Ο ρυθμός θέρμανσης της Γης έφτασε σε ιστορικό υψηλό όλων των εποχών το 2023 με το 92% της ζέστης να προκαλείται από τον άνθρωπο, όπως υπολόγισαν κορυφαίοι επιστήμονες.
Η ομάδα των 57 επιστημόνων από όλο τον κόσμο χρησιμοποίησε μεθόδους εγκεκριμένες από τα Ηνωμένα Έθνη για να εξετάσει τι κρύβεται πίσω από τη φονική έκρηξη καύσωνα του περασμένου έτους. Σύμφωνα με την έρευνά τους, πάντως, ακόμη και με τον ταχύτερο ρυθμό θέρμανσης, δεν καταγράφηκαν στοιχεία σημαντικής επιτάχυνσης της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο - πέρα από την αυξημένη καύση ορυκτών καυσίμων.
Οι θερμοκρασίες ρεκόρ του περασμένου έτους ήταν τόσο ασυνήθιστες που οι επιστήμονες συζητούν τι κρύβεται πίσω από το μεγάλο άλμα και εάν η κλιματική αλλαγή επιταχύνεται ή εάν παίζουν ρόλο άλλοι παράγοντες. Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Piers Forster, επιστήμονας του κλίματος στο Πανεπιστήμιο του Λιντς δήλωσε: «Τα δεδομένα για τη θερμοκρασία δείχνουν πως αυξάνεται και η κατάσταση χειροτερεύει με τον τρόπο ακριβώς που είχαμε προβλέψει». Το γεγονός εξηγείται λίγο πολύ από τη συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα από την αυξανόμενη χρήση ορυκτών καυσίμων, είπε ο ίδιος και ένας συν-συγγραφέας της έρευνας.
Πέρυσι, ο ρυθμός θέρμανσης του πλανήτη έφτασε τους 0,26 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία — από 0,25 βαθμούς Κελσίου το προηγούμενο έτος. Αυτό δεν είναι μια σημαντική διαφορά, αν και κάνει το φετινό ποσοστό το υψηλότερο ποτέ, είπε ο Forster. «Η επιλογή δράσης για το κλίμα έχει γίνει ένα πολιτικό σημείο συζήτησης, αλλά αυτή η έκθεση θα πρέπει να είναι μια υπενθύμιση στους ανθρώπους ότι στην πραγματικότητα είναι ουσιαστικά μια επιλογή για να σωθούν ανθρώπινες ζωές», δήλωσε η κλιματική επιστήμονας του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν, Andrea Dutton, η οποία δεν ήταν μέρος της διεθνούς ομάδα μελέτης. «Για μένα, αυτό είναι κάτι για το οποίο αξίζει να παλέψεις».
Η ομάδα των συγγραφέων — που σχηματίστηκε για να παρέχει ετήσιες επιστημονικές ενημερώσεις μεταξύ των μεγάλων ομάδων του ΟΗΕ κάθε επτά έως οκτώ έτη, έκανε επιστημονικές εκτιμήσεις — που προσδιόρισα ότι η περσινή χρονιά ήταν κατά 1,43 βαθμούς Κελσίου θερμότερη από τον μέσο όρο 1850-1900 με 1,31 βαθμούς από αυτόν να προέρχεται από ανθρώπινη δραστηριότητα. Το άλλο 8% της θέρμανσης οφείλεται κυρίως στο Ελ Νίνιο, τη φυσική και προσωρινή θέρμανση του κεντρικού Ειρηνικού που αλλάζει τον καιρό παγκοσμίως και επίσης προκαλεί μια τρομερή θέρμανση κατά μήκος του Ατλαντικού και από άλλες απλώς τυχαίες καιρικές συνθήκες.
Σε ένα μεγαλύτερο χρονικό πλαίσιο 10 ετών, το οποίο οι επιστήμονες προτιμούν από μεμονωμένα έτη, ο κόσμος έχει θερμανθεί κατά περίπου 1,19 βαθμούς Κελσίου από την προβιομηχανική εποχή, σύμφωνα με την έκθεση στο περιοδικό Earth System Science Data. Η έκθεση αυτή ανέφερε επίσης ότι καθώς ο κόσμος συνεχίζει να χρησιμοποιεί άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, η Γη είναι πιθανό να φτάσει σε 4,5 χρόνια στο σημείο που δεν μπορεί πλέον να αποφύγει να περάσει το διεθνώς αποδεκτό όριο για την υπερθέρμανση: Τους 1,5 βαθμούς Κελσίου.
Δεν είναι το τέλος του κόσμου ή της ανθρωπότητας αν οι θερμοκρασίες ξεπεράσουν το όριο του 1,5 βαθμού, αλλά θα είναι πολύ κακό, τονίζουν οι επιστήμονες. Μελέτες του ΟΗΕ κατά το παρελθόν, έδειξαν ότι οι τεράστιες αλλαγές στο οικοσύστημα της Γης είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν όταν ο πλανήτης θερμανθεί κατά 1,5 - 2 βαθμούς Κελσίου. Το ενδεχόμενο αυτό περιλαμβάνει την πιθανή απώλεια των κοραλλιογενών υφάλων του πλανήτη, του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής, διαφόρων ειδών φυτών και ζώων - μαζί με ακόμα πιο δυσάρεστα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν απώλειες ανθρώπινων ζωών.
Η περσινή άνοδος της θερμοκρασίας ήταν κάτι περισσότερο από ένα μικρό άλμα. Ήταν ιδιαίτερα ασυνήθιστη τον Σεπτέμβριο, δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Sonia Seneviratne, επικεφαλής της δυναμικής της γης-κλίματος στο ETH Zurich, ένα ελβετικό πανεπιστήμιο. Η χρονιά ήταν εντός του εύρους των προβλεπόμενων, αν και βρισκόταν στο ανώτερο άκρο του εύρους, τόνισε η Seneviratne. «Τυχόν επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής, αν συνέβαινε, θα ήταν ακόμη χειρότερη, σαν να χτυπούσε ένα παγκόσμιο σημείο καμπής, θα ήταν πιθανώς το χειρότερο σενάριο», είπε η Seneviratne. «Αλλά αυτό που συμβαίνει είναι ήδη εξαιρετικά κακό και έχει μεγάλες επιπτώσεις ήδη τώρα. Είμαστε στη μέση μιας κρίσης».
Ο κοσμήτορας περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν Τζόναθαν Όβερπεκ και ο επιστήμονας για το κλίμα στο Μπέρκλεϊ, Ζικ Χάουσφαδερ, κανένας από τους οποίους δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπαν ότι εξακολουθούν να βλέπουν επιτάχυνση. Ο Hausfather επεσήμανε ότι ο ρυθμός θέρμανσης είναι σημαντικά υψηλότερος από 0,18 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία - δηλαδή αυτός που ήταν μεταξύ 1970 και 2010.
Η έκθεση ανέφερε ότι η μείωση της ρύπανσης από θείο από τη ναυτιλία - η οποία παρείχε λίγη ψύξη στην ατμόσφαιρα - κυριεύθηκαν πέρυσι από τα σωματίδια άνθρακα που εκλύθηκαν στην ατμόσφαιρα αέρα από τις πυρκαγιές του Καναδά. Η έκθεση ανέφερε επίσης ότι ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο που διοχέτευε τεράστιες ποσότητες υδρατμών που παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα, εκτόξευσε επίσης ψυκτικά σωματίδια με τις δύο δυνάμεις να ακυρώνουν η μία την άλλη. Η κλιματική επιστήμονας της Texas Tech και επικεφαλής επιστήμονας στο Nature Conservancy, Katharine Hayhoe είπε: «Το μέλλον είναι στα χέρια μας. Είμαστε εμείς – όχι η φυσική, αλλά οι άνθρωποι – που θα καθορίσουμε πόσο γρήγορα και πόσο θα θερμανθεί ο κόσμος».
Με πληροφορίες από Associated Press
