«Ε, λοιπόν, o Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας πράγματι είναι ο νέος Τζίμι Χέντριξ της λογοτεχνίας. Ο παλιός είναι, βέβαια, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο». Να τι μου έγραφε ο έξοχος δρομέας και ακάματος αναγνώστης Βασίλης Δρόλιας για τον συγγραφέα του Infinite Jest, ένα από κείνα τα τόσο πολλά χαράματα που συζητούσαμε διαδικτυακώς με όλο μας το πάθος για αγαπημένους συγγραφείς, πάει να πει για συγγραφείς που μας άλλαξαν, κυριολεκτικώς, τα φώτα.
Διότι μόνον ο συγγραφέας που σου αλλάζει τα φώτα, πάει να πει τους προβολείς ή τα κεράκια που σου επιτρέπουν να βλέπεις άλλες, και όχι μονάχα τις επιφανειακές, πτυχές του περίπλοκου κόσμου στον οποίο ζούμε, ναι, μόνον αυτός ο συγγραφέας αξίζει να τον διαβάσεις και να τον ξαναδιαβάσεις και να ξενυχτήσεις συζητώντας περιπαθώς για τον βίο και το έργο του.
Και πράγματι, ο Γουάλας είναι ο νέος Τζίμι Χέντριξ της λογοτεχνίας, με δεδομένο ακράδαντο ότι ο Χιλιανός δημιουργός του «2666» είναι ο παλιός.
Και όχι μόνο της λογοτεχνίας, αλλά και της δοκιμιογραφίας, καθότι ο μακαρίτης συνέθεσε μερικά από τα πιο πολυσέλιδα και συναρπαστικά δοκίμια στη διάρκεια της σύντομης ζωής του.
Πάντα με «καρδιά από φλόγα και μυαλό από πάγο», όπως επέμενε ο Καζιμίρ Μάλεβιτς, πάντα «με το πάθος του επιστήμονα και την ακρίβεια του καλλιτέχνη», όπως παραδοξολογούσε εύστοχα ο Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, πάντα «με λογισμό και μ᾽ όνειρο», όπως διαλαλούσε ο Διονύσιος Σολωμός, ο Γουάλας ανέταμε την αμερικανική κοινωνία και την ψυχοσύνθεση των κατοίκων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Και, κυρίως, πάντα με ένα εμπρηστικό χιούμορ που δεν αλληθώριζε ποτέ προς τον κυνισμό, αλλά έμενε πεισματικά βαθιά ανθρώπινο και φιλοσοφικά ανθρωπιστικό.
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2008, μόλις σαράντα έξι ετών αλλά με όψη εφήβου, ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας περνάει στην άλλη όχθη, ξεγελώντας τη σύζυγό του, την εικαστικό Karen Green, και όλο τον κόσμο, και κρεμιέται στο γκαράζ της κατοικίας τους. Το έργο του κατακτά την αιωνιότητα.
Διαβάζοντας για δεύτερη φορά το βιβλίο «Every love story is a ghοst story: A life of David Foster Wallace» του D.T. Max (εκδ. Granta, 2012), στάθηκα πολλές φορές στο χιούμορ που επεδείκνυε ο Γουάλας, ακόμα και σε ζόρικες καταστάσεις, στάθηκα στη γενναιότητά του απέναντι στους προγενέστερους Αμερικανούς μετρ του μυθιστορήματος, στάθηκα στη βαθιά και ανυπόκριτη αγάπη του για τον άνθρωπο, αλλά κυρίως στάθηκα, ξανά και ξανά, σε ένα επεισόδιο που θαρρώ, και θεωρώ, ότι κρύβει και φανερώνει μαζί τι ήταν στ᾽ αλήθεια αυτός ο πυραυλοκίνητος συγγραφέας: ένας μέγας φιλόσοφος της καθημερινότητας, ένας ενσαρκωτής της εντιμότητας, ένας αδιαπραγμάτευτος λάτρης του δικαίου.
Το επεισόδιο, χωμένο σχεδόν άνευ σχολίων στις σελίδες 120 και 121του βιβλίου του D.T. Max, έχει ως εξής: είμαστε στα 1989, ο Γουάλας έχει διαβάσει το αριστούργημα του David Markson, το ανεπανάληπτο (αν εξαιρέσουμε τις επιδόσεις του ίδιου του Marskon) «Wittgenstein's Mistress», και έχει ενθουσιαστεί γενναιόψυχα, όπως έκανε πάντα όταν έπεφτε στα χέρια του ένα ανεπανάληπτο βιβλίο. Αρχίζει να το εγκωμιάζει όπου βρεθεί κι όπου σταθεί.
Γείτονάς του είναι ένας διανοούμενος που δηλώνει «Νούμερο Ένα Φαν του Γουάλας Παγκοσμίως». Το κορίτσι του είναι μια πανέμορφη πλούσια κληρονόμος από το Τέξας που ακούει στο παρατσούκλι «Η Σαύρα», η οποία κάνει τα γλυκά μάτια στον Γουάλας. Ο Γουάλας τους συστήνει το αριστούργημα του Markson. Κι αρχίζει ο καβγάς, όχι για τα κάλλη της «Σαύρας», αλλά για τη γραφή του Markson. Τα λόγια έδωσαν τη σκυτάλη στις μπουνιές, και ακολούθησε μια τρελή κλοτσοπατινάδα, λες και βρισκόμαστε σε σαλούν του Φαρ Ουέστ, με αποτέλεσμα να βρεθεί ο Γουάλας με σπασμένη μύτη!
Πάω στοίχημα ότι ο αξεπέραστος Markson, που του άρεσε να επαίρεται ότι το «Wittgenstein's Mistress» (με πενήντα τέσσερις απορρίψεις!) υπερβαίνει σε απορρίψεις εκ μέρους των εκδοτών το περί τις σαράντα φορές απορριφθέν μυθιστόρημα «Murphy» του Samuel Beckett, θα γέλασε βροντερά με τούτη την περιπέτεια του Γουάλας και θα χάρηκε περισσότερο και απ᾽ ό,τι αν τον τιμούσαν με το Εθνικό Βραβείο Γραμμάτων!
Αλλά τι άλλο να περιμένεις από έναν μανιώδη αναγνώστη, η αγαπημένη ανάμνηση του οποίου από τα παιδικά του χρόνια ήταν να ακούει τους γονείς του να διαβάζουν το «Ulysses» του Τζέιμς Τζόις ο ένας στον άλλο!
Ο Γουάλας γεννήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 1962 – και είναι έτσι ο πρώτος συγγραφέας της γενιάς μας που αναγορεύεται σε θρύλο, που μελετάται με ασίγαστο πάθος, που βιογραφείται από έναν εμβριθή συγγραφέα, που μια ωραία φέτα της ζωής του μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη, που υψώνεται στο στάτους του ροκ σταρ.
Το πρώτο μυθιστόρημα, το «The broom of the system», το οποίο είχα την τιμή να μεταφράσω για λογαριασμό των εκδόσεων Κριτική, που έχουν εκδώσει ήδη το έξοχο δοκίμιό του «Αυτό εδώ είναι νερό», θαυμάσια μεταφρασμένο από τον παίκτη/ρέκτη Κώστα Καλτσά, κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 1987 και εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς.
Κοντά δέκα χρόνια μετά, τον Φεβρουάριο του 1996, θα κυκλοφορήσει το opus magnum του Γουάλας και το μακράν εμβληματικότερο μυθιστόρημα του τέλους του 20ού αιώνα, το περιλάλητο «Infinite Jest», ένα μεγαλειώδες τέρας 1.079 σελίδων, ένα μυθιστόρημα-μαστόδοντο, ένα καλειδοσκοπικό υπερμυθιστόρημα που δεν έπαψε να διχάζει αλλά και δεν έπαψε να διαβάζεται με πάθος, ένα έργο τέχνης που πλούτισε την αμερικανική και παγκόσμια μυθιστοριογραφία.
Ήταν το μεγάλο δεκαετές στοίχημα του Γουάλας, με το οποίο φιλοδοξούσε να αναμετρηθεί με το «Finnegans Wake» του Τζόις, να εικονογραφήσει διαλεκτικά το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των Ηνωμένων Πολιτειών, και, όπως μας πληροφορεί ο D.T. Max, να μπορέσει να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Tόμας Πίντσον. Στο «Infinite Jest», σημειώνει εύστοχα και εξόχως λογοτεχνικά ο D.T. Max, ο Γουάλας επιχειρεί να ξεπλύνει τις υπερβολές του Πίντσον στα δροσερά νερά της πρόζας του Ντελίλο και μετά να τις αναθερμάνει μες στη λυτρωτική φωτιά του Ντοστογιέφσκι.
Διαβάζοντας τον D.T. Max, κατέγραψα την αγάπη του Γουάλας για τους σκύλους, άλλωστε φωτογραφίστηκε πολλές φορές με τα αγαπημένα του σκυλιά που άκουγαν στα ονόματα Drone και Jeeves. Κατέγραψα την εμμονή του Γουάλας με τη μουσική και την οξύνοια του Brian Eno και ιδίως με το κομμάτι «The Big Ship», που το άκουγε ώρες ολόκληρες, πάλι και πάλι.
Κατέγραψα ότι άκουγε, μεταξύ άλλων, Joy Division, Jethro Tull, Kajagoogoo, Greatful Dead, Keith Jarrett (πώς όχι!), Neil Young, Public Enemy, Ani Difranco. Simon & Garfunkel.
Κατέγραψα τα διαβάσματά του, ανάμεσα στα οποία φιγουράρουν τα βιβλία ιερών τεράτων όπως οι: Tόμας Πίντσον, Ντον Ντελίλο, William Gaddis, William Gass, Cormac McCarthy.
Κατέγραψα την αγωνία και τον αγώνα του με την κατάθλιψη, τις ερωτικές του περιπέτειες που ενίοτε άγγιζαν τα όρια του σκανδάλου (πλάγιαζε με εκλεκτές φοιτήτριές του!), την προσήλωσή του στο τένις, την πάλη του για να πλάσει τον Hal Incadenza του «Infinite Jest», και τον δικό του amour fou με την κατά επτά χρόνια μεγαλύτερή του και παντρεμένη ποιήτρια Mary Karr.
Πιστός στην άσκηση του potlatch,της ανιδιοτελούς, αλλά πάντα με στρατηγική σημασία, ανταλλαγής δώρων, ο Γουάλας έκανε το εξής μεταρομαντικό δώρο στην Κarr. Αγόρασε το δικαίωμα να πάρει ένα αστέρι το όνομά της, έγραψε ένα σημείωμα που έλεγε ότι η Karr κατέκτησε πια και τον ουρανό και λάμπει για πάντα πάνωθέ μας, έβαλε το πιστοποιητικό σε ένα όμορφο ξύλινο κουτί και της το έστειλε με το ταχυδρομείο!
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2008, μόλις σαράντα έξι ετών αλλά με όψη εφήβου, ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας περνάει στην άλλη όχθη, ξεγελώντας τη σύζυγό του, την εικαστικό Karen Green, και όλο τον κόσμο, και κρεμιέται στο γκαράζ της κατοικίας τους. Το έργο του κατακτά την αιωνιότητα. Το έργο του μένει εδώ και ηλεκτρίζει μυαλά και καρδιές με τη βαθύνοια, την επιδεξιότητα, το χιούμορ και τον πάντοτε ανυποχώρητο ανθρωπισμό του.
Ας κρατήσουμε, σαν δυναμική και κατανυκτική συνάμα προσευχή, τη φράση του: «Αν λατρέψετε την εξουσία, θα αισθάνεστε αδύναμοι και τρομαγμένοι, και θα χρειάζεται να ασκείτε όλο και μεγαλύτερη εξουσία στους άλλους για να μη σας κατακλύσει ο φόβος».
The end of the tour
σχόλια