Βαθιά στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, σχηματίζονται νέοι αμμόλοφοι. Όχι από άμμο αυτή τη φορά αλλά από απούλητα ρούχα περασμένων σεζόν από όλο τον κόσμο.
Τα ρούχα είναι συνήθως γεμάτα με τοξίνες και βαφές και δεν βιοδιασπώνται. Το αποτέλεσμα: περιβαλλοντική καταστροφή που παραβλέπεται σε μεγάλο βαθμό μέχρι και σήμερα.
Το εμπόριο μεταχειρισμένων ενδυμάτων είναι μια εδραιωμένη επιχείρηση στη Χιλή. Οι έμποροι τα εισάγουν κυρίως από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ για να τα μεταπωλήσουν σε τοπικό επίπεδο και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Όμως περισσότεροι από τους μισούς από τους 60.000 τόνους ρούχων που εισάγονται κάθε χρόνο καταλήγουν σε παράνομους χώρους υγειονομικής ταφής στην έρημο, με τρομερές συνέπειες για το περιβάλλον και την τοπική κοινωνία.
Το Aljazeera υπολόγισε ότι έως και 59.000 τόνοι ρούχων που δεν μπορούν να πουληθούν στις ΗΠΑ ή την Ευρώπη καταλήγουν στο λιμάνι Iquique στην ελεύθερη ζώνη Alto Hospicio στη βόρεια Χιλή κάθε χρόνο.
Αυτά είναι που προορίζονται για μεταπώληση στη Λατινική Αμερική. Ωστόσο μόλις 20.000 τόνοι βρίσκουν πραγματικά το δρόμο τους στην αγορά.
Ό,τι δεν πωλείται στο Σαντιάγο ή δεν μεταφέρεται λαθραία και δεν αποστέλλεται σε άλλες χώρες, παραμένει στην ελεύθερη ζώνη. Δεν είναι ευθύνη κανενός να καθαρίσει εκεί και κανείς δεν θα πληρώσει τα απαραίτητα χρήματα για να απομακρυνθούν τα ρούχα, ανέφερε το Aljazeera.
Δυστυχώς, τα ρούχα μπορεί να χρειαστούν εκατοντάδες χρόνια για να βιοδιασπαστούν. Μερικά από αυτά ωστόσο, δεν θα το καταφέρουν ποτέ.
Οι δημοτικοί χώροι υγειονομικής ταφής δεν θα δεχτούν τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα λόγω των χημικών προϊόντων που περιέχονται σε αυτά, ανέφερε σε παλαιότερο άρθρο της η NY Post.
Ως εκ τούτου, τελικά έως και 39.000 τόνοι απούλητων και ανεπιθύμητων ρούχων μεταφέρονται με φορτηγά στην πιο ξηρή έρημο στον κόσμο κάθε χρόνο, όπου κυριολεκτικά καλύπτουν τους αμμόλοφους σε στρώσεις πεταμένων υφασμάτων.
Ο Franklin Zepeda ίδρυσε την EcoFibra για να αντιμετωπίσει αυτήν την κατά κύριο λόγο αόρατη περιβαλλοντική καταστροφή. Η εταιρεία του κατασκευάζει μονωτικά πάνελ χρησιμοποιώντας πεταμένα ρούχα.
«Ήθελα να σταματήσω να είμαι το πρόβλημα και να αρχίσω να είμαι η λύση», είπε σε παλαιότερη συνέντευξή του στο AFP για την εταιρεία που δημιούργησε το 2018.
Ενώ οι ανθρώπινες επιπτώσεις του αχαλίνωτου καταναλωτισμού, με την παιδική εργασία και τις φρικτές συνθήκες στα εργοστάσια, είναι καλά τεκμηριωμένες, πια στην κοινωνία, το περιβαλλοντικό κόστος είναι λιγότερο γνωστό και επομένως λιγότερο κατανοητό.
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι η γρήγορη μόδα χρησιμοποιεί μια εξωφρενική ποσότητα νερού, κάτι που φτάνει τα 7.500 λίτρα για ένα τζιν, σύμφωνα με μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.
Αυτή είναι η ισοδύναμη ποσότητα νερού που πίνει ένας μέσος άνθρωπος για επτά χρόνια, όπως αναφέρει η έκθεση. Συνολικά, η UNCTAD υπολογίζει ότι η βιομηχανία της μόδας χρησιμοποιεί περίπου 93 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού κάθε χρόνο, αρκετά για να ξεδιψάσει πέντε εκατομμύρια ανθρώπους.
«Όταν σκεφτόμαστε βιομηχανίες που έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, η μεταποίηση, η ενέργεια, οι μεταφορές, ακόμη και η παραγωγή τροφίμων μπορεί να μας έρθουν στο μυαλό», ανέφερε η έκθεση του ΟΗΕ. «Αλλά η βιομηχανία της μόδας πιστεύεται ευρέως ότι είναι η δεύτερη πιο ρυπογόνα βιομηχανία στον κόσμο» ακριβώς πίσω από το πετρέλαιο.
Η έκθεση υπολόγισε επίσης ότι περίπου μισό εκατομμύριο τόνοι μικροϊνών καταλήγουν στους ωκεανούς ετησίως. Αυτό ισοδυναμεί με 3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, η παραγωγή ρούχων αντιπροσωπεύει το 8 έως 10% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, περισσότερο από όλες τις διεθνείς πτήσεις και τις θαλάσσιες μεταφορές μαζί, ανέφερε το Insider και ο ΟΗΕ.
Τα εργοστάσια συχνά απορρίπτουν χημικές ουσίες από την παραγωγή σε τοπικές πλωτές οδούς και ποτάμια, μετατρέποντάς τες σε τοξικές και ρυπογόνες περιοχές. Αυτό είναι ιδιαίτερα κακό σε μέρη όπως το Μπαγκλαντές και η Ινδονησία, γνωστά ως κόμβοι φθηνής κατασκευής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
«Διαπράττουμε υδροκτονία», είπε η Σουνίτα Ναράιν, γενική διευθύντρια του Κέντρου Επιστήμης και Περιβάλλοντος στην Ινδία, σχετικά με τη βρώμικη πρακτική. «Δολοφονούμε σκόπιμα τα ποτάμια μας».
Το 2017, ένα ντοκιμαντέρ για τη ρύπανση των υδάτινων οδών που προκαλείται από τη λεγόμενη «γρήγορη μόδα» διαπίστωσε ότι τα βυρσοδεψεία έριχναν τοξικό χρώμιο στην περιοχή με νερό στο Kanpur της Ινδίας. Στη συνέχεια, η χημική ουσία κατέληξε στο αγελαδινό γάλα και στα γεωργικά προϊόντα.
Όλο αυτό το περιβαλλοντικό κόστος δεν λαμβάνει καν υπόψη τη ρύπανση στον κύκλο ζωής που δημιουργείται από τα ρούχα.
Τα απούλητα ρούχα συνήθως καίγονται, θάβονται ή μεταφέρονται με φορτηγά στη Χιλή. Σε όλα αυτά τα σενάρια, οι τοξίνες που περιέχονται στα ρούχα απελευθερώνονται στον αέρα και στα υπόγεια κανάλια νερού, όπως ανέφερε το Aljazeera.
Τα χρώματα, οι πούλιες και άλλα στοιχεία που δίνουν στα ρούχα το στιλ της στιγμής προκαλούν επίσης περιβαλλοντικές βλάβες, λόγω των χημικών.
Η ωστόσο ανάλυση δείχνει μια συνεχή άνοδο του καταναλωτισμού. Η McKinsey υπολόγισε ότι ο μέσος καταναλωτής αγόρασε 60% περισσότερα ρούχα το 2014 από ό,τι το 2000, όπως ανέφερε το Insider. Αυτό συμφωνεί με τον διπλασιασμό της παραγωγής ρούχων μεταξύ 2004 και 2019, που διαπίστωσε το Ίδρυμα Ellen McArthur.
Αντί να αλλάζει ο κόσμος το στυλ με τις ιδιοτροπίες και τις συμπεριφορές της γρήγορης μόδας, οι ειδικοί ενθαρρύνουν το κοινό να επιβραδύνει την επιθυμία για περισσότερα ρούχα.
Συστήνεται δε, στους κατασκευαστές να δημιουργούν κομμάτια που έχουν σκοπό να διαρκέσουν και να αντέξουν στο χρόνο, ενσωματώνοντας πραγματικά βιώσιμες πρακτικές.
Αλλάζοντας τη νοοτροπία αντί των ρούχων, ίσως να υπάρξει πραγματική αλλαγή λένε οι ειδικοί. Μέχρι τότε, οι τοξικοί αμμόλοφοι στην έρημο της Χιλής θα συνεχίσουν να μεγαλώνουν.
Με πληροφορίες του ALJazeera/BBC/EcoWatch
