Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ «έτρεξε» μια ακόμη φορά τους απολογητικούς του κώδικες, έβαλε μερικές «τρικλοποδιές» στους γερουσιαστές με τις λίστες διορθώσεων στην πολιτική απορρήτου της εταιρείας του και μέχρι το τέλος στάθηκε ήρεμος, στο ύψος της θέσης του. Και αυτό αποτελεί επιτυχία για το Facebook.
Στην πρώτη ημέρα της περιβόητης κατάθεσης του Μαρκ Ζούκερμπεργκ ενώπιον ανώτερων στελεχών των Δικαστικών και Εμπορικών Επιτροπών της Γερουσίας χθες, ο CEO του Facebook κέρδισε τις εντυπώσεις χάρη στην έλλειψη γνώσης των πολιτικών και των επιφανειακών ερωτημάτων τους. Στα μισά της ακρόασης, ο Ζούκερμπεργκ τα πήγε πάρα πολύ καλά: το μόνο που έπρεπε να κάνει ήταν να παραφράσει τις αναρτήσεις του στο blog του Facebook ή κάποιες δηλώσεις του που είχε κάνει στο παρελθόν. Σε ένα μεγάλο μέρος του άλλου μισού, απλώς εξήγησε πώς λειτουργούν οι βασικές υπηρεσίες του Facebook.
Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ δεν ορκίστηκε ενώπιον του νομοθετικού σώματος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ρεπουμπλικάνοι, όπως ο γερουσιαστής Όριν Χατς, υπερασπίστηκαν το επιχειρηματικό μοντέλο του Facebook, λέγοντας ότι «αυτές οι μεγάλες ιστοσελίδες δεν χρεώνουν», αλλά αντί αυτού «κερδίζουν με κάποιον άλλο τρόπο». Και στην πρώτη ώρα της ακρόασης, ο κ. Ζούκερμπεργκ κατόρθωσε να αρπάξει πολλές φορές την ευκαιρία για να τονίσει την προέλευση του Facebook: «Ξεκίνησα το Facebook στο δωμάτιο της φοιτητικής εστίας».
Από την άλλη, όμως, ο κ. Zuckerberg δεν απέκλεισε την απειλή νέων κανονισμών ή νόμων που οι νομοθέτες δήλωσαν ότι είναι απαραίτητοι. Και έπρεπε να υποστεί μερικές μετωπικές συγκρούσεις, όπως όταν ο γερουσιαστής Τζον Κένεντι του είπε κατάμουτρα «Η συμφωνία χρήσης σας είναι ένα μάτσο χάλια». Επίσης, για την απειλή νέων κανονισμών, τόσο ο πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου της Γερουσίας Τζον Θουν, όσο και ο πρόεδρος της Δικαστικής Επιτροπής της γερουσίας Τσακ Γκράσλεϊ, δήλωσαν ότι η ομοσπονδιακή παρέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη.
Πολλοί γερουσιαστές βρήκαν την ευκαιρία να εντυπωσιάσουν τον Ζούκερμπεργκ λέγοντας του ότι δεν μπορεί πλέον να θεωρεί ως δίκαιο εμπόριο μια εταιρεία που συνεχώς απορροφά τεράστιες ποσότητες δωρεάν πληροφοριών (τις οποίες μοιράζονται οικειοθελώς οι χρήστες στο Facebook) και το Facebook να κερδίζει τεράστια χρηματικά ποσά από αυτές.
Ένας από τους πρώτους γερουσιαστές που εστίασε σε αυτό το επιχείρημα ήταν ο Μπεν Νέλσον, Δημοκρατικός της Φλόριντα, ο οποίος ρώτησε εάν η εταιρεία προτίθεται να εξετάσει το ενδεχόμενο να επιτρέψει σε περισσότερους χρήστες να πληρώνουν για την υπηρεσία παρά να παρέχουν απλά διαφήμιση. «Για να μην έχουμε καθόλου διαφημίσεις θα έπρεπε να αλλάξουμε το επιχειρησιακό μας μοντέλο», απάντησε ο Ζούκερμπεργκ.
Αργότερα, όμως, ο Ζούκερμπεργκ φάνηκε να αφήνει την πόρτα ανοιχτή σε μια αμειβόμενη υπηρεσία χωρίς διαφημίσεις, όταν είπε στον γερουσιαστή Όριν Χατς «Θα υπάρχει πάντοτε μια έκδοση του Facebook που θα είναι δωρεάν».
Λίγες στιγμές αργότερα ο Χατς ρώτησε: «Πώς διατηρείτε μια επιχείρηση στην οποία οι χρήστες δεν πληρώνουν για τις υπηρεσίες της;»
«Κύριε γερουσιαστή, τρέχουμε διαφημίσεις», δήλωσε ο Ζούκερμπεργκ.
Πιο μετά, ενώ τον αμφισβητούσε ο Τζον Κόρνιν, ο Ζούκερμπεργκ επεσήμανε ότι το Facebook δεν πωλεί δεδομένα σε διαφημιζόμενους. «Όμως, σαφέστατα, τα νοικιάζετε», του απάντησε πίσω γρήγορα ο Κόρνιν.
Ο 33χρονος CEO ανέφερε πάρα πολλές φορές ότι οι χρήστες του Facebook κατέχουν τα δεδομένα τους. Ο Μπράιαν Χατζ, Δημοκρατικός από τη Χαβάη, δεν τον πίστεψε και του είπε «Δεν μου φαίνεται ότι κατέχουμε τα προσωπικά μας δεδομένα, αλλιώς θα μπορούσαμε να έχουμε ένα μερίδιο από τα κέρδη των διαφημίσεων».
Συνολικά, όμως, ο Διευθύνων Σύμβουλος ήταν ήρεμος υπό πίεση και προσπάθησε να είναι απλός, ακόμη και εξυπηρετικός, ειδικά με κάποιους γερουσιαστές που έμοιαζαν να μην καταλαβαίνουν τι τον ρωτούσαν. Παραδέχθηκε ότι θα ήταν ανοιχτός σε έναν κανόνα, ο οποίος θα απαιτούσε από το Facebook να ειδοποιεί τους χρήστες του για παραβίαση ή οποιαδήποτε άλλη μη εξουσιοδοτημένη χρήση δεδομένων μέσα σε 72 ώρες.
Ο Ζούκερμπεργκ δήλωσε επανειλημμένα ότι, ναι, η εταιρεία του έκανε λάθη όταν ασχολήθηκε με την Cambridge Analytica, τη βρετανική εταιρεία αναλύσεων δεδομένων που συνεργάστηκε με την προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ.
Υπογράμμισε επίσης τις πολυάριθμες νέες πολιτικές τις οποίες έχει δρομολογήσει το Facebook τις τελευταίες ημέρες, από την παρακολούθηση των διαφημίσεων έως την υποστήριξη της Βιρμανικής γλώσσας, για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στην Μιανμάρ, μεταξύ άλλων αλλαγών.
Επίσης, αποκάλυψε, για πρώτη φορά, ότι το Facebook έχει ανταποκριθεί στις κλήσεις από τα γραφεία του ειδικού συμβούλου Ρόμπερτ Μιούλερ. Και ο Ρίτσαρντ Μπλούμενταλ, Δημοκρατικός από το Κονέκτικατ, βρήκε την ευκαιρία να τον «χτυπήσει» ερωτώντας εάν η συμπεριφορά του Facebook, σχετικά με την υπόθεση της Cambridge Analytica, παραβίασε το Διάταγμα Έγκρισης του 2011 της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου. Ο Ζούκερμπεργκ απάντησε ότι η εταιρεία του δεν παραβίασε το διάταγμα και ο γερουσιαστής ξέσπασε:
«Έχουμε δει τις περιοδείες συγνώμης πριν. Έχετε αρνηθεί να αναγνωρίσετε οποιαδήποτε ηθική υποχρέωση να αναφέρετε κάθε παραβίαση του διατάγματος και έχουμε επιστολές - είχαμε επαφές με υπαλλήλους του Facebook - και θα υποβάλλω για το αρχείο μια επιστολή που δείχνει ότι υπάρχει έλλειψη προσοχής στην ιδιωτικότητα. Οι επιφυλάξεις μου σχετικά με τη σημερινή σας μαρτυρία είναι ότι δεν βλέπω πώς μπορείτε να αλλάξετε το επιχειρησιακό σας μοντέλο, εκτός εάν υπάρξουν συγκεκριμένοι κανόνες. Το επιχειρησιακό μοντέλο σας είναι να μεγιστοποιήσετε το κέρδος από την ιδιωτική ζωή και, εκτός αν υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες που επιβάλλονται από μια εξωτερική υπηρεσία, δεν έχω ιδέα πώς αυτές οι ασαφείς δεσμεύσεις σας θα φέρουν κάποιο αποτέλεσμα».
Οι ερωτήσεις από τους γερουσιαστές, οι οποίοι είχαν στη διάθεσή τους πέντε λεπτά ο καθένας, κάλυψαν όλα τα γνωστά θέματα: η «ξένη» παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές, οι παράνομες διακρίσεις στη διαφήμιση, η πρόσβαση των θεσμικών αρχών στις πληροφορίες του κοινωνικού δικτύου, η έλλειψη πολυμορφίας της βιομηχανίας της τεχνολογίας, η δυσνόητη πεζογραφία των όρων υπηρεσίας του Facebook, η ρητορική του μίσους, η λογοκρισία, το μονοπώλιο και ο ανταγωνισμός, οι αυξανόμενες υποψίες των χρηστών ότι το Facebook ακούει τις συνομιλίες τους και η διαφορές μεταξύ μιας πλατφόρμας και ενός εκδότη.
Στο μεγαλύτερο μέρος της ακρόασης, οι γερουσιαστές φάνηκαν ότι δεν είχαν διαβάσει το μάθημά τους, αλλά ο Ζούκερμπεργκ ήταν πολύ καλά προετοιμασμένος. Αν εξαιρέσουμε κάποιες «καθηλωτικές» ερωτήσεις και κάποιες αυθόρμητες απαντήσεις (οι οποίες εύκολα θα γίνουν μιμίδια με τους μορφασμούς του Μαρκ), αυτό που μένει είναι ότι το Facebook θέλει να εξιλεωθεί για τις αμαρτίες του, γνωρίζει τις ευθύνες του και έχει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για τη βελτίωση της μυστικότητας των προσωπικών δεδομένων.
Αλλά, με μόλις πέντε λεπτά ανά γερουσιαστή, και τον καθένα με μια σειρά από ερωτήσεις, λίγοι κατάφεραν να επικεντρωθούν στα σκληρότερα ζητήματα και ακόμη λιγότεροι είχαν το χρόνο να τον πιέσουν για πραγματικές απαντήσεις.
Το Facebook συγκάλυψε το σκάνδαλο της Cambridge Analytica ή αποφάσισε να μην προσθέσει νωρίτερα την προστασία των ιδιωτικών δεδομένων για να προστατεύσει την πλατφόρμα του προγραμματιστή; Είναι παραβίαση εμπιστοσύνης το γεγονός ότι το Facebook διέγραψε μηνύματα του Ζούκερμπεργκ και άλλων στελεχών από τα εισερχόμενα των παραληπτών; Πώς έχει χρησιμοποιήσει το Facebook την έλλειψη φορητότητας δεδομένων σε άλλο δίκτυο για να εμποδίσει την άνοδο των ανταγωνιστών; Ποιος είναι ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής του; Γιατί το Instagram δεν επιτρέπει στους χρήστες να εξάγουν τα δεδομένα τους με τον τρόπο που μπορούν από το Facebook;
Το κοινό δεν έλαβε σαφείς απαντήσεις σε καμία από αυτές τις ερωτήσεις χθες το βράδυ. Μόνο την ήρεμη φωνή του κ. Ζούκερμπεργκ, η οποία τελικά κατάφερε να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα εναντίον της επιχείρησής του. Οι επενδυτές επιβράβευσαν το Facebook για τη μονοτονία του, με αύξηση της τιμής των μετοχών κατά 4,5%.
