσηείναι η πλέον ιδιάζουσα. Όταν η εθνικήσου ιδεολογία σε αναγκάζει να επινοείς«παρών» σε όλες τις ιστορικέςεποχές, να είσαι πανιστορικός καιαιώνιος, τελικά την πληρώνουν τα διάσημαπρόσωπα διότι κάθε μορφή έχει το πλαίσιότης - με λάθος φόντο από υπεπροσωπικότητακαταντά καρικατούρα.
Ηδιαδικασία εκλογής των ιστορικώνπροσώπων έχει λάβει, πιστεύουμε, κάποιαμέτρα· κάθε ψηφοφόρος έχει το δικαίωμανα προτείνει έως πέντε ονόματα. Κατόπιν,οι πλειοψηφούσες προσωπικότητες θαπαρουσιαστούν σε ισάριθμα ωριαίαντοκιμαντέρ ώστε να προκύψει ο πολυπόθητοςπρίμους ίντερ πάρες. Άρα έχουμε τοδικαίωμα να διερωτηθούμε: Με τι αίσθημακαι με ποια κριτήρια θα ζυγιστεί οΠερικλής με τον Ναρσή ή τον Λέοντα τονΣοφό, ο Βενιζέλος με τον Πτολεμαίο τονΛάγου, ο Καζαντζίδης με τον Ρωμανό τονΜελωδό;
Ησκέψη ότι κάθε ιστορική εποχή θα κριθείξεχωριστά δεν ικανοποιεί, απεναντίαςπεριπλέκει τα πράγματα. Διότι εκεί θαφανεί η γύμνια του τηλεοπτικού πλήθους.Λόγου χάρη, η ελληνιστική εποχή τι φίλουςμπορεί να έχει; Περιττό να μιλήσουμεγια την εποχή των Πατέρων, όπου η άγνοιααφήνει εμβρόντητους τους πάντες. Πλανάταιδηλαδή ο φόβος ότι από αυτή την πανιστορικήψηφοφορία ενδέχεται να προκύψει άλλοένα «κρυφό σχολειό» που θα φέρεισε δύσκολη θέση τους διοργανωτές τουσταθμού. Ο νεοέλληνας (εννοείται πως)έχει μεγάλη και ένδοξη ιστορία, με τηδιαφορά ότι την «έχει» στο μέτροπου την ξέρει μέσες άκρες. Τον διακρίνειειδικά το γνωστό φεμπλ:Από την αρχαιότητα κάνει ένα σάλτο καιβρίσκεται στον 19ο αιώνα.
σχόλια