Το θυμάμαι ακόμα εννοείται. Ειπώθηκε άλλωστε για να μας μείνει αξέχαστο. Και έγινε ένα είδος φιλοσοφικο-πολιτικού σλόγκαν, η ταμπέλα μιας διαδεδομένης νεοελληνικής πολιτικής πρακτικής, ο πηχυαίος τίτλος ενός απολύτως λογικοφανούς επιχειρήματος, ικανού να σε στείλει στα κάγκελα!
Ήταν το 2008, μία από τις φορές που, προσωπικά, αναρωτήθηκα εντονότερα τι ποσοστό ανοχής και αυτοσυγκράτησης απαιτείται να έχει ένας πολιτικός συντάκτης για να αντιμετωπίζει κόσμια τον ψύχραιμο πολιτικό κυνισμό. Διότι στο μέσον του σκανδάλου που επέμενε ότι η offshore εταιρεία στην οποία συμμετείχε ο τότε υπουργός Ναυτιλίας και Νήσων Γιώργος Βουλγαράκης, αλλά και η σύζυγός του Κατερίνα Πελέκη είχε αναμειχθεί στην αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της Μονής Βατοπεδίου ο ίδιος είχε μεν υποβάλει την παραίτησή του «από ευθιξία», αλλά είχε υπερασπιστεί τον εαυτό του με μια σειρά επιχειρημάτων που κατέληγαν στην περιβόητη φράση «το νόμιμο είναι και ηθικό». Αργότερα, σε μία από τις τηλεοπτικές του συνεντεύξεις, επικαλέστηκε τον σχετικό φιλοσοφικό διάλογο που «από τον Αριστοτέλη έως τον Καντ διαρκεί 2.500 χρόνια». Ωστόσο αρνήθηκε τη διατύπωση, για να την επαναλάβει λίγο μετά, ελαφρώς παραλλαγμένη: «Εγώ είπα: "Παιδιά, ό,τι έχω κάνει είναι νόμιμο". Και δεν έχω κάνει και κάτι ανήθικο».
Ο υπουργός Περιβάλλοντος, πάντως, επέμεινε ότι η προαγωγή πριν από τη συνταξιοδότηση δεν είναι ατόπημα αλλά «μια πρακτική» που ακολουθείται π.χ. και στον στρατό.
Δεν ήταν η πρώτη φορά, φυσικά, που οι πολίτες αυτής της χώρας έρχονταν αντιμέτωποι με τον πολιτικό κυνισμό και τη βεβαιότητα ότι ο δεσμός πολιτικής πρακτικής και ηθικού προσήμου είναι εξαιρετικά χαλαρός. Μεταπολιτευτικά, τη χαλαρότητα είχε κηρύξει πιο βροντερά, το 1986, η μυθολογούμενη όσο και φημολογούμενη (μια που αργότερα αμφισβητήθηκε) φράση του Ανδρέα Παπανδρέου, «είπαμε να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του, αλλά όχι και πεντακόσια εκατομμύρια», για την περίπτωση του τότε προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΗ. Όμως το 2008 ήταν η πρώτη φορά που ένας πολιτικός επικαλούνταν τη νομιμότητα και την ταύτιζε με το ήθος για να δικαιολογήσει την υπέρβαση ενός ηθικού φραγμού.
Facebook Twitter 
Facebook Twitter
«Συμβαίνει κατά κανόνα σε οργανισμούς και οπουδήποτε αλλού. Δεν νομίζω ότι συντρέχει λόγος δεοντολογίας», δήλωσε τις προάλλες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, όταν ρωτήθηκε για την περίπτωση του προέδρου του Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) Σωτήρη Νίκα. Ο τελευταίος, σύμφωνα τουλάχιστον με καταγγελία της ΝΔ, αν και μέχρι πρότινος απλός διευθυντής στον ΔΕΣΦΑ (ως επιλογή του Πάνου Σκουρλέτη τοποθετήθηκε στη διοίκηση του ΔΕΣΦΑ τον Απρίλιο του 2016), πέτυχε από τον Νοέμβριο την οργανική του αναβάθμιση σε γενικό διευθυντή και στο ανώτερο μισθολογικό κλιμάκιο και λίγες ημέρες αργότερα παραιτήθηκε για λόγους συνταξιοδότησης, με αποτέλεσμα η ολιγοήμερη παραμονή του στην αναβαθμισμένη θέση του να αυξήσει το εφάπαξ που δικαιούνταν κατά περίπου 100.000 ευρώ, φτάνοντας στα 258.000 ευρώ. Ο υπουργός Περιβάλλοντος, πάντως, επέμεινε ότι η προαγωγή πριν από τη συνταξιοδότηση δεν είναι ατόπημα αλλά «μια πρακτική» που ακολουθείται π.χ. και στον στρατό.
Είναι, λοιπόν, μια πρακτική που καλύπτεται από τον νόμο και σαφέστατα και από τα ιδρυτικά κιτάπια του ΔΕΣΦΑ. Είναι κάτι σύννομο. Πόσο ηθικός είναι όμως, ούτως ή άλλως, ένας τέτοιος ελιγμός; Πόσο ηθικός, μια εποχή που επιπλέον οι συντάξεις και τα εφάπαξ έχουν σφαγιαστεί και σφαγιάζονται διαρκώς – με τα τελευταία μάλιστα να έχουν χρόνο απόδοσης μέχρι και τρία έτη; Πόσο αυτή η σύννομη πρακτική βγάζει τη γλώσσα στο κοινό αίσθημα και εισπράττεται ως γερό χαστούκι στα μούτρα π.χ. του συνταξιούχου λιμενεργάτη που με τα βαρέα και τα ανθυγιεινά του φτάνει μετά βίας τα 420 ευρώ; Πόσο ηθικό είναι αυτό να συμβαίνει την ώρα που –ας πούμε ότι– κλιμακώνονται οι διαπραγματεύσεις για το ασφαλιστικό και σαρώνουν οι φήμες για μεγαλύτερες κρατήσεις, μειώσεις συντάξεων και ακόμα περισσότερες περικοπές των εφάπαξ; Πόσο ηθικό είναι η νομιμοποίηση αυτής της πρακτικής διά της επίκλησης του νόμου να προέρχεται από μια κυβέρνηση της Αριστεράς – όταν για την Αριστερά, κατά τη διάρκεια της ιστορίας της, το ηθικό όφειλε να προηγείται και του, κατά καιρούς, νόμιμου;
«Η δημοκρατία θεμελιώνεται στο Σύνταγμα και στους νόμους, προσπαθεί διαρκώς να έχει υλικότητα και αντικειμενικούς όρους. Χωρίς όμως τον ηθικό γνώμονα, χωρίς την ατομική ευθύνη, χωρίς πάλη κατά των τυπικών θανάσιμων αμαρτημάτων, χωρίς αίσθηση του κοινού και του κύριου, η δημοκρατία δεν λειτουργεί· μεταπίπτει σε μπίζνες, νομιμοφανή μεν, ανήθικη δε. Αυτήν τη δημοκρατία-μπίζνες θέλουμε;» αναρωτιόταν ο Νίκος Ξυδάκης ως αρθρογράφος ακόμα της «Καθημερινής» τον Σεπτέμβριο του 2008, με αφορμή τη «βουλγαράκειο» υπερασπιστική ρήση. Είχε απόλυτο δίκιο! Αλλά, δυστυχώς, η παράγραφος επανέρχεται επίκαιρη, και μάλιστα με πολύ αυστηρότερους όρους. Διότι έκτοτε ακολούθησαν μνημόνια, ανθρωπιστική κρίση και τελικώς μια κυβέρνηση από την οποία το λιγότερο που θα απαιτούσε κάποιος, μέσα σε τόσο ασφυκτικές συνθήκες, είναι μια ξεκάθαρη ηθική διαφοροποίηση.
*Στίχος του Άλκη Αλκαίου από το «Κακόηθες Μελάνωμα»
