Υπάρχουν τόσα πολλά drones στον ουρανό πάνω από την Ουκρανία, που οι χειριστές τους περιστασιακά συνδέονται κατά λάθος με τις ροές εικόνας των εχθρικών drones και αποκτούν απρόσμενες πληροφορίες. Καμία από τις δύο πλευρές δεν μπορεί να είναι βέβαιη πότε θα έχει την τύχη να το πετύχει αυτό ή πότε το ίδιο θα συμβεί από την αντίπαλη πλευρά.
Τα drones χρησιμοποιούνται στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη σύγκρουση στην ιστορία. Χρησιμοποιούνται για την επίθεση σε στρατιώτες και οχήματα, ενώ η χρήση τους είναι τόσο εκτεταμένη που τα στρατεύματα στο έδαφος συχνά δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν ποια drones ανήκουν στη δική τους πλευρά. Ουκρανοί χειριστές drones δήλωσαν στο Business Insider ότι η εκτεταμένη χρήση drones έχει οδηγήσει σε ακούσια αλλαγή ροών εικόνας.
Όταν συμβαίνει αυτό, οι χειριστές στη μία πλευρά του πεδίου μάχης μπορούν να δουν τη ροή εικόνας από τα drones της αντίπαλης πλευράς — συνήθως εναέρια μέσα που μπορούν να στοχεύσουν στρατιώτες ή να εντοπίσουν εχθρικές θέσεις για να δεχθούν επίθεση. Ένας Ουκρανός χειριστής drone ανέφερε ότι το να βλέπεις τις ροές εικόνας των ρωσικών drones είναι «χρήσιμο γιατί βλέπεις πού πετάει το εχθρικό drone που θέλει να σε καταστρέψει».
Ο Samuel Bendett, ειδικός στα drones από το Κέντρο Ναυτικών Αναλύσεων, περιέγραψε αυτό το φαινόμενο ως τη στρατιωτική εκδοχή μιας κοινής πολιτικής εμπειρίας: Όταν οδηγείς το αυτοκίνητό σου και έχεις το ραδιόφωνο σε συγκεκριμένη συχνότητα, μπορεί να συμβεί να αλλάξει αυτόματα μεταξύ διαφορετικών σταθμών που χρησιμοποιούν την ίδια συχνότητα.
Μάχη για το φάσμα
Ο Jackie, Αμερικανός βετεράνος που πολεμά στην Ουκρανία, δήλωσε ότι υπάρχουν «δύο μάχες» που διεξάγονται μέσω των drones στην Ουκρανία. «Η μία είναι αυτή που μπορείς να δεις σε βίντεο», είπε. «Και η άλλη είναι εντελώς αόρατη». Αυτή η αόρατη μάχη λαμβάνει χώρα στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα.
Το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα μπορεί να «γεμίσει» και να γίνει «συνωστισμένο», ανέφερε. Όταν υπάρχει μεγάλος αριθμός drones σε μια περιοχή, οι χειριστές μπορεί να αντιμετωπίσουν «πολλές ροές δεδομένων μεταξύ αυτών των drones να μεταφέρονται, ουσιαστικά να αλλάζουν χειριστές χωρίς πρόθεση».
Σε αυτήν την κατάσταση, «ο χειριστής του drone μπορεί ξαφνικά να δει τη ροή δεδομένων ενός άλλου drone», εξήγησε ο Jackie. Έτσι, όταν υπάρχει επαρκής αριθμός drones στον ουρανό, «όλοι αλλάζουν συνεχώς ροές δεδομένων με κάποιο άλλο drone που δεν πετούν οι ίδιοι».
Ο Bendett ανέφερε ότι είναι δυνατό να γίνει αυτό σκόπιμα, αν γνωρίζεις τη συχνότητα στην οποία λειτουργεί ο αντίπαλός σου, αλλά τις περισσότερες φορές, όπως είπε, συμβαίνει κατά λάθος.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Επειδή καμία πλευρά δεν έχει κυριαρχήσει πλήρως στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα μέσω ηλεκτρονικού πολέμου, και οι δύο πλευρές βιώνουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτών των εξελίξεων. Μερικές φορές η Ουκρανία συλλέγει πληροφορίες, ενώ άλλες φορές το κάνει η Ρωσία.
Η ροή δεδομένων μπορεί να βοηθήσει τους χειριστές να κατανοήσουν ότι μια επίθεση είναι επικείμενη, αν και δεν μπορούν να την αποτρέψουν. «Επιπλέον, μπορεί να είναι πολύ ενημερωτική για τις ομάδες drone, ειδικά τις πιο έμπειρες, καθώς τους δίνει τη δυνατότητα να αναλύσουν την τακτική του αντιπάλου, πόσο μακριά πετά το drone, πόσο γρήγορα, ποια είναι η διαδρομή του, τι αναζητά το drone και ούτω καθεξής», ανέφερε ο Bendett.
Ωστόσο, είναι δύσκολο να γίνει προγραμματισμός για τέτοιες καταστάσεις, δεδομένης της χαοτικής φύσης αυτών των φαινομένων.
Ο Jackie ανέφερε ότι η Ουκρανία προσπάθησε να «παίξει παιχνίδια με τα σήματα», αλλά ο Gregory Falco, ειδικός στα αυτόνομα συστήματα και την κυβερνοασφάλεια στο Πανεπιστήμιο Cornell, δήλωσε ότι «πιθανώς δεν είναι προβλέψιμο το πότε θα μπορέσεις να αποκτήσεις αυτές τις δυνατότητες». Πρόκειται περισσότερο για την αξιοποίηση του πλεονεκτήματος όταν παρουσιαστεί η ευκαιρία.
Αλλαγή σημάτων
Ο Falco εξήγησε ότι είναι δύσκολο να γνωρίζεις αν ο εχθρός έχει πρόσβαση στη ροή δεδομένων ενός drone, διότι «δεν υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα για το πού βρίσκεται η ζώνη του σήματος σου κάθε δεδομένη στιγμή και πού προβάλλεται».
Υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το αν μπορεί να γίνει ένα βήμα παραπέρα, από την τυχαία πρόσβαση στη σκόπιμη πειρατεία drones. Προς το παρόν, αυτό παραμένει περισσότερο θεωρία παρά πράξη.
Ο Falco σημείωσε ότι η δυνατότητα να αποκτήσει κάποιος έλεγχο πάνω στο drone του αντιπάλου, αντί να βλέπει μόνο τη ροή δεδομένων του, εξαρτάται πιθανότατα από τον τύπο του drone.
Τα φάσματα συχνοτήτων που χρησιμοποιούνται για τη ροή δεδομένων ενός drone είναι συνήθως διαφορετικά από εκείνα που ελέγχουν τις κινήσεις του. Οι ζώνες που λαμβάνουν τα σήματα, δηλαδή που επιτρέπουν στον χειριστή να δει ό,τι βλέπει το drone, είναι γενικά λιγότερο προστατευμένες από εκείνες που αποστέλλουν τα σήματα, τα οποία λένε στο drone τι να κάνει.
Ο Falco ανέφερε ότι η αλλαγή σημάτων «είναι αναμενόμενη» δεδομένου του πλήθους των drones στον ουρανό και της χρήσης διαφορετικών ειδών ηλεκτρονικού πολέμου.
Μία λύση θα μπορούσε να είναι η προσθήκη κρυπτογράφησης στις ροές δεδομένων των drones. Ωστόσο, λόγω της χαοτικής και γρήγορης φύσης του πολέμου και του γεγονότος ότι οι χειριστές drones συχνά χρησιμοποιούν πολλαπλά drones την ίδια ημέρα, αυτό ίσως να μην είναι πρακτικό. Αν αυτό ισχύει, τέτοιου είδους περιστατικά θα συνεχίσουν να συμβαίνουν.
Ο Falco ανέφερε ότι αυτό θα μπορούσε να είναι συχνότερο στον πολιτικό τομέα αν υπήρχαν λιγότεροι κανονισμοί. «Αν δεν υπήρχαν κανόνες, και αν οργανισμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη που ρυθμίζουν το ραδιοφάσμα δεν υπήρχαν, τότε αυτό θα ήταν μια συνηθισμένη κατάσταση», είπε.
Σε αυτή την περίπτωση, πρόσθεσε, θα ήταν «ένα απόλυτο χάος, με όλους να ακούν και να βλέπουν πράγματα που δεν θα έπρεπε». Η Ουκρανία, με συχνές ελλείψεις σε οπλισμό απέναντι στον μεγαλύτερο στρατό της Ρωσίας, βασίζεται στα drones για να καλύψει τις ελλείψεις πυρομαχικών. Ακόμα και τα φθηνά drones έχουν επιτρέψει στην Ουκρανία να καταστρέψει ρωσικό εξοπλισμό αξίας εκατομμυρίων.
Τα drones της Ουκρανίας αποτελούν κρίσιμα μέσα στον πόλεμο και εκτιμάται ότι ευθύνονται για τουλάχιστον το 80% των απωλειών της Ρωσίας στην πρώτη γραμμή. «Τα drones είναι εξαιρετικά ζωτικής σημασίας», δήλωσε ο Jackie. «Είναι ένα από τα πιο ευφυή όπλα μας για την πρόκληση απωλειών».
