Αθήνα — Νοσταλγικές πλευρές μιας καραντίνας

Αθήνα — Νοσταλγικές πλευρές μιας καραντίνας Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LifO
0



Η ΑΘΗΝΑ ΕΓΙΝΕ
πρωτεύουσα της Ελλάδας το 1834. Δεν θα μπορούσε να είχε γίνει νωρίτερα. Και τούτο γιατί, ενώ η Ελλάδα είχε αναγνωριστεί ως ανεξάρτητο κράτος το 1830 και τα σύνορά της είχαν οριστεί, με διεθνή συνθήκη, στη γραμμή Παγασητικού-Αμβρακικού το 1832, οι Οθωμανοί παρέμεναν πεισματικά στην πόλη μέχρι το 1833. Ήταν το ύστατο σημείο και η τελευταία πόλη που εγκατέλειψαν, μια και γνώριζαν το ειδικό βάρος που, λόγω της αρχαίας Ιστορίας της, αυτή είχε για την Ευρώπη ολόκληρη. Την Ευρώπη που τόσο είχε συμβάλει στο να αναγκαστούν να χάσουν τη νότια αυτή απόληξη της Βαλκανικής, στην οποία είχαν κυριαρχήσει για σχεδόν τετρακόσια χρόνια.


Με τον ορισμό της Αθήνας ως πρωτεύουσας, η δημογραφική της εικόνα άρχισε σταθερά ν' αλλάζει και ο πληθυσμός της να αυξάνεται, το ίδιο όπως και ο δομημένος ιστός της. Μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το μέγεθός της ήταν φιλικό, με γειτονιές σπαρμένες στο κέντρο και γύρω από τους λόφους που περιβάλλουν τον αρχαίο της ομφαλό, την Ακρόπολη. Η εκτίναξη του πληθυσμού της έγινε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και, ιδιαιτέρως, μετά τον Εμφύλιο. Τότε, στις δεκαετίες του 1950-1960 και μετά, χιλιάδες κάτοικοι της υπαίθρου ήρθαν εδώ για να βρουν στέγη, ασφάλεια, ανωνυμία και δουλειά. Είχαν αφήσει τους ορεινούς τους τόπους, τα νησιά τους, τα πεδινά χωριά τους, για μια πόλη που γιγαντωνόταν με γοργούς ρυθμούς, παρασύροντάς τους σε έναν τρόπο ζωής όλο και περισσότερο πιεστικό, όλο και περισσότερο απαιτητικό, όλο και πιο απρόσωπο, όλο και πιο δαιμονιώδη. Σε μια πόλη που οι περισσότεροι δεν αγάπησαν, γιατί η καρδιά τους παρέμενε δοσμένη στον μικρό τόπο καταγωγής τους. Εκεί όπου όλα ήταν συγκεντρωμένα γύρω από κοντινές εστίες: σπίτι, γειτονιά, ενορία – αγκαλιές οικογενειακές, αγκαλιές φιλικές, αγκαλιές της απτής, δικής σου γενέτειρας φύσης. Αυτό γύρευε η καρδιά σου, αυτήν τη μήτρα αναζητούσες και προς αυτήν λαχταρούσες να πας όποτε η δουλειά στην πολύβουη πόλη σού το επέτρεπε.

Με τρόπο μαγικό, το χωριό, στο οποίο απαγορευόταν λόγω καραντίνας να βρεθείς, είχε έμμεσα φέρει κάποια στοιχεία του σ' εσένα, τον εν άστει έγκλειστο. Πόλη και χωριό είχαν αναμειχθεί κατά τρόπο αλλόκοτο. Και, τελικά, νοσταλγικό.


Και να που ένας ιός από την Κίνα ήρθε να τα αλλάξει όλα. Χωρίς καν να προλάβεις να καταλάβεις πώς, βρέθηκες να είσαι δεμένος στο διαμέρισμά σου, σε κάποια γωνιά της μεγαλούπολης. Μαζί με τους δικούς σου. Αυτούς με τους οποίους, μόλις πριν από λίγο, διασταυρωνόσουν, στην πραγματικότητα, αραιά και πού, ανταλλάσσοντας γρήγορες φράσεις και περιληπτικές πληροφορίες. Τώρα, μέσα σε κλίμα κινδύνου και ανησυχίας, το διαμέρισμά σου έγινε, απ' τη μια στιγμή στην άλλη, φωλιά και αποκλειστικό καταφύγιο, και οι δικοί σου εκείνοι με τους οποίους θα πορευόσασταν τις δυσκολίες και τις ανασφάλειες της έκτακτης περιόδου. Από τις συντεταγμένες της μεγαλούπολης βρέθηκες στην κουζίνα και στο σαλόνι σου. Από το μετρό και το αυτοκίνητο, ανάμεσα στο πρώτο και στο δεύτερο υπνοδωμάτιο.

Ο κόσμος σου ήρθε και κούμπωσε στον πεπερασμένο χώρο και η αγκαλιά των δικών σου αποδείχτηκε πως ήταν –πάντα ήταν, αλλά πριν δεν προλάβαινες να το δεις– ζεστή και κοντινή. Το πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό τραπέζι έγινε χώρος συζήτησης και επανεύρεσης, οι γλάστρες στο μπαλκόνι το κομμάτι φύσης που σου ζητούσε το μικρό του ξεβοτάνιασμα και το πότισμα. Με τρόπο μαγικό, το χωριό, στο οποίο απαγορευόταν λόγω καραντίνας να βρεθείς, είχε έμμεσα φέρει κάποια στοιχεία του σ' εσένα, τον εν άστει έγκλειστο. Πόλη και χωριό είχαν αναμειχθεί κατά τρόπο αλλόκοτο. Και, τελικά, νοσταλγικό. Σαν επανανακάλυψη παλιών συντεταγμένων ζωής, παλιών προτεραιοτήτων, παλιών αισθημάτων και αξιών.


Για να γίνει το πράγμα πιο νοσταλγικό, ο επιστήμονας που επελέγη να σου δίνει καθημερινά πληροφορίες σχετικά με την πανδημία και να σε καθοδηγεί στα της επιβίωσης δεν είχε κανένα από τα χαρακτηριστικά αυτάρεσκου, απόμακρου και επηρμένου ακαδημαϊκού της μεγάλης πόλης. Σεμνός, απλός, μετρημένος, ζεστός, ουσιαστικός, είχε τη σοφία του νηφάλιου, την αυθεντικότητα του αισθαντικού. Κάτι σαν το γάργαρο νερό στην πλατεία του χωριού. Κάτι σαν τον καθαρό αέρα στην πλαγιά του βουνού. Κάτι σαν τις παλιές αρετές που, ασυνείδητα, λαχταρούσες να ξαναβρείς.


Ανέλπιστα κέρδη μέσα από ανέλπιστες διαδρομές. Σε μια γωνιά του σπιτιού μας. Σε μια γωνιά του μυαλού μας. Στη νέα μας σχέση με την πόλη μας, τους εαυτούς μας, τους δικούς μας. Στη νέα μας σχέση με την κοινωνία μας, που, τώρα πια, αγαπάμε, νοιαζόμαστε, πονάμε και σεβόμαστε πιο πολύ.

* Η Μαρία Δ. Ευθυμίου είναι καθηγήτρια Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και συγγραφέας

 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LifO

Στήλες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Θοδωρής Αντωνόπουλος / Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Αν θεωρήσουμε την ομοφυλοφιλία επάγγελμα, αξιότιμε κ. συνήγορε, τότε σίγουρα αυτό θα πρέπει να ενταχθεί στα βαρέα ανθυγιεινά. Τουλάχιστον για όσο μπορούν να δηλητηριάζουν τον δημόσιο λόγο κακοποιητικές απόψεις, αντιλήψεις και πρακτικές, σαν αυτές που είτε εκφέρετε είτε ενθαρρύνετε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος / Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Αντί να διαφωνήσουμε για το ένα ή το άλλο θέμα, όπως και είναι θεμιτό και αναμενόμενο σε μια δημοκρατία διαλόγου, το μόνο που ξέρουμε να κάνουμε είναι να εξευτελιζόμαστε οι ίδιοι και να εξευτελίζουμε τους άλλους, ωσάν να ήταν οι χειρότεροι εχθροί μας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
O βούρκος των ημερών

Στήλες / O βούρκος των ημερών

Σήμερα: Μηνύματα στο αλεξίπτωτο • • • βουλευτική ηπιότητα • • • περιβαλλοντικη καταστροφή στο Ισραήλ • • • δύσκολες μέρες για τον Μακρόν • • • εμβολιαστική ευνοιοκρατία • • • ένας γενναιόδωρος πρώην οδηγός νταλίκας • • • η περιπέτεια της «μυστικής ομιλίας»
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Αρετή Γεωργιλή / Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Γιατί όλη αυτή η πολιτική χυδαιότητα που αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από το πραγματικό πρόβλημα και στρέφει τη συζήτηση σε μια στείρα κομματική αντιπαράθεση, στις πλάτες όλων αυτών των παιδιών, που το μόνο που ζητούν είναι δικαίωση και γαλήνη;
ΑΡΕΤΗ ΓΕΩΡΓΙΛΗ
Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Τι διαβάζουμε σήμερα: / Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Σήμερα: Τα Ζεν της Βαϊκάλης • • • νίκη μεγαλοψυχίας • • • η βία δεν πτοεί (ακόμη) τους Βιρμανούς • • • μια πρώτη δικαίωση • • • οι επίμονοι Ινδοί αγρότες • • • δημοκρατία και πίτσα • • • ένας τιτάνας
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ