Νωρίτερα αυτό το μήνα, η 17χρονη Zoe Gabriel δημοσίευσε στο TikTok την «πρώτη της πολυτελή τσάντα»: μια tote bag από το κατάστημα Charles & Keith, την οποία αγόρασε ο πατέρας της έναντι 79,90 δολαρίων Σιγκαπούρης (περίπου 56 ευρώ).
Η ανάρτηση και όσες ακολούθησαν μετρούν πλέον δεκάδες εκατομμύρια views και έχουν εξελιχθεί σε χιονοστιβάδα σε μια ευρύτερη συζήτηση για την ταξική και κοινωνική ανισότητα στη Σιγκαπούρη, μια πλούσια χώρα της οποίας η κυβέρνηση έχει αρχίσει να γίνεται ιδιαίτερα επιφυλακτική απέναντι στα αυξανόμενα σημάδια διαστρωμάτωσης.
Το Charles & Keith είναι ένα brand μεσαίας κατηγορίας που ονομάστηκε «Little CK» (Μικρός Κάλβιν Κλάιν) στην Κίνα και την Ταϊβάν και δημοφιλής επίσης σε χώρες όπως Ινδία και Ταϊλάνδη.
Όμως στη Σιγκαπούρη, της οποίας τα λαμπερά εμπορικά κέντρα είναι γεμάτα με designer outlets, δεν μετράει ως πολυτέλεια και το αρχικό ποστ, το οποία έχει πλέον πάνω από 20 εκατομμύρια views, γρήγορα απέσπασε περιφρονητικά σχόλια.
«Το να αποκαλείς πολυτέλεια αυτή την τσάντα, είναι σαν να αποκαλείς ένα fast food εστιατόριο πολυτελείας», σχολίασε σαρκαστικά ένας TikTokker.
Η Zoe, η μεγαλύτερη από τέσσερα παιδιά, απάντησε με ένα συγκινητικό βίντεο σε ένα σχόλιο με emoji γέλιου: «Ποιος θα της το πει;».
@zohtaco thank you dad 🥹
♬ Glitch - Just audios
Στην ανάρτηση, που μετρά πάνω από έξι εκατομμύρια προβολές, είπε: «Μεγαλώνοντας, δεν είχα πολλά. Η οικογένειά μου δεν είχε πολλά. Για εσάς, μια τσάντα 80 δολαρίων μπορεί να μην είναι πολυτέλεια, αλλά για μένα και την οικογένειά μου είναι πολλά».
Αυτή τη φορά η αντίδραση ήταν συντριπτικά θετική. Έκτοτε οι followers της Zoe στο TikTok αυξήθηκαν κατά περισσότερους από 200.000, ενώ το Charles & Keith και άλλα brand την κατέκλυσαν επίσης με δώρα.
Η Zoe, η οποία μετακόμισε στη Σιγκαπούρη με την οικογένειά της από τις Φιλιππίνες το 2010, δήλωσε στο BBC ότι, αν και συγκινήθηκε με την διαδικτυακή υποστήριξη, ένιωσε «λυπημένη» από τα σχόλια που επέκριναν τον πατέρα της, μηχανολόγο μηχανικό (πλέον τα έχει διαγράψει).
«Δεν κατάλαβα επίσης γιατί ήταν τόσο δύσκολο για τον κόσμο να καταλάβει γιατί [η τσάντα] σήμαινε τόσα πολλά για μένα, με συναισθηματική και οικονομική έννοια», είπε.
@zohtaco Replying to @cressy ♬ original sound - zoe 🦋
Η διαμάχη έχει φτάσει στα ανώτερα κλιμάκια της πολιτικής ζωής της Σιγκαπούρης, με τον Λόρενς Γουόνγκ, τον σημερινό αντιπρόεδρο της κυβέρνησης που πρόκειται να γίνει ο επόμενος ηγέτης της χώρας, να αναφέρεται στο περιστατικό σε μια ομιλία του, προτρέποντας τους πολίτες να μην ασχολούνται υπερβολικά με το στάτους και το κοινωνικό πρεστίζ.
«Η τάξη έχει σημασία»
Ως πολυφυλετική, πολυπολιτισμική χώρα που έχει βιώσει φυλετικές ταραχές, η Σιγκαπούρη ιστορικά επικεντρώνεται ιδιαίτερα στη διατήρηση της φυλετικής και θρησκευτικής αρμονίας. Υπάρχουν αυστηρές ποινές, συμπεριλαμβανομένης της φυλάκισης, για όσους πληγώνουν τα φυλετικά ή θρησκευτικά αισθήματα.
Αλλά το 2018, το OnePeople.sg - ένας οργανισμός που προωθεί τη φυλετική αρμονία - ανέθεσε έρευνα που προσδιόρισε το ταξικό χάσμα ως τη δυνητικά πιο διχαστική διαχωριστική γραμμή της χώρας. Το προηγούμενο έτος, το Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών, εξέχων τοπικό think tank, κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα.
Η Σιγκαπούρη, η οποία διαθέτει μερικούς από τους πιο ακριβοπληρωμένους υπουργούς στον κόσμο, είναι ένα μέρος ενίοτε ακραίων αντιθέσεων- εντυπωσιακές πολυκατοικίες σε απόσταση αναπνοής από ενοικιαζόμενα διαμερίσματα με ένα δωμάτιο που κατοικούνται από ηλικιωμένους και οικογένειες εργατών. Παρά την εικόνα που προβάλλει η ταινία «Crazy Rich Asians», δεν μπορούν όλοι να αγοράσουν μια τσάντα Charles & Keith.
Πέρυσι, μια μελέτη του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης έδειξε ότι το μέσο εισόδημα των πτυχιούχων ηλικίας 20 και 30 ετών ήταν 4.200 S$ το μήνα, υπερδιπλάσιο του μισθού των ατόμων με δευτεροβάθμια ή χαμηλότερη εκπαίδευση. Αντίθετα, μια καθαρίστρια προβλέπεται να κερδίζει φέτος μεταξύ 1.570 και 2.210 S$.
Η εκτίναξη του πληθωρισμού έχει επίσης έρθει στο προσκήνιο, που επιδεινώνεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία και το αυξανόμενο κόστος του ανθρώπινου δυναμικού και των υλικών. Η πρόσφατη αύξηση κατά 1% του αμφιλεγόμενου φόρου αγαθών και υπηρεσιών, με άλλη μία να έρχεται το επόμενο έτος, έχει επίσης ανεβάσει το κόστος των καθημερινών βασικών προϊόντων, όπως τα αυγά και τα φρέσκα λαχανικά.
Η εκτόξευση των τιμών ακινήτων -ακόμη και διαμερίσματα δημόσιας κατοικίας σε περιζήτητες γειτονιές μπορούν να φτάσουν μέχρι και ένα εκατομμύριο δολάρια στην αγορά μεταπώλησης- έχουν επιτείνει τις ανησυχίες για την κοινωνική ανισότητα.
Μια μεσοαστική χώρα;
Κατά ειρωνικό τρόπο, παρά την παρουσία των «τρελά πλουσίων» και των λιγότερο τυχερών, οι κάτοικοι της Σιγκαπούρης τείνουν να πιστεύουν ότι η χώρα τους είναι σε μεγάλο βαθμό μεσοαστική, σημειώνει ο δικηγόρος Adrian Tan, 55 ετών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σχεδόν το 80% του πληθυσμού ζει σε υψηλής ποιότητας δημόσιες κατοικίες και έχει εύκολη πρόσβαση σε καλή ευρυζωνική σύνδεση, αυστηρή εκπαίδευση και τα συναφή.
Ο Tan έχει γράψει εκτενώς στα social media για το δικό του ταπεινό υπόβαθρο - ζούσε σε ένα «μικροσκοπικό διαμέρισμα» σε ένα από τα πρώτα δημόσια στεγαστικά προγράμματα της χώρας και μεγάλωσε χωρίς τηλέφωνο ή τηλεόραση.
«Οι κάτοικοι της Σιγκαπούρης κρίνουν ο ένας τον άλλον με βάση το επίπεδο συσσώρευσης πλούτου», δήλωσε στο BBC. «Εκείνοι που μπορούν να αντέξουν οικονομικά καταναλωτικά αγαθά όπως μια τσάντα Charles & Keith δεν θεωρούν τους εαυτούς τους ιδιαίτερα προνομιούχους ή πλούσιους», πρόσθεσε.
Αναφερόμενος στο περιβόητο σλόγκαν «5 Cs» της δεκαετίας του 1990 -όταν οι πολίτες της Σιγκαπούρης φιλοδοξούσαν να έχουν μετρητά, αυτοκίνητο, πιστωτική κάρτα και διαμέρισμα- η Nydia Ngiow της εταιρείας συμβούλων Bower Group Asia δήλωσε ότι θα ήταν δύσκολο να αλλάξουν τέτοιες συμπεριφορές «ιδίως για τις νεότερες γενιές που έχουν βιώσει μια ευημερούσα Σιγκαπούρη μόνο τις τελευταίες δεκαετίες».
Είπε ότι η ιδέα της κοινωνικής ισότητας έχει αυξανόμενη απήχηση μεταξύ των νεότερων ανθρώπων και αυτό οδήγησε σε θετικά σχόλια για τις αναρτήσεις της Zoe μετά την αρχική θύελλα στα social media.
Ο Tan επεσήμανε επίσης ότι ενώ οι πολίτες της Σιγκαπούρης είναι «έντονα ευαίσθητοι» στη δυσχερή θέση των φτωχότερων ανθρώπων, ενδιαφέρονται λιγότερο για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και έννοιες όπως ο κατώτατος μισθός.
«Σε γενικές γραμμές είναι ικανοποιημένοι με την κοινωνία που έχουν οικοδομήσει. Η νοοτροπία εδώ είναι "αν λειτουργεί, μην το αλλάζεις"», είπε.
@zohtaco thank you everybody <3 also a reminder that everyone’s life experiences and financial circumstance will be different from yours :) remember that what is cheap for you may be everything to another 😃👍🏻
♬ original sound - zoe 🦋
Παρόλα αυτά, οι αξιωματούχοι είναι πρόθυμοι να παρέμβουν.
Το 2018, ο πρωθυπουργός Lee Hsien Loong προειδοποίησε ότι τα σχολεία της ελίτ - εκείνα που είναι ανοιχτά μόνο στους μαθητές με τους καλύτερους βαθμούς - κινδύνευαν να γίνουν «αυτοτροφοδοτούμενοι κλειστοί κύκλοι», ενώ ο υπουργός Παιδείας Ong Ye Kung σημείωσε ότι η κοινωνική κινητικότητα είχε μειωθεί.
Η κυβέρνηση δαπανά ήδη περισσότερο από το ένα τρίτο του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού για την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τη στέγαση. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, άντλησε επίσης σχεδόν 59 δισ. δολάρια S$ σε μέτρα στήριξης των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
Ο Wong, ο οποίος είναι επίσης υπουργός Οικονομικών, έχει τονίσει ότι οι πλούσιοι μπορεί να πληρώνουν περισσότερους φόρους στο μέλλον, εκφράζοντας μεταξύ άλλων την ιδέα ενός φόρου πλούτου.
Εν τω μεταξύ, η Zoe παραμένει αισιόδοξη παρά τη θύελλα στα social media.
«Λατρεύω να ζω στη Σιγκαπούρη και δεν νομίζω ότι έχει αλλάξει την οπτική μου με κακό τρόπο», δήλωσε. «Μου υπενθύμισε ότι πάντα θα υπάρχει κάποιος που δεν συμφωνεί μαζί σου και δεν μπορούμε να τους ευχαριστήσουμε όλους».
