Πριν δύο δεκαετίες προέβλεψε ένα μέλλον όπου με ένα κλικ θα εμφανίζονταν τα πάντα, από σκυλοτροφή έως και χαβιάρι. Τα εμπορικά κέντρα θα έχαναν την δημοτικότητα τους και τα μαγαζιά θα έπρεπε να προσφέρουν διασκέδαση ή άλλες υπηρεσίες για να επιβιώσουν. Και μετά έχτισε μία αυτοκρατορία με βάση την εικόνα που είχε στο μυαλό του.
Η Amazon, την οποία ίδρυσε το 1994, ετοιμάζεται να συνοδεύσει την Apple στο κλαμπ του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων, έχοντας μετατραπεί από μία εταιρεία που πωλούσε μόνο βιβλία από δεύτερο χέρι σε έναν παγκόσμιο κολοσσό για όλες τις δουλειές.
Αλλά ο κ. Μπέζος, τώρα ο πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη, ισχυρίζεται ότι έχει υψηλότερους στόχους από την απλή αναδιαμόρφωση της παγκόσμιας λιανικής αγοράς.
Πριν δύο δεκαετίες προέβλεψε ένα μέλλον όπου με ένα κλικ θα εμφανίζονταν τα πάντα, από σκυλοτροφή έως και χαβιάρι. Τα εμπορικά κέντρα θα έχαναν την δημοτικότητα τους και τα μαγαζιά θα έπρεπε να προσφέρουν διασκέδαση ή άλλες εξυπηρετήσεις για να επιβιώσουν. Και μετά έχτισε μία αυτοκρατορία με βάση αυτήν την εικόνα.
Του ανήκει η εφημερίδα Washington Post. Η αεροδιαστημική εταιρεία του, η Blue Origin, σχεδιάζει να πουλήσει εισιτήρια για διαστημικά ταξίδια τον επόμενο χρόνο.
Έχει επίσης κάνει νύξεις ότι θα ανακοινώσει φιλανθρωπικά σχέδια αυτό το καλοκαίρι.
Κάποια χρόνια πριν, η φίλη του από το λύκειο είπε στο Wired ότι πάντα περίμενε ότι θα έκανε περιουσία, εντοπίζοντας την θέληση του σε ένα όνειρο που είχε για την εξερεύνηση του διαστήματος.
«Δεν είχε να κάνει με τα ίδια τα χρήματα. Είχε να κάνει με το τι θα έκανε με αυτά τα χρήματα, με το πως θα άλλαζε το μέλλον» είπε στο περιοδικό.
Διαστημικές αποικίες
Τα σημάδια της φιλοδοξίας του Μπέζος φάνηκαν εδώ και δεκαετίες. Παιδί έφηβων γονέων που γρήγορα χώρισαν, μεγάλωσε κυρίως στο Τέξας και την Φλόριντα με τη μητέρα του Jackie και τον πατριό του Mike Bezos, ένα στέλεχος της Exxon που είχε φύγει ως έφηβος από την Κούβα όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Φιντέλ Κάστρο.
Από νωρίς επέδειξε μία κλίση για τη μηχανική και τις επιστήμες – σύμφωνα με μία βιογραφία του 2013 από τον Brad Stone, αποσυναρμολόγησε την κούνια του με ένα κατσαβίδι σε ηλικία τριών ετών. Σε μία ομιλία αποφοίτησης σε λύκειο, περιέγραψε το όραμα του για τη δημιουργία αποικιών στο διάστημα.
Στο Πρίνστον ο Μπέζος σπούδασε μηχανική και πληροφορική, χρησιμοποιώντας αργότερα τις ικανότητες του σε χρηματοοικονομικές εταιρείες στη Νέα Υόρκη, όπου και γνώρισε την γυναίκα του MacKenzie, τώρα μυθιστοριογράφο, καθώς δούλευαν στο αμοιβαίο κεφάλαιο αντιστάθμισης κινδύνου DE Shaw.
Στην ηλικία των 30 παραιτήθηκε, όταν ανακάλυψε μία στατιστική για τη ραγδαία ανάπτυξη του διαδικτύου. Σε μία ομιλία του το 2010 στο Πρίνστον ο Μπέζος θυμήθηκε την απόφασή του να κατευθυνθεί δυτικά και να ξεκινήσει την Amazon ως το «λιγότερο ασφαλές μονοπάτι».
«Αποφάσισα να δώσω μια ευκαιρία. Δεν πίστευα πως θα μετάνιωνα για την προσπάθεια και την αποτυχία. Και υποψιαζόμουν πως πάντα θα με στοίχειωνε η απόφαση του να μην προσπαθήσω καθόλου» είπε.
Ο βασιλιάς του κυβερνοεμπορίου
Το στοίχημα του Μπέζος, που χρηματοδοτήθηκε με περισσότερα από 100.000 δολάρια από προσωπικά και οικογενειακά κεφάλαια, απέδωσε γρήγορα. Μέσα σε ένα μήνα από το άνοιγμα της Amazon το 1995, είχε ήδη στείλει παραγγελίες σε πάνω από 50 πολιτείες και 45 χώρες, σύμφωνα με το βιβλίο του Stone, «The Everything Store: Jeff Bezos and the Age of Amazon».
Στα πρώτα πέντε χρόνια, οι λογαριασμοί των πελατών πήγαν από τους 18.000 στα 17 εκατομμύρια. Οι πωλήσεις εκτοξεύθηκαν από τα 511.000 δολάρια σε περισσότερο από 1.6 δισεκατομμύρια.
Επενδυτές με μεγάλα ονόματα άρχισαν να συρρέουν στην εταιρεία εν μέσω του πρώτου κύματος ενθουσιασμού με το διαδίκτυο. Μπήκε στο χρηματιστήριο το 1997, συγκεντρώνοντας 54 εκατομμύρια δολάρια και κάνοντας τον Μπέζος, που κάποτε βοηθούσε να βάλουν στα κουτιά τις παραγγελίες των βιβλίων, έναν από τους πλουσιότερους άνδρες στις ηλικίες κάτω των 35 ετών.
To 1999, το περιοδικό Time τον ανακήρυξη ως ένα από τα νεότερα «Πρόσωπα της Χρονιάς», βγάζοντας του το παρατσούκλι «βασιλιάς του κυβερνοεμπορίου».
Πειραματικός
Ένα απαιτητικό αφεντικό, ο Bezos οδήγησε την Amazon με αυτό που περιγράφει ως μακροχρόνια στρατηγική και προσήλωση στον πελάτη.
Στην πράξη, αυτό σήμαινε ότι η εταιρεία ήταν διαθέσιμη να ξοδέψει χρήματα για να κερδίσει χρήματα, χάνοντας το ετήσιο κέρδος για 10 από τα 23 χρόνια καθώς μείωνε τις τιμές, πρόσφερε δωρεάν τα έξοδα αποστολής και περνούσε χρόνια αναπτύσσοντας νέες συσκευές όπως την ηλεκτρονική συσκευή ανάγνωσης Kindle.
Επίσης, όμως, η Amazon δεν δίστασε να εξοικονομήσει χρήματα όπου μπορούσε, κάνοντας τους υπαλλήλους στα κεντρικά γραφεία να πληρώνουν για το πάρκινγκ, διαφωνώντας με τους προμηθευτές, πηγαίνοντας κόντρα στις προσπάθειες οργάνωσης εργατικών ενώσεων στις αποθήκες της, και αποφεύγοντας όσο το δυνατόν περισσότερο τη φορολόγηση.
Η εταιρεία βίωσε και κάποιες αποτυχίες, όπως τις επενδύσεις σε σάιτ σαν το Pets.com. Αλλά σήμερα ακόμα και αυτά μοιάζουν με ένα σημάδι του ασταμάτητα ανταγωνιστικού πνεύματος και της θέλησης της να πειραματιστεί.
Η Amazon δήλωσε σχεδόν 53 δισεκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις τους τρεις μήνες μέχρι τον Ιούνιο, με τριμηνιαίο κέρδος στο ύψος ρεκόρ των 2.5 εκατομμυρίων.
Στην εταιρία αναμένεται να αναλογεί σχεδόν το μισό από όλες τις διαδικτυακές πωλήσεις στις ΗΠΑ για φέτος – και σχεδόν 5% του συνόλου της λιανικής αγοράς της χώρας, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών eMarketer.
Απασχολεί πάνω από 575.000 ανθρώπους, ένα ανθρώπινο δυναμικό που φτάνει σχεδόν το μέγεθος του πληθυσμού του Λουξεμβούργου.
Προσφέρει υλικοτεχνική υποστήριξη, αποθήκευση, δάνεια και μία πλατφόρμα πωλήσεων σε εκατοντάδες χιλιάδες τρίτους εμπόρους, ενώ το επικερδές τμήμα του υπολογιστικού της νέφους που φιλοξενεί τεράστια κομμάτια του εταιρικού κόσμου στους διακομιστές δεδομένων του, είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στη βιομηχανία.
Και η δίψα της Amazon για νέα εγχειρήματα δεν έχει κορεστεί.
Τον περασμένο χρόνο αγόρασε την Whole Foods. Φέτος, ανακοίνωσε την εξαγορά ενός online φαρμακείου. Στελέχη λένε πως αναζητούν και άλλες προσφορές.
Αντιδράσεις
Η άνοδος της Amazon, την ώρα που «γίγαντες» της λιανικής πώλησης όπως τα Sears, Toys 'R' Us και Barnes & Noble δυσκολεύονται, έχει προκαλέσει αρνητικά σχόλια σχετικά με την μονοπωλιακή της δύναμη, τις φορολογικές και εργασιακές της πρακτικές - ακόμα και την ευθύνη της στην αύξηση του κόστους στέγασης στην πόλη όπου έχει την έδρα της, δηλαδή το Σιάτλ.
Όταν η εταιρεία ανακοίνωσε πέρυσι ότι θα έκτιζε κι άλλες μεγάλες εγκαταστάσεις στη Βόρεια Αμερική, τοπικές αρχές έδιναν μάχη για να κερδίσουν την υπογραφή της εταιρείας, ενώ διαδηλωτές, θυμωμένοι στην προοπτική φορολογικών κινήτρων που θα πήγαιναν σε μία από τις πιο επιτυχημένες εταιρείες του κόσμου, διεξήγαγαν εκστρατείες εναντίον της Amazon.
Μπροστά σε αυτή την κριτική, ο Μπέζος έχει ξεκινήσει να καλλιεργεί μία πιο δημόσια παρουσία στο Twitter, όπου μοιράζεται φωτογραφίες των γονιών του και βίντεο όπου κάνει έλκηθρο με σκυλιά στη Νορβηγία.
Η Amazon έχει αντεπιτεθεί και με μετρητά, διπλασιάζοντας τα έξοδα της για την άσκηση παρασκηνιακής πολιτικής πίεσης από το 2014 σε περίπου 13 εκατομμύρια πέρυσι, σύμφωνα με το OpenSecrets.org.
Στόχος στο Twitter
Παρόλες αυτές τις προσπάθειες, η εταιρεία έχει ένα υψηλόβαθμο κριτή: τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει κατηγορήσει την Amazon ότι πληρώνει υπερβολικά χαμηλούς φόρους όσο αφορά τα έξοδα αποστολής προς τις αμερικανικές ταχυδρομικές υπηρεσίες και κράτησε ζωντανή την απειλή για ελέγχους σε εταιρίες μονοπώλια.
Ο Τραμπ επίσης συχνά συνδέει τις δραστηριότητες της Amazon με εκείνες της Washington Post, αν και η εφημερίδα είναι μία ανεξάρτητη, ιδιωτική επένδυση του Μπέζος, ο οποίος την αγόρασε το 2013.
Με μία περιουσία περίπου 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ο 54χρονος Μπέζος έχει επίσης να αντιμετωπίσει ερωτήματα για την περιορισμένη φιλανθρωπική του δραστηριότητα.
Πρόσφατα υπαινίχθηκε πως θα αυξήσει τις προσφορές του, με μία ανακοίνωση που αναμένεται αργότερα μέσα στο καλοκαίρι.
Πέρυσι, ενώ αναζητούσε ιδέες, ο Μπέζος είπε ότι θα προσέγγιζε τη φιλανθρωπία διαφορετικά από τις επιχειρήσεις του, εστιάζοντας σε ένα άμεσο αντίκτυπο αντί για κάτι μακροπρόθεσμο.
