Τα μυρμήγκια του δάσους της Βραζιλίας είναι γνωστό πως γίνονται στόχος ενός μύκητα που τα μετατρέπει σε «μυρμήγκια ζόμπι», ανίκανα πλέον να ελέγξουν τις ενέργειές του.
Το παράσιτο αποκτά τον πλήρη έλεγχο του εντόμου και το ωθεί να αφήσει τα ζεστά όρια του καταφυγίου του στο δέντρο και να κατέβει στο έδαφος, μια περιοχή πιο κατάλληλη για ανάπτυξη μυκήτων. Μόλις ο μύκητας εντοπίσει το κατάλληλο σημείο σε ένα φύλο, καρφώνεται στο έδαφος και αυτό σηματοδοτεί την τελευταία πράξη για το μυρμήγκι. Εκεί ο μύκητας συνεχίζει να αναπτύσσεται μέσα στο σώμα του μυρμηγκιού, τελικά διαπερνώντας το κεφάλι του και απελευθερώνοντας τους σπόρους του. Αυτή η διαδικασία, από την αρχή μέχρι το τέλος, μπορεί να διαρκέσει έως και δέκα ημέρες.
Τα μυρμήγκια-ζόμπι αποτελούν γρίφο για τους επιστήμονες εδώ και αρκετό καιρό καθώς προσπαθούν να κατανοήσουν το πώς ο παρασιτικός μύκητας αποκτά τον πλήρη έλεγχό τους. Ο μύκητας ονομάζεται «O. unilateralis» συχνά αναφέρεται ως «εγκεφαλικό παράσιτο». Αλλά νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε αυτήν την εβδομάδα στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών δείχνει ότι οι εγκέφαλοι των μυρμηγκιών ζόμπι παραμένουν ανέπαφοι από το παράσιτο και ότι ο «O. unilateralis» είναι σε θέση να ελέγχει τις ενέργειες του ξενιστή του διεισδύοντας και ελέγχοντας τις μυϊκές ίνες σε όλο το σώμα του μυρμηγκιού. Τα μυρμήγκια-ζόμπι γίνονται έτσι εν μέρει έντομα και εν μέρει μύκητας. Ένα ανατριχιαστικό υβρίδιο που δείχνει πόσο περίπλοκη και σκληρή είναι η φύση.
Επικεφαλής της έρευνας ήταν ο David Hughes από το Penn State ενώ μια διεθνής ομάδα εντομολόγων, γενετιστών, επιστημόνων και μικροβιολόγων πλαισίωσαν όλη τη μελέτη.
«Ο μύκητας είναι γνωστό ότι εκκρίνει συγκεκριμένους μεταβολίτες και προκαλεί μεταβολές στην έκφραση γονιδίου του ξενιστή, καθώς και ατροφία στους μύες του μυρμηγκιού », αναφέρει η μελέτη. «Η αλλοιωμένη συμπεριφορά του ξενιστή είναι ένας εκτεταμένος φαινότυπος των γονιδίων του παρασίτου που εκφράζεται μέσω του σώματος του ξενιστή του. Αλλά είναι άγνωστο πώς ο μύκητας συντονίζει αυτά τα αποτελέσματα για να χειριστεί τη συμπεριφορά του ξενιστή».
Η διαδικασία της μελέτης ήταν περίπλοκη και απαιτούσε σειρά δοκιμών σε μυρμήγκια προκειμένου να καταγραφούν αντιδράσεις σε άλλα παράσιτα. Αυτό που τελικά κάνει τον μύκητα ξεχωριστό και τόσο θανάσιμο είναι πως ουσιαστικά από τη στιγμή που θα εισέλθει στο σώμα του μυρμηγκιού, αρχίζει μια διαδικασία που θα μπορούσε να περιγραφεί απλά σαν ντύσιμό του με στολή. Όμως, το πιο περίεργο από όλα είναι πως ο μύκητας δεν διεισδύει στους εγκεφάλους των μυρμηγκιών. Κανονικά σε όλα τα πλάσματα η συμπεριφορά ελέγχεται από τον εγκέφαλο που στέλνει σήματα στους μύες, αλλά τα αποτελέσματά εδώ υποδηλώνουν ότι το παράσιτο ελέγχει τη συμπεριφορά του ξενιστή περιφερειακά. Το μυρμήγκι γίνεται μαριονέτα καθώς ο μύκητας χειρίζεται τα πόδια και τις κινήσεις του ξενιστή.
Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο ο μύκητας είναι σε θέση να οδηγήσει το μυρμήγκι προς το φύλλο, αυτό εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστο. Το ότι ο μύκητας αφήνει μόνο τον εγκέφαλο άθικτο μπορεί να σημαίνει πως ο μύκητας τον μεταβάλλει χημικά και εκμεταλλεύεται μερικές από τις υπάρχουσες αισθητήριες ικανότητες ώστε να κατευθυνθεί σωστά.
Εκτός από μια λύση μυστηρίου, η περαιτέρω έρευνα για αυτό τον τομέα αποτελεί και ένα στοίχημα για την ιατρική καθώς αν αποδειχθεί κάτι τέτοιο επιβεβαιώνει ότι συμβαίνει κάτι πολύ πιο περίπλοκο και ότι ο μύκητας μπορεί να ελέγχει το μυρμήγκι με την έκκριση ενώσεων που μπορούν να λειτουργήσουν ως νευροδιαμορφωτές.
«Αυτό σημαίνει ότι ο μύκητας παράγει έναν πλούτο βιοδραστικών ενώσεων που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν από την άποψη της ανακάλυψης νέων φαρμάκων», αναφέρουν οι επιστήμονες που είναι ενθουσιασμένοι.
σχόλια