«Όλες οι απειλές για τη θάλασσα προέρχονται από τους ανθρώπους, οι οποίοι συμπεριφέρονται σαν η φύση να είναι απλώς ένας πόρος», λέει η Άννα φον Ρέμπαϊ, η οποία εργάζεται στη Γερμανία και την Ινδονησία. «Αλλά ο ωκεανός δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του».
Μερικά χρόνια πριν, η Άννα φον Ρέμπαϊ εγκατέλειψε την επικερδή δουλειά της σε δικηγορικό γραφείο εταιρικού δικαίου - με εξειδίκευση στο δίκαιο τέχνης - για να επικεντρωθεί στο πάθος της για τον ωκεανό.
Εμπνευσμένη από το αυξανόμενο κύμα αγωγών που επιδιώκουν να θεωρήσουν υπεύθυνες τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες για τη δράση για το κλίμα, ίδρυσε το Ocean Vision Legal, ένα δικηγορικό γραφείο με μοναδικό σκοπό: να κινηθεί νομικά εκ μέρους του ωκεανού.
«Ο στόχος μου ήταν να κινητοποιήσω ανθρώπους, οργανισμούς και κράτη να λάβουν νομική δράση για να επιβάλλουν την προστασία του ωκεανού», λέει.
Δεν είναι η μόνη. Πέρυσι, το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP) δήλωσε ότι οι αγωγές που αμφισβητούν την αδράνεια των κυβερνήσεων και των εταιρειών για την κλιματική κρίση έχουν γίνει σημαντικός παράγοντας αλλαγής. Έχουν κατατεθεί πάνω από 2.500 αγωγές σχετικά με την κλιματική κρίση σε όλο τον κόσμο - και πολλές σχετίζονται με τον ωκεανό.
Τον Ιανουάριο, η εταιρεία της φον Ρέμπαϊ ξεκίνησε προκαταρκτικές διαδικασίες κατά της Γερμανίας εκ μέρους της Bund, μιας γερμανικής περιβαλλοντικής ΜΚΟ, για την έκδοση αδειών αλιείας που επιτρέπουν την αλιεία με συρόμενα δίχτυα βυθού, μια καταστροφική αλιευτική πρακτική, σε μια θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή (MPA) της Ντόγγερ Μπανκ.
Ένα από τα μεγαλύτερα αμμοχώραφα στη Βόρεια Θάλασσα, και σπίτι για φώκαινες και φώκιες, η Ντόγγερ Μπανκ, είναι μια προστατευόμενη περιοχή υπό την οδηγία των της ΕΕ. Δεν έγινε καμία εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων πριν εκδοθούν οι άδειες, ισχυρίζεται η Bund. «Πιστεύουμε ότι αυτό είναι παράνομο και τώρα το υπουργείο εξετάζει την ένστασή μας», λέει η φον Ρέμπαϊ.
Αν η υπόθεση προχωρήσει, θα μπορούσε να δημιουργήσει προηγούμενο, με επιπτώσεις για τις άδειες άλλων ευρωπαϊκών χωρών εάν επιτρέπουν την αλιεία με συρόμενα δίχτυα βυθού σε περιοχές προστατευόμενες υπό την οδηγία. Δύο ΜΚΟ, η Bloom και η ClientEarth, έχουν ήδη απειλήσει τη Γαλλία με νομική δράση για την αλιεία με συρόμενα δίχτυα βυθού σε θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές στη Μεσόγειο.
Επίσης, από τότε που η Ισλανδία αποφάσισε να επαναλάβει το κυνήγι φαλαινών τον περασμένο μήνα, εργάζεται πάνω σε μια επιστολή προς το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ένα σώμα του ΟΗΕ, προειδοποιώντας ότι οι ΜΚΟ και άλλοι θεωρούν την άδεια του κυνηγιού φαλαινών ως μια πιθανή παραβίαση του δικαιώματος σε ένα υγιές περιβάλλον.
Αυτόν τον μήνα, η εταιρεία της θα ξεκινήσει μια συλλογική κίνηση ΜΚΟ και διακυβερνητικών οργανισμών που καλούν για μια παγκόσμια διακήρυξη δικαιωμάτων του ωκεανού, παρόμοια με τα δικαιώματα της φύσης. Επίσης, εξετάζει τις νομικές επιπτώσεις της εξόρυξης βαθέων υδάτων.
Οι υπόλοιποι υπερασπιστές των ωκεανών ανά τον κόσμο
Η φον Ρέμπαϊ, ωστόσο, δεν είναι η μόνη δικηγόρος που εξερευνά τη δικαστική αγωγή ως εργαλείο κατά μιας βιομηχανίας που βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τους ωκεανούς. Ένας από τους μεγαλύτερους περιβαλλοντικούς οργανισμούς στον κόσμο, η WWF, ανακοίνωσε τον Μάιο ότι μηνύει την νορβηγική κυβέρνηση για το άνοιγμα του θαλάσσιου βυθού της για εξόρυξη βαθέων υδάτων, ισχυριζόμενο ότι η Νορβηγία απέτυχε να διερευνήσει σωστά τις συνέπειες αυτής της δραστηριότητας.
Και υπήρξαν άλλες αξιοσημείωτες επιτυχίες εκ μέρους των θαλασσών του κόσμου. Ίσως η πιο σημαντική ήρθε τον Μάιο, όταν εννέα μικρά νησιωτικά κράτη κέρδισαν μια ιστορική υπόθεση για το κλίμα, σύμφωνα με την οποία όλα τα συμβαλλόμενα μέρη σε μια συνθήκη γνωστή ως η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (Unclos) πρέπει να κάνουν περισσότερα για να προστατεύσουν τους ωκεανούς από τις επιπτώσεις της παγκόσμιας θέρμανσης.
Μαζί, ως η Επιτροπή Μικρών Νησιωτικών Κρατών για την Κλιματική Αλλαγή και το Διεθνές Δίκαιο (Cosis), ζήτησαν από το δικαστήριο, το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας (Itlos), να διευκρινίσει τι θεωρείται θαλάσσια ρύπανση βάσει της σύμβασης.
Στην Ocean Vision Legal, η φον Ρέμπαϊ είναι πεπεισμένη ότι οι άνθρωποι ξυπνούν στην ιδέα της χρήσης του νόμου για την προστασία του περιβάλλοντος. «Υπάρχει αυξανόμενη επίγνωση ότι υπάρχουν υποχρεώσεις για την προστασία της θάλασσας και πρέπει να αρχίσουμε να τις χρησιμοποιούμε», λέει. «Αυτό είναι η αρχή».
Με πληροφορίες από Guardian
