ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΧΘΕΣ ΤΗΝ ΑΣΚΟΠΗ περιπλάνηση που είναι συνήθως η «σωματική άσκηση» (γνωστή και με την κωδική ονομασία «μετακίνηση 6»), σκέφτηκα να της δώσω έναν καταναλωτικό στόχο, πέρα από το περίπτερο ή το σουβλατζίδικο της γειτονιάς. Το χούι της υπνωτικής κατανάλωσης πεθαίνει τελευταίο, δεν ήταν όμως ότι ήθελα σώνει και καλά να αγοράσω κάτι «διά ζώσης». Ήθελα απλώς να μπω σε ένα κατάστημα εκτός σούπερ μάρκετ και να χαζέψω το εμπόρευμα.
Ρουχάδικα, δισκάδικα και βιβλιοπωλεία όμως παραμένουν ακόμα κλειστά, οπότε ο μόνος εφικτός προορισμός ήταν κάποιο μαγαζί εποχικών ειδών, όπου σπανίως έχω μπει στη ζωή μου –έχουν μια προκάτ θλίψη στην ευτέλειά τους και στον τρόπο που διαμορφώνονται ανάλογα με το εορταστικό ημερολόγιο–, αυτές τις μέρες όμως είναι τα μόνα ανοιχτά.
Η ιδέα ήταν να μπω, να περιεργαστώ τα φωτάκια και τα χριστουγεννιάτικα αξεσουάρ και να φύγω, αφού αγοράσω «συμβολικά» κάτι μικρό, ένα χαριτωμένο κιτς στολίδι, ένα κάτι για το χριστουγεννιάτικο δέντρο (που δεν έχω), έτσι, «για το καλό», που λένε, ως ξόρκι για τη χρονιά που λήγει σύντομα, αφήνοντας πίσω της μια σειρά από παράπλευρες απώλειες. Τζίφος όμως. Την ίδια ιδέα (ή την ίδια ανάγκη) είχε προφανώς κι άλλος κόσμος. Και στα δύο τέτοια μαγαζιά που συνάντησα στο διάβα μου υπήρχε ουρά απέξω, και μάλιστα εμφανώς ανυπόμονη.
Ό,τι περίεργο, απροσδόκητο, ανόσιο, άδικο κι αν συμβαίνει, η εξήγηση είναι μία: 2020. Σαν να εισέβαλε από το πουθενά αυτή η χρονιά, σαν να μην υπήρξε ποτέ το 2019 και όλες οι προηγούμενες.
Κατανοητό απολύτως. Έχει ανάγκη ο κόσμος να περιβληθεί στην απομόνωσή του από ένα γιορτινό σκηνικό, από μια λαμπερή ψευδαίσθηση, ξορκίζοντας μια χρονιά που έγινε η προσωποποίηση όλων των δεινών που έχουν πέσει στο κεφάλι μας, όχι μόνο της πανδημίας. Δεν φταίνε οι νυχτερίδες, οι παγκολίνοι, οι Κινέζοι, ο Σόρος, το 5G, το σύστημα διαχείρισης, οι δομικές ελλείψεις, ο ξέφρενος καπιταλισμός, η απληστία, η αναλγησία, η ανισότητα.
Φταίει ένας αριθμός. Φταίει για όλα το 2020 που είναι και στρογγυλό, συμμετρικό και μας έκανε να τα δούμε όλα (σαν όραση 20/20). Ό,τι περίεργο, απροσδόκητο, ανόσιο, άδικο κι αν συμβαίνει, η εξήγηση είναι μία: 2020. Σαν να εισέβαλε από το πουθενά αυτή η χρονιά, σαν να μην υπήρξε ποτέ το 2019 και όλες οι προηγούμενες.
Προς επιβεβαίωση αυτής της μοιρολατρίας και της θυματοποίησης στην οποία έχουμε παραδοθεί συλλογικά φέτος, εμφανίστηκε και αυτό το διαφημιστικό βίντεο της Google σχετικά με τις αναζητήσεις της χρονιάς στην πλατφόρμα, σημαντικό μέρος των οποίων ξεκινούσαν με το ερωτηματικό μόριο «Γιατί» (Why...). Όχι «πώς», ούτε «πού», ούτε «πότε», μόνο «γιατί». Γιατί μας (μου) συμβαίνουν όλα αυτά; Επειδή, απλούστατα, έχουμε 2020.
«Υπάρχει κάτι κατευναστικό στην ανακάλυψη ενός κοινού εχθρού με τη μορφή μη ανθρώπινης οντότητας» γράφει η καθηγήτρια Πολιτικής Θεωρίας στο LSE, Lea Ypi, σε σχετικό άρθρο της περί της δαιμονοποίησης αυτού του αριθμού (σαν να πρόκειται για υπαρκτό πρόσωπο ή σαν τον κακό δράκο του παραμυθιού), που δημοσιεύτηκε στην «Guardian». «Μας απαλλάσσει από την υποχρέωση να εντοπίσουμε προβληματικά μοτίβα στη συμπεριφορά μας, αδρανοποιεί τα πολιτικά αντανακλαστικά μας και μας καθιστά πρόθυμους να αποδεχτούμε ότι οι ζωές μας ρυθμίζονται πλέον μέσω της διαμεσολάβησης εταιρειών όπως το Amazon και το Zoom, που φέτος διάγουν μακράν την πιο κερδοφόρα χρονιά στην ιστορία τους...».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
