Κανείς δεν περίμενε το πώς εξελίχθηκε η συνάντηση Τραμπ - Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο την Παρασκευή, όπου αντί για την υπογραφή συμφωνίας για τις ουκρανικές γαίες, ο πλανήτης έγινε μάρτυρας πρωτοφανούς - σε αυτό το επίπεδο - τραπουκισμού του ισχυρού προς τον αδύναμο.
Οι διάλογοι, οι κινήσεις και η ουσία της οξείας επίθεσης του Ντόναλντ Τραμπ κατά του Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποτελούν σήμερα αντικείμενο ανάλυσης διεθνώς. Τα όσα ειπώθηκαν on camera αλλά και ο τρόπος που εκτυλίχθηκε η οξεία επίθεση κατά του Ζελένσκι παραπέμπουν στον ορισμό του «τραμπουκισμού» - όσο κι αν το λογοπαίγνιο με το επίθετο του Αμερικανού προέδρου είναι προφανές, στη συγκεκριμένη περίπτωση αποκτά κυριολεκτική εφαρμογή.
Συνοψίζοντας τα κύρια σημεία, η βρετανική εφημερίδα Guardian στέκεται σε δύο στιγμές: Στην ατάκα Τραμπ πως η Ουκρανία «ρισκάρει με τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο», που είπε ο Τραμπ και στο γεγονός πως ουσιαστικά εκδίωξε τον Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο, λέγοντάς του να επιστρέψει «όταν είναι έτοιμος για ειρήνη». Ο Ζελένσκι πράγματι αποχώρησε άμεσα από τον Λευκό Οίκο και η συνέντευξη Τύπου στην οποία υποτίθεται πως θα ανακοινωνόταν η συμφωνία για τα ορυκτά, ακυρώθηκε.
«Ο Τραμπ κατσάδιασε τον Ζελένσκι που έπεσε στην ενέδρα με επικεφαλής τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς που διέλυσε την εύθραυστη σχέση μεταξύ των δύο ηγετών», γράφει ο Guardian.
H συνάντηση ξεκίνησε ως είθισται, στο γνωστό σαλόνι υποδοχής στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου. Εκφυλίστηκε τάχιστα όμως, αμέσως μόλις ο Ζελένσκι πρότεινε ότι ο Βανς, ένας σκεπτικιστής της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, θα έπρεπε να έρθει στη χώρα του για να δει την καταστροφή από την εισβολή, προσθέτοντας ότι η Ρωσία ήταν υπεύθυνη για τις συνεχιζόμενες μάχες. Η συνάντηση επρόκειτο να συνεχιστεί κεκλεισμένων των θυρών, αλλά διεκόπη μετά τον τραμπουκισμό στο Οβάλ Γραφείο. Αμέσως μετά, ο Τραμπ δημοσίευσε μια δήλωση στην οποία υποστήριξε ότι οι δυο τους δεν είχαν υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά.
«Αποφάσισα ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι δεν είναι έτοιμος για Ειρήνη εάν εμπλακεί η Αμερική, γιατί πιστεύει ότι η εμπλοκή μας αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα στις διαπραγματεύσεις», είπε. «Δεν θέλω πλεονέκτημα, θέλω ΕΙΡΗΝΗ. Δεν σεβάστηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στο πολύτιμο Οβάλ Γραφείο μας. Μπορεί να επιστρέψει όταν είναι έτοιμος για την Ειρήνη».
Οι διάλογοι Τραμπ - Βανς κατά Ζελένσκι on camera
Κατά τη διάρκεια του δημόσιου μέρους της συνάντησης, ο Τραμπ και ο Βανς επιτέθηκαν εναλλάξ στον Ζελένσκι, με τον Βανς να τον κατηγορεί ότι πραγματοποίησε «περιοδείες δημοσιότητας» και τον Τραμπ να του λέει: «Δεν είσαι πραγματικά σε καλή θέση αυτή τη στιγμή». Σε όλη τη διάρκεια της λεκτικής διαμάχης, οι κινήσεις των τριών μαρτυρούσαν την ένταση και οι εκφράσεις των προσώπων τους πυροδοτούσαν αντιδράσεις.
Κάποια στιγμή ο Βανς απαίτησε: «Είπες μια φορά "ευχαριστώ";»
Αναλαμβάνοντας το θέμα, ο Τραμπ είπε στον Ζελένσκι: «Πιστεύετε ότι είναι σεβαστό να έρθετε στο Οβάλ Γραφείο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και να επιτεθείτε στη διοίκηση που προσπαθεί να αποτρέψει την καταστροφή της χώρας σας;».
Στη συνέχεια, ο Τραμπ υπέβαλε στον Ζελένσκι τελεσίγραφο, λέγοντάς του ότι η Ουκρανία πρέπει είτε να «κάνει μια συμφωνία ή θα είμαστε εκτός» – υποδηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν τις διαπραγματεύσεις και να διακόψουν την υποστήριξη στο Κίεβο περισσότερα από τρία χρόνια αφότου η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή.
«Μη μας λέτε τι θα νιώσουμε. Προσπαθούμε να λύσουμε ένα πρόβλημα», συνέχισε ο Τραμπ. «Δεν είσαι σε θέση να υπαγορεύσεις τι θα νιώσουμε. Θα νιώσουμε πολύ καλά… Δεν έχετε τα χαρτιά αυτή τη στιγμή μαζί μας, θα αρχίσετε να έχετε προβλήματα αμέσως τώρα».
Ο Τραμπ είπε επίσης στον Ζελένσκι ότι «ο Πούτιν πέρασε πολλά μαζί μου» σχετικά με το σκάνδαλο της παραπομπής κατά την πρώτη του θητεία. «Θέλει να κάνει μια συμφωνία», είπε ο Τραμπ με το γνωστό του ύφος σε υψηλούς τόνους. «Δεν ξέρω αν μπορείτε να κάνετε μια συμφωνία».
Κάποια στιγμή του δημόσιου καβγά, η πρέσβης της Ουκρανίας στην Ουάσιγκτον φάνηκε να κρατά το κεφάλι της με τα χέρια της, σε μια έκφραση απελπισίας.
A picture is worth a thousand words.
— Krishna Kant Sharma (@krishnakant_75) February 28, 2025
Ukraine's Ambassador to the United States, Oksana Markarova, during the ill-fated #Trump - #Zelensky - #JDVance meeting.#Ukraine pic.twitter.com/6QQ7g3ylQA
«Το πρόβλημα είναι ότι σας έδωσα την εξουσία να είστε σκληρός τύπος και δεν νομίζω ότι θα ήταν σκληρός τύπος χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, και ο λαός σας είναι πολύ γενναίος», είπε ο Τραμπ. «Αλλά είτε θα κάνετε μια συμφωνία είτε θα είμαστε εκτός, και αν είμαστε εκτός, θα πρέπει να παλέψετε. Δεν νομίζω ότι θα είναι όμορφο».
Ο Τραμπ ολοκλήρωσε τη συνάντηση λέγοντας ότι ο Ζελένσκι «δεν ήταν ευγνώμων» και «αυτό δεν είναι ωραίο πράγμα».
«Αυτή θα είναι υπέροχη τηλεόραση», κατέληξε σε μια σαφή ένδειξη του τραμπουκισμού και της ενέδρας στην οποία είχε μόλις πέσει ο Ζελένσκι.
Ρούμπιο: Ο Ζελένσκι ήταν επιθετικός και δεν έπρεπε
Τη σκυτάλη πήρε στη συνέχεια ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, που μιλώντας στο CNN, αμφισβήτησε ότι ο Ζελένσκι θέλει πραγματικά ειρήνη και είπε ότι ο Ουκρανός ηγέτης θα πρέπει να ζητήσει συγγνώμη αφού η συνάντηση μετατράπηκε σε αυτό που περιέγραψε ως «φιάσκο».
«Δεν έπρεπε να πάει εκεί και να είναι επιθετικός», είπε ο Ρούμπιο στο CNN και συνέχισε: «Όταν αρχίζεις να μιλάς για αυτό επιθετικά – και ο πρόεδρος δημιουργεί συμφωνίες - κάνει συμφωνίες σε όλη του τη ζωή – δεν πρόκειται να βάλεις τους ανθρώπους στο τραπέζι», είπε. «Και αρχίζεις να αντιλαμβάνεσαι ότι ίσως ο Ζελένσκι δεν θέλει μια ειρηνευτική συμφωνία. Λέει ότι το κάνει, αλλά ίσως δεν το κάνει».
Η επίθεση Τραμπ κατά Ζελένσκι ξεκίνησε όταν ο Ουκρανός ηγέτης έφτασε στον Λευκό Οίκο. Τότε ο Τραμπ είπε στους δημοσιογράφους ότι ο Ζελένσκι, ο οποίος φορούσε ένα μαύρο ζιβάγκο, ήταν «φουλ ντυμένος». Ο Ζελένσκι δεν έχει εμφανιστεί δημόσια με κοστούμι από τη ρωσική εισβολή πριν από τρία χρόνια, προτιμώντας να φορά ρούχα στρατιωτικού στυλ. Ο Τραμπ έχει παραπονεθεί και στο παρελθόν για το στυλ ντυσίματος του Ουκρανού ηγέτη.
Οι αντιδράσεις σε Ρωσία και Ευρώπη
«Οι Ρώσοι αξιωματούχοι αντέδρασαν με χαρά στις σκηνές που εκτυλίχθηκαν στον Λευκό Οίκο, ενώ οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας εξέφρασαν την υποστήριξή τους στο Κίεβο», επισημαίνει ο Guardian, παραπέμποντας στο σχόλιο του Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην προέδρου της Ρωσίας, που είπε ότι ο Ζελένσκι δέχτηκε ένα «γερό χαστούκι» από τον Τραμπ σε αυτό που περιέγραψε ως «βάρβαρο κατσάδιασμα στο Οβάλ Γραφείο».
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλλας δήλωσε ότι η Ευρώπη θα εντείνει την υποστήριξή της προς την Ουκρανία «ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν να αντιστέκονται στον επιτιθέμενο». Σε μια έμμεση επίπληξη στον Τραμπ, είπε: «Σήμερα, έγινε σαφές ότι ο ελεύθερος κόσμος χρειάζεται έναν νέο ηγέτη. Είναι στο χέρι μας, οι Ευρωπαίοι, να ανταποκριθούμε σε αυτήν την πρόκληση».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επαίνεσε τον Ζελένσκι. «Η αξιοπρέπειά σας τιμά η γενναιότητα του ουκρανικού λαού. Να είσαι δυνατός, να είσαι γενναίος, να είσαι ατρόμητος», δημοσίευσε στο X. «Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί σας για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη».
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, είπε στους δημοσιογράφους: «Η Ρωσία είναι ο επιτιθέμενος και η Ουκρανία είναι ο λαός που δέχεται επίθεση… Αυτά είναι απλά πράγματα, αλλά καλό είναι να τα θυμόμαστε σε τέτοιες στιγμές».
Ζελένσκι στο Fox: Θέλουμε ειρήνη περισσότερο από τον καθένα
Σε συνέντευξή του στο Fox News, μετά την αναχώρηση από τον Λευκό Οίκο, ο Ζελένσκι είπε ότι ο καβγάς στο Οβάλ Γραφείο με τον Τραμπ και τον Βανς «δεν ήταν καλός και για τις δύο πλευρές». Κληθείς να απαντήσει στον ισχυρισμό του Τραμπ ότι δεν ενδιαφέρεται για την ειρήνη, είπε ότι κανείς δεν θέλει να τελειώσει ο τριετής πόλεμος περισσότερο από τους Ουκρανούς. Ωστόσο, είπε ότι η Ουκρανία και η Ευρώπη χρειάζονται εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ πριν ξεκινήσουν τις ειρηνευτικές συνομιλίες.
Ακόμα κι αν έδωσε εντολή να σταματήσουν οι μάχες, ο Ζελένσκι είπε «κανείς δεν θα σταματήσει απλώς» γιατί όλοι φοβούνται «Ο Πούτιν θα επιστρέψει αύριο». «Θέλουμε δίκαιη και διαρκή ειρήνη», πρόσθεσε.
Παρά τον τεταμένο διάλογο, ο Ουκρανός ηγέτης δήλωσε αισιόδοξος ότι η σχέση του με τον Τραμπ θα μπορούσε ακόμα να διασωθεί και μια συμφωνία για τα ορυκτά θα μπορούσε να προχωρήσει.
Συνέχισε την επίθεση ο Τραμπ: «Χωρίς εμάς, δεν κερδίζει»
Πριν αναχωρήσει για το θέρετρό του στο Μαρ-α-Λάγκο στη Φλόριντα, ο Τραμπ είπε στους δημοσιογράφους ότι ο Ζελένσκι «έψαχνε για κάτι που δεν ψάχνω εγώ» και ισχυρίστηκε ξανά ότι ο Ουκρανός ηγέτης θέλει «να πολεμήσει, να πολεμήσει, να πολεμήσει».
«Είτε θα το τελειώσουμε είτε θα τον αφήσουμε να το παλέψει, και αν το παλέψει, δεν θα είναι όμορφο γιατί χωρίς εμάς, δεν κερδίζει», είπε ο Τραμπ.
Η ρήξη Τραμπ - Ζελένσκι στο μικροσκόπιο
Οι προσωπικές σχέσεις μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι ήταν τεταμένες από την προηγούμενη κυβέρνηση του Τραμπ, όταν παραπέμφθηκε –αν και δεν καταδικάστηκε και απομακρύνθηκε από το αξίωμα– με το σκεπτικό ότι είχε πιέσει τον Ζελένσκι να ερευνήσει επιχειρηματικές συναλλαγές με τον γιο του Τζο Μπάιντεν, Χάντερ, στην Ουκρανία.
Αλλά η επίθεση Τραμπ κατά Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο σηματοδότησε ένα πραγματικό χαμηλό σημείο στη σχέση τους, με τη δημόσια έκρηξη να έρχεται καθώς η Ουκρανία αναζητά απεγνωσμένα ξένη στρατιωτική βοήθεια και διεθνή υποστήριξη για να κρατήσει τη χώρα όρθια εν μέσω της σκληρής άμυνάς της από τη ρωσική εισβολή.
Η Susan Glasser του New Yorker το περιέγραψε ως «την πιο συγκλονιστική συμπεριφορά του Τραμπ και του Βανς που έχω δει ποτέ στο Οβάλ Γραφείο. Ενέδρα».
This is the most shocking behavior by Trump and Vance I’ve ever seen in the Oval Office. An ambush.
— Susan Glasser (@sbg1) February 28, 2025
Η συμφωνία για τα ορυκτά, τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας
Ο Ζελένσκι έφτασε στην Ουάσιγκτον την Παρασκευή μετά από αρκετές εβδομάδες τεταμένων διαπραγματεύσεων στις οποίες ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ τον πίεζαν να υπογράψει μια συμφωνία για τις σπάνιες γαίες της χώρας που θα χρειαζόταν «10 γενιές για να αποπληρώσει».
Ο Τραμπ είπε ότι θέλει να ξεπληρωθούν οι ΗΠΑ για την παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, αλλά αναλυτές ισχυρίζονται ότι η συμφωνία μοιάζει περισσότερο με μια ανατροπή στην πιο ευάλωτη στιγμή της Ουκρανίας.
Η συμφωνία θα παρέχει ένα γενικό πλαίσιο για ένα κοινό επενδυτικό ταμείο που θα εισπράττει έσοδα από την πώληση ουκρανικών κοιτασμάτων γραφίτη, λιθίου, μετάλλων σπάνιων γαιών και πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αλλά πολλοί από αυτούς τους πόρους αυτούς βρίσκονται σε περιοχές κοντά στην πρώτη γραμμή και είναι απίθανο να παράσχουν τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια που οι ΗΠΑ λένε ότι θέλουν να ανακτήσουν από τη στρατιωτική τους βοήθεια προς την Ουκρανία.
Η συμφωνία επίσης δεν περιέχει συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας που επιδίωξαν οι Ουκρανοί αξιωματούχοι κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, οι οποίες πηγαινοέρχονται από τότε που η συμφωνία προτάθηκε για πρώτη φορά από τον υπουργό Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Κίεβο νωρίτερα αυτό το μήνα.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Κιρ Στάρμερ, την Πέμπτη, ο Τραμπ είχε προτείνει ότι οι Αμερικανοί εργάτες που στάλθηκαν για να εξορύξουν τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως «οπισθογραμμή», αποτρεπτικό για περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα εάν επιτευχθεί συμφωνία.
Με πληροφορίες από Guardian
