Η Τουρκία σκοπεύει να δημιουργήσει νέες στρατιωτικές βάσεις στη Συρία ως μέρος αμυντικής συμφωνίας με τη νέα συριακή κυβέρνηση που σχηματίστηκε από την τζιχαντιστική Hayat Tahrir Al Sham (HTS) υπό την ηγεσία του Αχμέντ αλ Σαράα (μέχρι πρότινος γνωστός ως Αμπού Μουχαμάντ αλ Τζολάνι).
Η Τουρκία υπήρξε ο κύριος υποστηρικτής της με τζιχαντιστικά θεμέλια HTS, η οποία εξαπέλυσε την επίθεση που είχε ως αποτέλεσμα την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ Αλ Άσαντ της Συρίας στις 8 Δεκεμβρίου 2024. Με την πτώση αυτού του καθεστώτος και την πτώση του το καθεστώς των δύο μεγαλύτερων συμμάχων της, της Ρωσίας και του Ιράν, στη Συρία, η Τουρκία άδραξε την ευκαιρία για να προσπαθήσει να αυξήσει σημαντικά την επιρροή της στη χώρα στον τομέα της άμυνας (μεταξύ άλλων τομέων) – σε μια προφανή προσπάθεια να μετατραπεί η Συρία σε τουρκικό προτεκτοράτο.
Αξιοσημείωτες σε αυτό το πλαίσιο ήταν οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν σε συνέντευξη Τύπου στις 2 Ιανουαρίου 2025. Είπε ότι, «σε αυτή τη νέα εποχή, εάν οποιαδήποτε ομάδα πλειοψηφίας ή μειοψηφίας στη Συρία αισθάνεται αγωνία ή ανησυχία – είτε είναι οι Αλαουίτες, είτε οι Γιαζίντι, οι Χριστιανοί είτε άλλοι – η Τουρκία είναι ο βοσκός και ο προστάτης αυτών των [ομάδων] και όλων των άλλων στη Συρία».
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναμένεται να επισκεφθεί τη Δαμασκό σύντομα στο πλαίσιο των τουρκικών προσπαθειών να νομιμοποιήσει τη νέα συριακή κυβέρνηση και ενδεχομένως να προετοιμάσει το έδαφος για την ανάπτυξη μεγάλων τουρκικών δυνάμεων στη Συρία. Πριν από την επίσκεψή του, η Τουρκία άνοιξε ξανά την πρεσβεία της στη Δαμασκό για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια και έστειλε τον επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών της Τουρκίας Ιμπραήμ Καλίν και αργότερα τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών και πρώην επικεφαλής της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν να συναντηθούν με τον Αχμέντ αλ Σαράα.
Η Τουρκία θα δημιουργήσει νέες στρατιωτικές βάσεις σε διάφορα μέρη της Συρίας
Σύμφωνα με πρόσφατες αναφορές, η Συρία και η Τουρκία εργάζονται για μια αμυντική συμφωνία, στο πλαίσιο της οποίας η Τουρκία θα δημιουργήσει νέες στρατιωτικές βάσεις στη Συρία. Αυτές οι αναφορές δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί από την Τουρκία, η οποία ήδη διατηρεί στρατιωτικές βάσεις στη βόρεια Συρία, που είχαν δημιουργηθεί πριν από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στο πλαίσιο των συμφωνιών με τη Ρωσία. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη ασυμφωνία μεταξύ των εκθέσεων σχετικά με την τοποθεσία και τη φύση των νέων βάσεων που θα δημιουργήσει η Τουρκία στη χώρα.
Μια σημαντική προσωπικότητα που έχει αναφερθεί σε αυτό το θέμα είναι ο Σύρος δημοσιογράφος Ibrahim Khalidi, εκδότης του περιοδικού Saudi Al-Majalla. Σε άρθρο της 23ης Δεκεμβρίου 2024, έγραψε ότι η Δαμασκός και η Άγκυρα συντάσσουν μια αμοιβαία αμυντική συμφωνία που περιλαμβάνει τη δημιουργία δύο βάσεων στη Χομς και τη Δαμασκό και την ανάπτυξη ενός συστήματος αεράμυνας κατά των ισραηλινών επιθέσεων. «Μια τέτοια συμφωνία», πρόσθεσε, «θα τοποθετήσει το νέο καθεστώς της Δαμασκού σε ισχυρή διαπραγματευτική θέση έναντι των [Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) στο προπύργιο τους στην πόλη] Καμισλί».
Ένα άλλο υψηλόβαθμο στέλεχος, ο Τούρκος δημοσιογράφος Ιμπραήμ Καραγκιούλ, πρώην συντάκτης της εφημερίδας Yeni Şafak και γνωστός για τι επαφές του με το περιβάλλον αλλά και τον ίδιο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έγραψε ότι «η Συρία αντιμετωπίζει δύο μεγάλους κινδύνους. Ο πρώτος είναι οι επιθέσεις και οι επεκτατικές φιλοδοξίες του Ισραήλ και ο δεύτερος η απειλή στην εδαφική ακεραιότητα της Συρίας που θέτει η τρομοκρατική οργάνωση YPG/PKK [δηλαδή, οι Κουρδικές Μονάδες Άμυνας του Λαού, που αποτελούν τον πυρήνα των Αμυτνικών Δυνάμεων της Συρίας. Για την αντιμετώπιση αυτών των δύο κινδύνων, η Τουρκία είναι η βασική δύναμη υπεράσπισης της Συρίας και αυτή που εγγυάται την ασφάλειά της]».
Για το θέμα των τουρκικών στρατιωτικών βάσεων, έγραψε: «Αν και η συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Συρίας δεν έχει λάβει ακόμη οριστική μορφή, οι συνομιλίες αφορούν στρατηγικά ζητήματα όπως η ανοικοδόμηση των συριακών ενόπλων δυνάμεων, η δημιουργία στρατιωτικών βάσεων στη Δαμασκό και περιοχές της Χομς, υπεράσπιση του συριακού εναέριου χώρου και δημιουργία βάσης στην περιοχή της Ταρτούς και της Λαττάκειας». Αυτές οι πρωτοβουλίες υποδεικνύουν την ύπαρξη σοβαρών σχεδίων για την ενίσχυση της ασφάλειας της Τουρκίας από τον αέρα και τη θάλασσα. Ο Καραγκιούλ πρόσθεσε ότι «η Τουρκία είναι [επίσης] πιθανό να δημιουργήσει μια στρατιωτική βάση - μια αεροπορική βάση εντός ναυτικής βάσης - στον Λίβανο», υπό το φως της αδυναμίας του κράτους εκεί και της προθυμίας του να συνεργαστεί με την Τουρκία σε διάφορους τομείς.
Ο Τούρκος δημοσιογράφος Σινάν Μπουρχάν σημείωσε σε τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι ότι υπάρχουν αναφορές για μια αναδυόμενη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με τη νέα συριακή κυβέρνηση και για σχέδια για δημιουργία τουρκικής στρατιωτικής βάσης στη Δαμασκό και ναυτικής βάσης στην Ταρτούς.
Οι αποκλίσεις μεταξύ των αναφορών για τις τουρκικές στρατιωτικές βάσεις που θα δημιουργηθούν στη Συρία ήταν ιδιαίτερα αισθητές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι η Τουρκία σχεδιάζει να εγκαταστήσει βάση στην Παλμύρα στην επαρχία Χομς, ενώ άλλοι υποστήριξαν ότι η Τουρκία σχεδιάζει να αναπτύξει ένα σύστημα αεράμυνας στην Κουνέιτρα, στα νότια της χώρας.
Arab Daily: Η Τουρκία σχεδιάζει να αναπτύξει εκτεταμένες στρατιωτικές δυνάμεις στη Συρία
Εν μέσω αναφορών για προγραμματισμένη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ερντογάν στη Συρία, η διαδικτυακή εφημερίδα Raialyoum.com ανέφερε στις 29 Δεκεμβρίου ότι σκοπός της επίσκεψης είναι να διευκολύνει την ανάπτυξη τουρκικών δυνάμεων στη χώρα «υπό το πρόσχημα» αμυντικών συμφωνιών. Τουρκικές πολιτικές πηγές ανέφεραν στην εφημερίδα ότι η φύση των προετοιμασιών για την επίσκεψη και η σύνθεση της αντιπροσωπείας που θα συνοδεύσει τον Ερντογάν δείχνουν ότι «η Τουρκία σχεδιάζει να αναπτύξει εκτεταμένες στρατιωτικές δυνάμεις και δυνάμεις ασφαλείας στη Συρία, σε πολλές πόλεις», προκειμένου να συμβάλει στην ενίσχυση η νέα συριακή κυβέρνηση και επίσης για να καταπολεμηθεί η κουρδική ένοπλη παρουσία στη χώρα, δηλαδή οι SDF.
Αναφέρθηκε επίσης ότι, κατά την επίσκεψη Ερντογάν, πρόκειται να υπογραφούν σχέδια και πρωτόκολλα σχετικά με την εκπαίδευση των συριακών δυνάμεων ασφαλείας και αεροπορίας, την επανενεργοποίηση των αεροδρομίων και των θαλάσσιων λιμανιών της Συρίας και την επίβλεψη των συριακών αεροδρομίων, μεταξύ άλλων.
Τουρκικές ανησυχίες σχετικά με τις κουρδικές και ισραηλινές επιχειρήσεις στη Συρία
Φαίνεται ότι οι τουρκικές στρατιωτικές βάσεις στη Συρία, εάν εγκατασταθούν, θα χρησιμεύσουν μεταξύ άλλων ως βάση επιχειρήσεων κατά των SDF, οι οποίες υποστηρίζονται από τον υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διεθνή συνασπισμό για την καταπολέμηση του ISIS. Η Τουρκία, όπως αναφέρθηκε, θεωρεί τις SDF ως βραχίονα της τρομοκρατικής οργάνωσης PKK και έχει επανειλημμένα τονίσει ότι δεν έχει θέση στο μέλλον της Συρίας. Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε πρόσφατα, σε συνέδριο του κόμματος στις 25 Δεκεμβρίου 2024, ότι «οι Κούρδοι μαχητές στη Συρία πρέπει να καταθέσουν τα όπλα τους διαφορετικά θα ταφούν στο έδαφος της Συρίας μαζί με τα όπλα τους». Αυτή η στάση έχει πυροδοτήσει μια συνεχιζόμενη διαμάχη μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ, οι οποίες θεωρούν τις SDF ως τον κύριο εταίρο τους στη μάχη κατά του ISIS στη Συρία.
Οι βάσεις μπορεί επίσης να χρησιμεύσουν ως αποτρεπτικός παράγοντας κατά του Ισραήλ, το οποίο, μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Συρίας σε μια σειρά εντατικών επιδρομών, ανέλαβε τον έλεγχο της συριακής πλευράς του όρους Ερμών και διατηρεί επίσης στρατιωτική παρουσία στο άλλες περιοχές της νότιας Συρίας. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε κατά την επίσκεψή του στη Συρία στις 22 Δεκεμβρίου: «Δεν μπορούμε να ανεχτούμε το Ισραήλ να εκμεταλλεύεται την τρέχουσα κατάσταση για να καταλάβει τη συριακή γη... Πρέπει να σέβεται την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και να μην εκθέτει την περιφερειακή ασφάλεια σε περαιτέρω κινδύνους».
