Το καλοκαίρι που μας πέρασε το Συμβούλιο της Επικρατείας γνωμοδότησε υπέρ της εγκατάστασης ανεμογεννητριών στη Μάνη και πολλοί φορείς (Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας, Ορνιθολογική Εταιρεία, τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι κ.λπ.) κάνουν λόγο για την έναρξη της αλλοίωσης του ιδιαίτερου φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής. Η συζήτηση προσφάτως έχει μεταφερθεί στα βουνά των Αγράφων, όπου προγραμματίζεται η εγκατάσταση δεκάδων ανεμογεννητριών.
— Μπορούμε να ξεκινήσουμε περιγράφοντας το διακύβευμα;
Το διακύβευμα είναι η ίδια η ελληνική φύση, ορεινή και νησιωτική. Αυτήν τη στιγμή βρίσκονται σε φάση αξιολόγησης, αδειοδότησης ή εγκατάστασης περίπου 20.000 ανεμογεννήτριες σε πάνω από 1.500 σημεία της χώρας. Από την άλλη πλευρά, όλος ο πλανήτης παρακολουθεί έντρομος την πολύ σοβαρή υπόθεση της κλιματικής αλλαγής. Ήδη ως χώρα έχουμε δεσμευτεί για μεγαλύτερη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στην ηλεκτροπαραγωγή (στόχος το 32% το 2030 για την Ε.Ε.).
Για να δημιουργηθεί, όμως, ένα αιολικό πάρκο απαιτούνται συνήθως αρκετά χιλιόμετρα νέων δρόμων (και διαπλάτυνση του υφιστάμενου οδικού δικτύου), πυλώνες, καλώδια μεταφοράς και τεράστιες τσιμεντένιες βάσεις (μία για κάθε ανεμογεννήτρια). Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μέσος χρόνος ζωής μιας ανεμογεννήτριας είναι περίπου είκοσι χρόνια. Ήδη στη νότια Εύβοια έχουμε τα πρώτα «νεκροταφεία» ανεμογεννητριών, αφού κανένας δεν μεριμνά για την απομάκρυνσή τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μέσος χρόνος ζωής μιας ανεμογεννήτριας είναι περίπου είκοσι χρόνια. Ήδη στη νότια Εύβοια έχουμε τα πρώτα «νεκροταφεία» ανεμογεννητριών, αφού κανένας δεν μεριμνά για την απομάκρυνσή τους. Όλα αυτά συνεπάγονται μια μη αναστρέψιμη υποβάθμιση των βιοτόπων, τόσο αισθητική όσο και αντικειμενική.
Όλα αυτά συνεπάγονται μια μη αναστρέψιμη υποβάθμιση των βιοτόπων, τόσο αισθητική όσο και αντικειμενική (αποψίλωση δασών, καταστροφή γεωλογικών δομών και βλάστησης, φαινόμενα διάβρωσης, θάνατοι πτηνών, αύξηση του κινδύνου πυρκαγιάς, ηχητική ρύπανση). Στο στόχαστρο, μάλιστα, βρίσκονται και ορισμένες από τις πιο εμβληματικές περιοχές της χώρας, όπως η Μάνη (όπου οι εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει), ο Καβομαλιάς, η Οίτη (δίπλα ακριβώς στα όρια του Εθνικού Δρυμού), η οροσειρά της Πίνδου (τα Άγραφα και πολλές ακόμα κορυφογραμμές), η Σαμοθράκη και η Ικαρία.
Χαρακτηριστικό του πόσο ανεξέλεγκτη έχει γίνει η κατάσταση είναι το ότι αίτηση για εγκατάσταση ανεμογεννητριών έχει γίνει ακόμα και για περιοχή εντός του πυρήνα του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας (όπου στα χαρτιά απαγορεύεται σχεδόν κάθε ανθρώπινη επέμβαση). Μια περιήγηση στον χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας είναι ικανή να σοκάρει και τον πλέον περιβαλλοντικά ανάλγητο (http://www.rae.gr/geo/).
— Ποιοι αποτελούν την πλευρά που είναι υπέρ των ΑΠΕ και τι υποστηρίζει;
Τις ΑΠΕ τις υποστηρίζουμε σχεδόν όλοι. Τη μαζική εγκατάσταση ανεμογεννητριών σχεδόν παντού, όμως, τη στηρίζουν όσοι πιστεύουν ότι πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, όποιο κι αν είναι το τίμημα. Και, φυσικά, οι εγχώριοι και μη επενδυτές, οι σε μεγάλο ποσοστό γερμανικές εταιρείες που κατασκευάζουν τον σχετικό εξοπλισμό και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που είναι υποχρεωμένο να ακολουθεί τις ντιρεκτίβες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.
— Ποιοι αποτελούν την αντίπαλη πλευρά και τι υποστηρίζουν;
Η πλειοψηφία των αποψιλωμένων συνήθως ντόπιων πληθυσμών τάσσεται κατά των αιολικών πάρκων. Το πρόβλημα είναι ότι η γνώμη τους δεν προσμετράται όσο θα έπρεπε στη λήψη των αποφάσεων. Πρόσφατα, λίγα μέτρα πάνω από το χωριό Κουλέντια Λακωνίας (κοντά στη Μονεμβασιά) εγκαταστάθηκε συστοιχία ανεμογεννητριών. Το τραγικό είναι ότι ενώ οι κάτοικοι είχαν προσφύγει στο ΣτΕ κατά της συγκεκριμένης εγκατάστασης, τα έργα ξεκίνησαν πριν από την εκδίκαση της υπόθεσης. Όταν εμφανίστηκαν τα σκαπτικά μηχανήματα στον τόπο τους, αρκετοί ντόπιοι αντέδρασαν, παρακωλύοντας την έναρξη των εργασιών (με μη βίαιο τρόπο). Στάλθηκαν στην περιοχή ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις και η εταιρεία προχώρησε σε μηνύσεις. Το έργο κοντεύει να ολοκληρωθεί, ενώ η εκδίκαση της υπόθεσης εκκρεμεί!
Στα Άγραφα οι δύο πρώτες συστοιχίες ανεμογεννητριών σχεδιάζεται να εγκατασταθούν σε περιοχές όπου βρίσκονται τα σημαντικότερα βοσκοτόπια της περιοχής (εκκρεμεί εκδίκαση της υπόθεσης από το ΣτΕ). Οι κτηνοτρόφοι και τα ζωντανά τους πού θα πάνε; Στις ίδιες περιοχές (και εντός των περιοχών που θα δεσμευτούν) βρίσκονται πηγές από τις οποίες πίνουν νερό τα ζώα και υδροδοτούνται ολόκληρα χωριά. Όλα αυτά, φυσικά, δεν αναφέρονται στην περιβαλλοντική μελέτη που κατατέθηκε για να εγκριθεί το έργο.
Στην Όχη (ορεινή Καρυστία) τα έργα έχουν κυριολεκτικά ξεκοιλιάσει το βουνό (656 ανεμογεννήτριες έχουν τοποθετηθεί ή σχεδιάζεται να τοποθετηθούν στον δήμο Καρύστου). Πολλοί εγχώριοι ορειβατικοί σύλλογοι αλλά και ταξιδιωτικά γραφεία από το εξωτερικό έπαψαν να επισκέπτονται την περιοχή, ζημιώνοντας ανεπανόρθωτα την τοπική οικονομία και εξανεμίζοντας τις όποιες προοπτικές ανάκαμψης. Ποιος επιθυμεί, άλλωστε, στις διακοπές του να περπατά ανάμεσα στα μπετά και τις ανεμογεννήτριες; Κατά τάσσεται και η πλειοψηφία των ανθρώπων που διαθέτουν κοινό νου και έχουν βρεθεί στις περιοχές που απειλούνται, τις έχουν αγαπήσει και γνωρίζουν τι κινδυνεύουμε να χάσουμε. Πόσοι Έλληνες, όμως, έχουν περπατήσει σε τόπους όπως τα Άγραφα, η Όχη ή ο Καβομαλιάς;
Αρκετοί ειδικοί επιστήμονες επίσης αντιμετωπίζουν την ανεξέλεγκτη χωροθέτηση αιολικών συστοιχιών με μεγάλο σκεπτικισμό. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι και η Κομισιόν έχει ξεκινήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες κατά της Ελλάδας «λόγω μη συμμόρφωσης με την ισχύουσα νομοθεσία της Ε.Ε. όσον αφορά τον σχεδιασμό και την έκδοση αδειών κατασκευής αιολικών πάρκων σε ολόκληρη τη χώρα».
— Οι έρευνες τι λένε;
Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν ότι μετά από έναν χρόνο λειτουργίας οι ανεμογεννήτριες καλύπτουν όλες τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που απαιτήθηκαν για την κατασκευή και την εγκατάστασή τους, επομένως συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών του. Από την άλλη, υπάρχουν και μελέτες που δείχνουν ότι σε χώρες με πολλές αιολικές εγκαταστάσεις οι εκπομπές διοξειδίου δεν έχουν μειωθεί ουσιαστικά, πιθανότατα λόγω της διαρκώς αυξανόμενης ζήτησης σε ενέργεια.
Σε κάθε περίπτωση, η αιολική ενέργεια δεν μπορεί να σταθεί αυτόνομα, γιατί δεν φυσάει πάντα και γιατί, με τη σημερινή τεχνογνωσία, δεν υπάρχει κάποιος αποτελεσματικός τρόπος αποθήκευσης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Πρέπει πάντοτε να υποστηρίζεται από κάποια πιο αξιόπιστη μορφή παραγωγής ενέργειας (καύση φυσικού αερίου, καύση λιγνίτη ή υδατοπτώσεις στην ελληνική πραγματικότητα).
σχόλια