Καθώς το 2024 έφτασε στο τέλος του, δύο από τις κορυφαίες αμυντικές εταιρείες της Τουρκίας έχουν κάνει μεγάλα βήματα, εξασφαλίζοντας σημαντικές εξαγωγές στους δύο συμμάχους του ΝΑΤΟ και μέλη της ΕΕ, Ισπανία και Πορτογαλία. Αυτές οι πωλήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περισσότερες πωλήσεις όπλων παγκοσμίως καθώς προχωράμε.
Στις 17 Δεκεμβρίου, η κρατική εταιρεία Defense Technologies Engineering Corporation (STM) της Τουρκίας υπέγραψε σύμβαση με το πορτογαλικό ναυτικό για την κατασκευή δύο πλοίων αναπλήρωσης. Δύο ημέρες αργότερα, ο πρεσβευτής της Τουρκίας στην Ισπανία, Νουκέτ Κιουτσουκέλ Εζμπερτζί, και η υπουργός Άμυνας της Ισπανίας, Μαργκαρίτα Ρόμπλες, υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας για την πώληση 24 εκπαιδευτικών αεροσκαφών Hürjet, που παράγονται από την Αεροδιαστημική Βιομηχανία της Τουρκίας (TUSAS).
Είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία πουλά στρατιωτικά πλοία και αεριωθούμενα αεροσκάφη σε μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Στην περίπτωση του Hürjet, όταν η TUSAS λανσάρει την παραλλαγή μάχης του αεροσκάφους αργότερα μέσα στη δεκαετία, υπάρχει μια μικρή πιθανότητα ότι ζητήματα στους δεσμούς Τουρκίας - ΗΠΑ θα μπορούσαν να επηρεάσουν την παροχή κρίσιμων εξαρτημάτων κατασκευής ΗΠΑ, ειδικά τους κινητήρες.
Υποσχέσεις από το Hürjet της Τουρκίας
Ενώ η Τουρκία έχει πουλήσει τα διάσημα μη επανδρωμένα μαχητικά αεροσκάφη της σε συμμάχους του ΝΑΤΟ, όπως η Πολωνία και δεκάδες χώρες σε όλο τον κόσμο, το Hurjet είναι το πρώτο επανδρωμένο τουρκικό αεροσκάφος που θα ανέβει στον ουρανό της ΕΕ. Αν και η συμφωνία δεν είναι οριστική, δεν αναμένονται ακυρώσεις της τελευταίας στιγμής, επειδή το Τουρκο-Ισπανικό Μνημόνιο βάζει τη Hürjet μπροστά από τους ανταγωνιστές της, συμπεριλαμβανομένων των ομοτίμων της Boeing T-7, της Νότιας Κορέας KAI T-50 και της Ιταλίας Leonardo M-346. Η ιταλική πλατφόρμα είχε πολλά να προσφέρει επειδή ήταν σε λειτουργία για σχεδόν 20 χρόνια και έχει πουλήσει περισσότερες από 120 μονάδες σε σχεδόν 10 χώρες. Ωστόσο, οι Τούρκοι ειδικοί της αμυντικής βιομηχανίας που μίλησαν στο Al-Monitor υπό τον όρο της ανωνυμίας τόνισαν ότι το Hurjet έχει πολλά πλεονεκτήματα έναντι του Ιταλού ανταγωνιστή της. Πρωτίστως το Hürjet συνδυάζει ταχύτητα, σταθερότητα και ευκινησία. Το πρώτο του πρωτότυπο έγινε υπερηχητικό και ξεπέρασε την ταχύτητα του ήχου τον περασμένο Οκτώβριο. Το M-346 είναι ένα υποηχητικό αεροσκάφος.
Ένας εμπειρογνώμονας υποστήριξε ότι η TUSAS κέρδισε επίσης επειδή συνεργάστηκε με ισπανικές εταιρείες για να παράγει από κοινού ανταλλακτικά για τα Hürjet και άλλα έργα, ενώ ο Leonardo υπέθεσε ότι θα κέρδιζε τον διαγωνισμό μόνο και μόνο επειδή η Ιταλία και η Ισπανία είναι εταίροι στην κοινοπραξία Airbus που παράγει τα διάσημα πολιτικά αεροσκάφη και το τζετ Eurofighter Typhoon. Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία και η Ισπανία έχουν καλό ιστορικό στη συνεργασία στον τομέα αμυντικής βιομηχανίας. Κατασκεύασαν το πρώτο τουρκικό αμφίβιο επιθετικό πλοίο: TCG Anadolu.
Σύμφωνα με τον Αμπντουλάχ Μπεκτσί, μηχανικό και ερευνητή της αμυντικής βιομηχανίας, η ιδιότητα της Ισπανίας ως μέλους του ΝΑΤΟ και η «βαθιά ριζωμένη τεχνογνωσία στην αεροπορία» φέρνουν σημαντικό κύρος στο Hürjet. Φυσικά, δεν θα είναι απλώς ομαλή πτήση, προειδοποίησε ο Μπεκτσί: «Εάν υπάρχει οποιοσδήποτε κίνδυνος εδώ, μπορεί να προέρχεται από τον κινητήρα, αλλά η TUSAS δεν φαίνεται να έχει καμία ανησυχία ως προς αυτό, επειδή είναι εκπαιδευτικό αεροσκάφος».
Πολλά τουρκικά σχέδια του κλάδου της αεροπορίας βασίζονται σε εισαγόμενους κινητήρες, ένα πρόβλημα που οι τουρκικές αμυντικές εταιρείες εργάζονται σκληρά για να ξεπεράσουν. Το Hürjet βασίζεται επίσης στους κινητήρες F404 της General Electric. Αυτή η εξάρτηση, με τη σειρά της, θα μπορούσε να υπονομεύσει τα έργα τοπικής παραγωγής σε περίπτωση πιθανών κυρώσεων. Δεν θα ήταν η πρώτη φορά που η Ουάσιγκτον άσκησε βέτο στις προβλεπόμενες αμυντικές πωλήσεις της Άγκυρας. Αφού η Τουρκία και η Ιταλία ανέπτυξαν από κοινού τα επιθετικά ελικόπτερα T-129 που χρησιμοποιούν κινητήρες αμερικανικής κατασκευής, η TUSAS σχεδίαζε να πουλήσει 30 από τα ελικόπτερα στο Πακιστάν. Ωστόσο, το πρόγραμμα βρίσκεται σε αναμονή (αν δεν εγκαταλειφθεί) λόγω της άρνησης των ΗΠΑ να παρέχουν τους κινητήρες. Επειδή οι σχέσεις των ΗΠΑ με τις Φιλιππίνες είναι καλύτερες, η Άγκυρα κατάφερε να παραδώσει έξι T-129 στη Μανίλα, με τους κύκλους της βιομηχανίας να επιπλέουν τη δυνατότητα για έξι ακόμη μονάδες στο μέλλον.
Ο Κοζάν Σελτσούκ Ερκάν, ναυτικός μηχανικός, αμυντικός αναλυτής και συγγραφέας του ιστότοπου Defense Turk, φαίνεται να ανησυχεί λιγότερο για πιθανές κυρώσεις των ΗΠΑ που ενδέχεται να επηρεάσουν τα Hürjet που προορίζονται για την Ισπανία. «[Οι Αμερικανοί] δεν θα το έκαναν στην Ισπανία, έναν συμμάχο του ΝΑΤΟ, και δεν θα το έκαναν ούτε σε εμάς πάνω από το εκπαιδευτικό τζετ», είπε στο Al-Monitor.
Το Hürjet που έγινε ο κύριος εκπαιδευτής τζετ της Ισπανικής Αεροπορικής και Διαστημικής Δύναμης είναι μια τεράστια εμπορική επιτυχία για τις τουρκικές αεροδιαστημικές εταιρείες. Η παγκόσμια έκθεση είναι πιθανό να ενισχύσει τις πωλήσεις της Hurjet αλλού, για να μην αναφέρουμε τα πιο προηγμένα drones που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή από την TUSAS και την ιδιωτική Baykar, τον παραγωγό των διάσημων drones TB2 και Akinci.
Η Τουρκία προσεγγίζει την ευρωπαϊκή ναυτική αγορά
Ο Ταϊφούν Οζμπέρκ, πρώην αξιωματικός του τουρκικού ναυτικού και αμυντικός αναλυτής, επισημαίνει ότι η πώληση δύο πλοίων αναπλήρωσης από την STM στην Πορτογαλία είναι εξίσου εντυπωσιακή με την πώληση του Hürjet στην Ισπανία. Η Τουρκία έχει εξάγει διάφορους τύπους πλοίων και πολεμικών πλοίων στο Τουρκμενιστάν, την Ουκρανία, το Πακιστάν και τη Μαλαισία, αλλά «αυτές οι χώρες δεν είναι κορυφαίες παγκόσμιες ναυτικές δυνάμεις, αν και είναι φίλοι και πολύτιμοι εταίροι μας», είπε ο Οζμπέρκ. Η STM παρέδωσε ένα παρόμοιο πλοίο στο Πακιστάν το 2018 - το PNS Moawin. Η Πορτογαλία, ωστόσο, είναι διαφορετική. «Η πώληση της STM στην Πορτογαλία αντιπροσωπεύει μια σημαντική ανακάλυψη στην εξαιρετικά ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αγορά», δήλωσε ο Οζμπέρκ.
Ως μέρος της συμφωνίας με την Πορτογαλία, η STM κέρδισε την προσφορά έναντι της κορυφαίας ολλανδικής ναυπηγικής εταιρείας Damen Group. Η ομάδα κατασκευάζει ένα «Πλοίο πολλαπλών χρήσεων» που η Πορτογαλία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει για ωκεάνια έρευνα, έρευνα και διάσωση, καθώς και αποστολές θαλάσσιας ασφάλειας και υποστήριξης, ενώ αναπτύσσει μη επανδρωμένα drones και ελικόπτερα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της εταιρείας. «Αυτή η νίκη υπογραμμίζει τη σημασία της ικανότητας και της ανταγωνιστικότητας της STM», είπε ο Ozberk, προσθέτοντας, «Η είσοδος στις ευρωπαϊκές αγορές αποδεικνύει ότι η τουρκική ναυπηγική έχει φτάσει σε ένα επίπεδο όπου μπορεί να πάει από τα δάχτυλα των ποδιών με καθιερωμένους παγκόσμιους παίκτες».
Ευοίωνο timing
Δεδομένου ότι η Ευρώπη και η άμεση γειτονιά της γίνονται πιο ανασφαλείς λόγω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, μαζί με την αβέβαιη μετάβαση της Συρίας μετά την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ, η ζήτηση για πολεμικά πλοία και πλοία υποστήριξης αυξάνεται. Ενώ οι περισσότεροι πόλεμοι διεξάγονται στη στεριά και δεν αναμένονται μεγάλοι θαλάσσιοι πόλεμοι - αποκλείοντας μια επικίνδυνη σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας - η άρνηση των θαλάσσιων διαδρομών θα γίνει πιο σημαντική για να πνιγούν οι αντίπαλοι.
Σε μια εποχή που πολλά ευρωπαϊκά ναυπηγεία αντιμετωπίζουν σημαντικές καθυστερήσεις λόγω της αυξημένης ζήτησης, ο Οζμπέρκ υποστηρίζει ότι οι εξαιρετικά αποδοτικές ναυπηγικές εταιρείες της Τουρκίας προσφέρουν μια ανταγωνιστική εναλλακτική λύση σε Ευρωπαίους και παγκόσμιους αγοραστές. «Η Τουρκία γίνεται η «νέα Κίνα» της Ευρώπης — όχι όσον αφορά τους ρυθμούς παραγωγής σε κινεζικό επίπεδο, αλλά παράγοντας πλοία με εντυπωσιακά υψηλό ρυθμό για την περιοχή», σύμφωνα με τον Οζμπέρκ.
