Κάποιοι θα γιορτάσουν το Πάσχα, έστω και εντός νομού, με την οικογένεια, τους φίλους ή τους συγγενείς. Ωστόσο, για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων αναφοράς η φετινή Μεγάλη Εβδομάδα μοιάζει με γολγοθά. Εδώ και πολλούς μήνες έχουν ξεχάσει αργίες, ρεπό και Σαββατοκύριακα και η καθημερινότητά τους έχει αλλάξει εντελώς: από τις αλλεπάλληλες εφημερίες και τους φρενήρεις ρυθμούς εργασίας στις εξαντλητικές συνθήκες, στα ατελείωτα ωράρια και στη φροντίδα των πολυάριθμων ασθενών.
Η Ελένη Ισχάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, από την οποία αποφοίτησε το 2000. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και σήμερα δουλεύει στη ΜΕΘ του νοσοκομείου Ευαγγελισμός ως πνευμονολόγος-εντατικολόγος. Από την πρώτη μέρα που ξέσπασε η πανδημία στη χώρα μας εργάζεται, μαζί με τους συναδέλφους της, ακατάπαυστα για την αντιμετώπιση των περιστατικών, βρίσκεται δίπλα στους ασθενείς, ώστε να μην αισθάνονται μόνοι, ενώ οι μάσκες και τα υγειονομικά μέτρα προστασίας έχουν γίνει συνώνυμο του 24ώρου της.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας γιατροί και νοσηλευτές στο μεγαλύτερο νοσοκομείο της χώρας έχουν αντιληφθεί με τον χειρότερο τρόπο πως ο κορωνοϊός περιόρισε την ανθρώπινη παρουσία, ενίσχυσε τον φόβο απέναντι στους άλλους και κυρίως ανέδειξε με τον χειρότερο τρόπο εκείνο το βαθύ αίσθημα της απόγνωσης του να πεθαίνεις μόνος.
Οι ασθενείς στις ΜΕΘ είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία διασωληνωμένοι, σε φαρμακευτικό ύπνο, έτσι δεν έχουν αίσθηση ούτε του χρόνου ούτε του τόπου. Όσοι είναι ξύπνιοι και επικοινωνούν είναι σίγουρα στενοχωρημένοι, ειδικά την περίοδο της πανδημίας, που δεν επιτρέπεται το επισκεπτήριο και η απουσία των συγγενών γίνεται ιδιαίτερα αισθητή.
Η Ελένη Ισχάκη έχει ανακαλύψει τρόπους αποσυμπίεσης από την απαιτητική δουλειά στους διαδρόμους ενός νοσοκομείου, όταν της το επιτρέπει ο χρόνος. Αγαπά πολύ τη ζωγραφική και τα παιδιά. Έτσι εξηγούνται οι άλλες ιδιότητες που την ακολουθούν, όπως αυτές της ζωγράφου, της συγγραφέως και της εικονογράφου παιδικών παραμυθιών.
Το τελευταίο διάστημα, όταν ακούει ότι «ο κόσμος έχει κουραστεί» και παρακολουθεί τα καθημερινά πάρτι, την κοσμοσυρροή στην Ερμού αλλά και τις απόπειρες των πολιτών για Πάσχα στο χωριό, σχολιάζει: «Μια απαίτηση μονάχα, να γίνει άρση της αναστολής αδειών των υγειονομικών. Η κούραση είναι κάτι που αφορά κι εμάς, αλλά φαίνεται ότι θεωρείται δεδομένο πως έχουμε υπερδυνάμεις κρυμμένες».
Στη συνέντευξη που ακολουθεί περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στον Ευαγγελισμό, τι σημαίνει να κάνεις Πάσχα στο νοσοκομείο, τι λένε οι ασθενείς και οι συγγενείς αλλά και τι κρατά περισσότερο από την υγειονομική κρίση.
— Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί στον Ευαγγελισμό αυτές τις μέρες;
Οι ΜΕΘ Covid είναι γεμάτες και στην κλινική Covid ο αριθμός των εισαγωγών ήταν και πάλι μεγάλος στην τελευταία γενική εφημερία. Η κατάσταση δεν θυμίζει σε τίποτα την αντίστοιχη περσινή τέτοιον καιρό. Όλο το προσωπικό δουλεύουμε χωρίς άδειες εδώ και επτά μήνες και με σπάνια ρεπό. Η κούραση, σωματική και ψυχική, είναι πλέον αισθητή. Περιμέναμε το Πάσχα να ξεκουραστούμε λίγο, αλλά οι ανάγκες δεν μας το επιτρέπουν.
— Τι σημαίνει για σας Πάσχα στο νοσοκομείο και στις ΜΕΘ εν καιρώ πανδημίας;
Όχι μόνο το Πάσχα, αλλά κάθε γιορτή, όταν είσαι μακριά από την οικογένειά σου, το σπίτι σου, είναι δύσκολο. Ευτυχώς, όμως, η «μικρή μας οικογένεια» στη ΜΕΘ έχει απαλύνει πολλές φορές αυτές τις δύσκολες ώρες. Προσπαθούμε ο καθένας μας να προσφέρει, είτε σε άλλο συνάδελφο είτε σε ασθενή, οτιδήποτε μπορεί να θυμίσει την εκάστοτε γιορτή.
Θα σας δώσω ένα μικρό παράδειγμα από την τελευταία παραμονή Πρωτοχρονιάς, που εφημέρευα. Υπήρχαν συμβολικά δωράκια για όλους μας, είχαμε φέρει από ένα κέρασμα, και στην αλλαγή του χρόνου μαζευτήκαμε σχεδόν όλοι ‒με τις μάσκες μας πάντα‒ να υποδεχτούμε τον καινούργιο χρόνο. Και λέω σχεδόν όλοι, μια και κάποια μέλη από το προσωπικό εφημερίας έβαλαν την προστατευτική στολή και μπήκαν στον θάλαμο των ασθενών να αλλάξουν χρόνο με όσους ασθενείς ήταν ξύπνιοι, μακριά από τους δικούς τους. Είμαι σίγουρη ότι και φέτος στην Ανάσταση θα γίνει το ίδιο.
— Τι σας λένε ασθενείς που περνούν τη Μεγάλη Εβδομάδα μέσα στην αίθουσα ενός νοσοκομείου;
Δυστυχώς, οι ασθενείς στις ΜΕΘ είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία διασωληνωμένοι, σε φαρμακευτικό ύπνο, έτσι δεν έχουν αίσθηση ούτε του χρόνου ούτε του τόπου. Όσοι είναι ξύπνιοι και επικοινωνούν είναι σίγουρα στενοχωρημένοι, ειδικά την περίοδο της πανδημίας, που δεν επιτρέπεται το επισκεπτήριο και η απουσία των συγγενών γίνεται ιδιαίτερα αισθητή. Πολλές φορές κάνουμε βιντεοκλήση από τα κινητά μας στους συγγενείς τους και γινόμαστε μάρτυρες πολύ συγκινητικών στιγμών.
— Ποιες σκέψεις εκφράζουν οι συγγενείς των ανθρώπων που βρίσκονται στην εντατική;
Αυτή η ερώτηση χωράει μεγάλη συζήτηση. Οι περισσότεροι, παρά την αγωνία τους, προσπαθούν να διατηρήσουν μια συγκρατημένη ελπίδα. Πολλές φορές μάς ζητούν να μεταφέρουμε ένα μήνυμα, μια ευχή στους ανθρώπους τους και μας λένε ότι μέσα στις προσευχές τους περιλαμβάνουν κι εμάς.
Δυστυχώς, όμως, υπάρχει και μια ομάδα συγγενών που παραμένουν ακόμη δύσπιστοι με την κατάσταση αυτή, επηρεασμένοι από τις θεωρίες συνωμοσιολογίας που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο, και είναι ιδιαίτερα επιθετικοί απέναντί μας, λόγω των μέτρων που υπάρχουν ακόμα και του γεγονότος ότι απαγορεύεται το επισκεπτήριο και δεν μπορούν να δουν τους δικούς τους. Αυτούς τους αντιμετωπίζουμε με κατανόηση, μια και γνωρίζουμε ότι ο φόβος του θανάτου μπορεί να προκαλέσει διάφορες συμπεριφορές και αντιδράσεις.
— Απ’ όλα όσα ακούτε να λέγονται καθημερινά, τι είναι αυτό που σας ενοχλεί περισσότερο;
Το ότι μετά από έναν χρόνο και κάτι μήνες από την έναρξη της πανδημίας δεν καταφέραμε ως ιατρική κοινότητα να πείσουμε τον κόσμο στην πλειονότητά του για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Σίγουρα έγιναν λάθη, αλλά ποιος θα ήξερε τι πρέπει να κάνει μπροστά σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση που μεταβαλλόταν μέρα με την ημέρα. Το αποτέλεσμα είναι να έχει δημιουργηθεί σύγχυση στον κόσμο, η οποία, σε συνδυασμό με την κούραση από τον εγκλεισμό, οδηγεί σε επικίνδυνες συμπεριφορές, ικανές να καταστρέψουν ό,τι έχουμε καταφέρει. Η υπερέκθεση ιατρικών όρων, φαρμάκων, μελετών, πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων έγιναν ξαφνικά ένα και χάθηκε η εστίαση.
Κατά τη γνώμη μου, είναι λάθος να μη συμφωνούμε π.χ. με το μέτρο του εγκλεισμού και εξαιτίας αυτού να πηγαίνουμε σε κορωνοπάρτι από αντίδραση. Δεν έχει λογική να βάζουμε σε κίνδυνο τη ζωή μας και τη ζωή των αγαπημένων μας προσώπων, επειδή διαφωνούμε πολιτικά με τις αποφάσεις.
— Τι κρατάτε απ’ όλη αυτή την ιστορία με τον κορωνοϊό, που ήδη συμπλήρωσε έναν χρόνο;
Το ότι η χώρα μας τα έχει καταφέρει εξαιρετικά, δεδομένης της κατάστασης που προϋπήρχε μετά από τόσα χρόνια οικονομικών δυσκολιών. Αν θα μπορούσαμε και καλύτερα; Πιθανόν ναι, αλλά δεν μπορώ να παραβλέψω ότι πετύχαμε. Αναδείχτηκε το εθνικό σύστημα υγείας και δημιουργήθηκαν νέες κλίνες ΜΕΘ, που τις είχαμε μεγάλη ανάγκη. Σίγουρα, η έλλειψη προσωπικού είναι ακόμα εμφανής, μια και μόνο οι νέες κλίνες δεν αρκούν για να θεραπεύσουν τους ασθενείς.
Σε επίπεδο πληροφορικής, επιτεύχθηκε αυτό που πολλά χρόνια ζητούσαμε όλοι, δηλαδή πρόσβαση σε πολλές υπηρεσίες από τον υπολογιστή μας, πιο εύκολα και γρήγορα. Μείναμε περισσότερο σπίτι μας, ξαναγνωριστήκαμε με την οικογένειά μας, με τον εαυτό μας. Ανακαλύψαμε μια άλλη καθημερινότητα που την είχαμε ξεχάσει μέσα στην τρέλα της καθημερινότητας. Και, ίσως, το σημαντικότερο απ’ όλα, η φύση ανέπνευσε ξανά.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
