Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να απαγορεύσει τα μικροπλαστικά σε χιλιάδες προϊόντα αυτό αναμένεται να κοστίσει στη βιομηχανία καλλυντικών δισεκατομμύρια ευρώ και η προοπτική φέρεται να έχει προκαλέσει ήδη πονοκέφαλο στις εταιρίες.
Πριν από λίγες μέρες, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) πρότεινε απαγόρευση στην εκ προθέσεως προσθήκη μικροπλαστικών σε προϊόντα όπως τα καλλυντικά, τα απορρυπαντικά και τα αγροτικά λιπάσματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2020 προκειμένου να καταπολεμηθεί η ρύπανση.
Προβλέποντας περαιτέρω περιορισμούς, η βιομηχανία καλλυντικών έχει ήδη κάνει βήματα για τη σταδιακή κατάργηση των μικροπλαστικών σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές, αλλά πλέον καλείται να αντιμετωπίσει τον ολική απαγόρευση από εκατοντάδες χιλιάδες προϊόντα.
Αν και τα μικροσκοπικά σωματίδια πλαστικού χρησιμοποιούνται συχνότερα στον αγροτικό τομέα, η αφαίρεση και η αντικατάστασή τους από τα προϊόντα ομορφιάς αναμένεται να έχει το υψηλότερο κόστος, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό οργανισμό.
Η βιομηχανία των καλλυντικών παλιότερα πολεμούσε την απαγόρευση των μικροπλαστικών, υποστηρίζοντας ότι η αντικατάσταση των υλικών θα ήταν τεχνικά δύσκολη και δαπανηρή και ότι η ποσότητα της μικροπλαστικής ρύπανσης που προκαλούν τα προϊόντα ομορφιάς είναι μικρή.
Σύμφωνα με την παρουσίαση του εμπορικού σωματείου Cosmetics Europe του 2018, η απαγόρευση θα υποχρέωνε τη βιομηχανία να βρει νέες φόρμουλες για 24.172 τύπους χωρίς άμεσα διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις και αυτό θα κοστίσει στον κλάδο περισσότερα από 12 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε χαμένα έσοδα.
Ο ECHA δήλωσε ότι η προτεινόμενη απαγόρευση είναι προσιτή και θα παράσχει μια μεταβατική περίοδο που δίνει στον κλάδο χρόνο να προσαρμοστεί. Η πρόταση υπόκειται ακόμη σε περαιτέρω αξιολόγηση. Αναμένεται να σταλεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για λήψη αποφάσεων στις αρχές του 2020.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων τονίζει στην πρότασή του πως μικροσκοπικά κομμάτια από πλαστικό καταλήγουν σε υδάτινες οδούς και ωκεανούς, αυξάνοντας έτι περαιτέρω την ανησυχία των επιστημόνων για την επίδρασή τους στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που εκτιμά πως ο αριθμός των πλαστικών που εναποτίθενται στο περιβάλλον κάθε χρόνο είναι από 70.000 έως 200.000 τόνοι μικροπλαστικών ετησίως, είχε ζητήσει από τον ECHA να καταθέσει πρόταση στο πλαίσιο της στρατηγικής της για τα πλαστικά.
«Ο σκοπός είναι να αποτραπεί η κατάληξη σχεδόν 30.000 τόνων μικροπλαστικών ετησίως στη φύση», δήλωσε ο εκπρόσωπος της ECHA Μάτι Βαΐνιο σε μια διάσκεψη στο Ελσίνκι.
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Γίρκι Κατάινεν, ο οποίος μίλησε επίσης στη διάσκεψη, δήλωσε πως η απαγόρευση της ΕΕ θα μπορούσε να θέσει πρότυπα (στάνταρντ) για τις βιομηχανίες σε όλο τον κόσμο.
Τα μικροπλαστικά είναι πολύ μικρά σωματίδια πλαστικού υλικού (συνήθως μικρότερα από 5 mm). Μπορούν να σχηματιστούν ακούσια, μέσω της φυσιολογικής φθοράς μεγαλύτερων κομματιών πλαστικού, αλλά και συνθετικών υφασμάτων. Μπορούν επίσης να κατασκευαστούν και να προστεθούν σκόπιμα σε προϊόντα για συγκεκριμένο σκοπό, για παράδειγμα, ως κόκκοι σε προϊόντα απολέπισης προσώπου ή σώματος. Όταν απελευθερωθούν στο περιβάλλον, μπορεί να συσσωρευτούν από ζώα, π.χ. από ψάρια και οστρακοειδή, και να καταλήξουν στο πιάτο των καταναλωτών.
Τα σωματίδια μικροπλαστικών που προστίθενται σκόπιμα χρησιμοποιούνται σε ευρύ φάσμα προϊόντων τα οποία κυκλοφορούν στην αγορά της ΕΕ, όπως σε ορισμένα καλλυντικά, προϊόντα προσωπικής φροντίδας, απορρυπαντικά, καθαριστικά προϊόντα, βαφές, προϊόντα που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και ως μέσα αμμοβολής.
Στα καταναλωτικά προϊόντα, τα σωματίδια μικροπλαστικών είναι κυρίως γνωστά ως απολεπιστικά (π.χ. παράγοντες απολέπισης και λάμψης στα καλλυντικά, γνωστοί ως μικροσφαιρίδια), αλλά μπορούν να έχουν και άλλες λειτουργίες, όπως ο έλεγχος του ιξώδους (πυκνότητα), της εμφάνισης και της σταθερότητας ενός προϊόντος.
