Η υδάτινη οδός μέσω των ποταμών Παραγουάη και Παρανά εκτείνεται σε περίπου 3.2000 χιλιόμετρα, συνδέει τουλάχιστον 150 λιμάνια σε πέντε χώρες και αποτελεί τη σημαντικότερη εμπορική ποτάμια διαδρομή στην ήπειρο. Αλλά αυτή η κρίσιμη αρτηρία έχει και μια νέα λειτουργία. Πλέον, αποτελεί και την κύρια οδό για τη μεταφορά περισσότερης κοκαΐνης από ποτέ στην Ευρώπη
Το 1992, η Βραζιλία, η Βολιβία, η Παραγουάη, η Αργεντινή και η Ουρουγουάη συμφώνησαν να καθιερώσουν τους δύο φυσικούς ποταμούς, που συναντώνται στα σύνορα Παραγουάης-Αργεντινής, ως οδό διέλευσης εμπορευμάτων. Έτσι, πραγματοποίησαν εργασίες εκβάθυνσης των ποταμών, ώστε να επιτρέπεται η εμπορική κυκλοφορία. Από, τότε, κάθε χρόνο χιλιάδες πλοία διασχίζουν την υδάτινη οδό Παραγουάη-Παρανά, μεταφέροντας τόνους εμπορευματοκιβωτίων προς την Αργεντινή και από εκεί, στον Ατλαντικό.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, μερικές από τις μεγαλύτερες κατασχέσεις ναρκωτικών στην Ευρώπη έφτασαν σε εμπορευματοκιβώτια που ταξίδεψαν πρώτα από αυτό το ποτάμι. Οι κατασχέσεις κοκαΐνης που συνδέονται με το σύστημα Παραγουάη-Παρανά πενταπλασιάστηκαν στο διάστημα από το 2010 έως το 2021, σύμφωνα με το Γραφείο του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC).
Για παράδειγμα, αφού αναχώρησε από την Ασουνσιόν, ένα πλοίο με περισσότερους από 12 τόνους κοκαΐνης πέρασε απαρατήρητο από τον ποταμό Παραγουάη. Ένα από τα εμπορευματοκιβώτιά του, που μετέφερε μαύρο σουσάμι για να αποκρύψει τα ναρκωτικά, έφυγε από την πρωτεύουσα της Παραγουάης τον Μάιο του 2023 και ταξίδεψε νότια προς την Ουρουγουάη, όπου φορτώθηκε σε διαφορετικό πλοίο με προορισμό την Ευρώπη.
Τελικά, τα ναρκωτικά βρέθηκαν στο λιμάνι του Αμβούργου στις αρχές Ιουλίου. Ήταν η μεγαλύτερη κατάσχεση παράνομων ουσιών σε χώρα εκτός της Νότιας Αμερικής για ολόκληρο το 2023.
Εννέα ημέρες πριν από τη φόρτωση του εμπορευματοκιβωτίου με το σουσάμι στο λιμάνι της Ασουνσιόν, αξιωματούχοι της Παραγουάης είχαν διοργανώσει παρέλαση για να γιορτάσουν την άφιξη πέντε νέων σαρωτών, τέσσερις από τους οποίους ήταν δωρεά της Ταϊβάν και κατασκευάστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Με αυτόν τον ισχυρό στόλο εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας», ανέφεραν οι τελωνειακοί υπάλληλοι της χώρας σε μια ανάρτηση, «η Παραγουάη δεν αποτελεί πλέον χώρα διέλευσης για το οργανωμένο έγκλημα».
Η μαζική κατάσχεση στο Αμβούργο έπληξε την κυβέρνηση της Παραγουάης σαν «κουβάς κρύου νερού», δήλωσε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή δεν είχε την εξουσιοδότηση να συζητήσει την υπόθεση. «Ήταν μια τεράστια ντροπή». Η τεχνολογία υψηλών προδιαγραφών, συνειδητοποίησαν οι αξιωματούχοι, δεν ήταν αρκετή.
«Είναι το αιώνιο παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι», δήλωσε ο Nicolás Benza, επικεφαλής του προγράμματος εμπορευματοκιβωτίων της UNODC για τη Νότια Αμερική. «Αυτοί έχουν απεριόριστους πόρους, ενώ οι δικοί μας πόροι είναι περιορισμένοι».
Ένας νέος κόμβος διακίνησης κοκαΐνης
Επί δεκαετές, οι λαθρέμποροι ναρκωτικών εστίαζαν τις δραστηριότητές τους στην αμερικανική αγορά, διακινώντας κοκαΐνη από την Κολομβία στην Κεντρική Αμερική και έπειτα τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το βραζιλιάνικο λιμάνι του Σάντος χρησίμευε συχνά ως εναλλακτικό σημείο αναχώρησης από τη Νότια Αμερική. Αλλά σήμερα, καθώς η βιομηχανία κοκαΐνης έχει ανθήσει και οι αξιωματούχοι ασφαλείας έχουν εντοπίσει τα «ύποπτα» λιμάνια, οι εγκληματικές ομάδες έχουν χαράξει νέες διαδρομές και στραφεί σε νέες αγορές.
Η Παραγουάη έγινε ένα νέο, ιδιαίτερα ελκυστικό σημείο διέλευσης. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σόγιας, βοδινού κρέατος και βιολογικής ζάχαρης στον κόσμο. Μια περίκλειστη χώρα με λιγότερους από 7 εκατομμύρια κατοίκους, διαθέτει τώρα τον τρίτο μεγαλύτερο στόλο φορτηγών πλοίων στον κόσμο, πίσω μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Μόνο φέτος, περίπου 78.000 εμπορευματοκιβώτια έχουν φύγει από τα λιμάνια της Παραγουάης με προορισμό νότια προς την Αργεντινή ή την Ουρουγουάη και πέρα από τον Ατλαντικό, σύμφωνα με τα στοιχεία των τελωνείων.
Αλλά οι αρχές επιβολής του νόμου στη χώρα δεν σχεδιάστηκαν με σκοπό την καταπολέμηση του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος. Η Παραγουάη, σε αντίθεση με τους γείτονές της, διαθέτει ελάχιστα εναέρια ραντάρ. Αυτό διευκολύνει τους εμπόρους στη Βολιβία να μεταφέρουν τα ναρκωτικά, όπως κοκαΐνη που παράγεται είτε στην Κολομβία, είτε στο Περού ή τη Βολιβία, σε παράνομους αεροδιάδρομους στο βόρειο τμήμα της Παραγουάης, μια από τις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της ηπείρου.
Από εκεί, τα ναρκωτικά μεταφέρονται με φορτηγά σε αποθήκες, όπου κρύβονται σε εμπορευματοκιβώτια με προορισμό τον ποταμό.
«Το οργανωμένο έγκλημα εξελίσσεται ταχύτερα από τις Αρχές»
«Η εξέλιξη του οργανωμένου εγκλήματος ήταν ταχύτερη από την εξέλιξη των δυνάμεων ασφαλείας», δήλωσε ο Oscar Chamorro, επικεφαλής της ακτοφυλακής της Παραγουάης.
Κάθε εμπορευματοκιβώτιο που φεύγει από λιμάνι της Παραγουάης πρέπει πλέον να περνάει από σαρωτή. Αλλά οι έμποροι ναρκωτικών βρίσκουν όλο και περισσότερους τρόπους να ξεγελούν την τεχνολογία, δήλωσαν οι ερευνητές, αναμειγνύοντας την κοκαΐνη με υγρά, σκόνες και άλλα υλικά για να μεταμφιέσουν την ουσία. Τον Ιούνιο, οι αρχές της Παραγουάης βρήκαν περισσότερους από τέσσερις τόνους κοκαΐνης κρυμμένους μέσα σε σακούλες ζάχαρης σε ένα εμπορευματοκιβώτιο στην Ασουνσιόν, με προορισμό την Αμβέρσα του Βελγίου. Είχε περάσει από απαρατήρητη από ανιχνευτή.
«Έχουμε τις πόρτες μας ορθάνοιχτες», δήλωσε ο Deny Yoon Pak, ο εισαγγελέας που έχει αναλάβει την υπόθεση με το εμπορευματοκιβώτιο που μετέφερε μαύρο σουσάμι. «Πόσα φορτία έχουν ήδη μεταφερθεί και δεν έχουμε καμία ιδέα;»
Νωρίτερα αυτό το μήνα, η υπηρεσία καταπολέμησης ναρκωτικών της Παραγουάης ανακοίνωσε ότι θα διακόψει τη συνεργασία της με τις Ηνωμένες Πολιτείες, θέτοντας σε κίνδυνο ορισμένες από τις πιο σημαντικές έρευνες για το λαθρεμπόριο κοκαΐνης στη χώρα. Μία από αυτές τις υποθέσεις αφορά την αναζήτηση του Σεμπαστιάν Μαρσέτ, έναν βαρόνο που πιστεύεται ότι ελέγχει μεγάλο μέρος του λαθρεμπορίου στον ποταμό Παραγουάη, ο οποίος είχε προσποιηθεί τον ποδοσφαιριστή για να αποφύγει τη σύλληψη.
Sebastián Marset, 32, continues to escape arrest around the world, while mocking police with video messages. His use of videos to communicate with authorities have some referring to him as a “narco millennial.” 🧵5/6 pic.twitter.com/PmP7aKjeKV
— VICE News (@VICENews) September 27, 2023
Ορισμένοι πρώην αξιωματούχοι της Παραγουάης υποστήριξαν ότι η κίνηση αυτή ήταν μια προσπάθεια να προστατευθούν κορυφαίοι παραγουανοί πολιτικοί που διατηρούν δεσμούς με το οργανωμένο έγκλημα.
Όπως αναφέρει η Washington Post, όταν ένα άρθρο της εφημερίδας ανέφερε τα σχέδια για τον τερματισμό της συνεργασίας, η κυβέρνηση της Παραγουάης ανέτρεψε την απόφασή της, λέγοντας ότι σχεδιάζει να ενισχύσει τη συνεργασία με την αμερικανική Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών.
Ένα πλοίο αναχωρεί μετά από μια τελευταία έρευνα
Η νύχτα έπεφτε πάνω από ένα λιμάνι νότια της Ασουνσιόν, καθώς ένας γερανός σήκωνε το ένα εμπορευματοκιβώτιο μετά το άλλο, κατεβάζοντας τα αργά το καθένα πάνω στο πλοίο Josamo, καθώς ετοιμαζόταν να αναχωρήσει.
«Όχι ακόμα, όχι ακόμα!» φώναξε ένα από τα μέλη του πληρώματος, κουνώντας το δάχτυλό του και κάνοντας νόημα στον χειριστή του γερανού να συνεχίσει και μετά να σταματήσει, πριν το εμπορευματοκιβώτιο προσγειωθεί ακριβώς σε ένα σημείο από κάτω, με έναν δυνατό κρότο.
Σε λίγες ώρες, ο καπετάνιος και το πλήρωμα του Josamo θα ξεκινούσαν το ταξίδι τους νότια προς την Ουρουγουάη, μεταφέροντας εμπορευματοκιβώτια που έπειτα θα φορτώνονταν σε μεγαλύτερα πλοία με προορισμό την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.
Το πλήρωμα δεν είχε ανακαλύψει ποτέ κοκαΐνη στο πλοίο. Παρόλα αυτά, ο καπετάνιος, όπως κάνει πάντα, έδωσε εντολή σε ένα από τα μέλη του πληρώματός του, αυτή τη φορά στον 37χρονο Έκτορ Μεντίνα, να κάνει έναν τελευταίο ελέγχο σε όλο το πλοίο. Κρατώντας έναν φακό, ο Μεντίνα σύρθηκε μέσα σε σκοτεινές σήραγγες και κοίταξε σε ρωγμές ανάμεσα στα κοντέινερ, ψάχνοντας για ενδείξεις λαθρεμπορίου.
Ο Έκτορ Μεντίνα έλεγξε το Josamo αφού το πλοίο φορτώθηκε με εμπορευματοκιβώτια πριν ξεκινήσει το ταξίδι του στον ποταμό Παραγουάη για την Ουρουγουάη. Ώρες αργότερα, καθώς πλησίαζε η αυγή, ο καπετάνιος ανακοίνωσε ότι θα απέπλεαν.
«Ενημερώνω ... ελιγμός αναχώρησης», δήλωσε ο καπετάνιος, Νέστορ Ρικέλμε, 37 ετών. «Προορισμός Μοντεβίδεο»
Το Josamo αναχώρησε με 292 εμπορευματοκιβώτια και 12 μέλη του πληρώματος.Την επόμενη μέρα, ο ένας ποταμός κατέληξε στον άλλο, δηλαδή ο Παραγουάη έγινε Παρανά και το Josamo έφτασε στην Αργεντινή.
The Rio Paraguay meets the Paraná, Paso de Patria, Batalla de Tuyutí pic.twitter.com/FY6O4tAlYp
— Greg Ross (@gregory_ross) December 29, 2024
Το πλοίο θα περνούσε από τη βιομηχανική πόλη Ροζάριο, τη γενέτειρα του Λιονέλ Μέσι και του Τσε Γκεβάρα. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Αργεντινής και συγκαταλέγεται επίσης μεταξύ των κορυφαίων γεωργικών λιμανιών στον κόσμο. Επίσης, έχει γίνει κόμβος για τη διακίνηση κοκαΐνης, ακόμη και μέχρι την Αυστραλία.
Τον Αύγουστο του 2022, οι αρχές κατάσχεσαν περισσότερους από 1,5 τόνους κοκαΐνης σε μια αποθήκη στο Ροζάριο. Τα πακέτα, τα οποία βρέθηκαν μέσα σε σακούλες με καλαμπόκι, είχαν το λογότυπο της Louis Vuitton και προορίζονταν για το Ισπανία, δήλωσαν οι ερευνητές.
Η εν λόγω αποθήκη βρίσκεται σε μια από τις πιο επικίνδυνες γειτονιές της πόλης, όπου τοπικές συμμορίες μάχονται για τον έλεγχο και έχουν συμβάλλει ώστε το Ροζάριο να γίνει η πιο βίαιη πόλη της Αργεντινής.
Η κυβέρνηση του οικονομικά φιλελεύθερου Χαβιέρ Μιλέι και συμμάχου του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, έχει δώσει εντολή για την πάταξη των συμμοριών στους δρόμους, αλλά και τις φυλακές του Ροζάριο.
Η κυβέρνησή του έχει αναπτύξει πόρους στην περιοχή, κάνοντας διαθέσιμο ακόμη και ένας ισραηλινής κατασκευής πολεμικό σκάφος, το οποίο περιπολεί στα ύδατα έξω από την πόλη.
Μερικά χιλιόμετρα πιο νότια βρίσκεται το Μπουένος Άιρες, οι εκβολές του ποταμού Ρίο ντε λα Πλάτα και ο ανοιχτός ωκεανός. Αφού περάσουν το κανάλι, τα πλοία στρέφονται βορειοανατολικά, προς το Ρότερνταμ στην Ολλανδία, την Αμβέρσα στο Βέλγιο και το Αμβούργο στη Γερμανία.
Με πληροφορίες από Washington Post
