Η είδηση, υπάρχει δεν υπάρχει, πρέπει να καταγραφεί, νατυπωθεί ή να μεταδοθεί προς τέρψη και ενημέρωση του ακόρεστου κοινού. Σελίδα,οθόνη ή ερτζιανά κ.λπ. διεκδικούν το ρόλο του πολυκάτοχου πληροφοριοδότη, οοποίος «βομβαρδίζει» τη συνείδηση του αποδέχτη με υλικό το οποίο θεωρείταισυμβατό και αφομοιώσιμο από πάσα νοημοσύνη.
Τόση λαχτάραάραγε για ανακοινώσεις έχει ο χαυνοπολίτης ώστε μέρα νύχτα, από ώρα σε ώρα κιαπό στιγμή σε στιγμή, να αφουγκράζεται το μεγάλο παλμό της ανθρωπότητας; Αυτή η«ανάγκη», αν υποθέσουμε ότι είναι πραγματική, αποτελεί το φοβερό κατόρθωμα τηςειδησεογραφικής στρατηγικής. Τόνοι υλικού, χιλιόμετρα καταγεγραμμένης φωνής καιεικόνων πρέπει να διοχετεύονται καθημερινά προς ένα «έξω», που δεν είναι άλλοαπό την ακουστική και οπτική δεχτικότητα του κοινού.
Η είδηση σεβρίσκει και την βρίσκεις. Αν υπήρχε μόνο σε τοιχοκολλήσεις, όπως συνέβαινε επίρωμαϊκής εποχής, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι απλή πινακίδα,προειδοποίηση για αποφυγή κάποιας κακοτοπιάς («Προσοχή, επιδημία χολέρας»). Το μέγα γεγονός της νεωτερικότηταςόμως ήταν ότι την κατέστησε ευκίνητη, ιπτάμενη, άυλη, αστραπιαία. Όπου κι ανβρίσκεσαι, αν διαθέτεις την κατάλληλη τεχνική υποδομή, μπορείς να κάνεις τογύρο του πλανήτη, να μάθεις για την κίνηση των χρηματιστηρίων, τα αποτελέσματατου αγγλικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, τις εξελίξεις για κάποιον τρομερόεμφύλιο στην Αφρική.
Η τεχνική καιψυχολογική αυταπάτη έγκειται στο απλό τρικ ότι, με την αποταμίευση τηςπληροφορίας, ο αποδέχτης έχει την εντύπωση ότι κάτι απολύτως απαραίτητοπροστέθηκε στο ήδη συσσωρευμένο κεφάλαιο πληροφοριών, ότι ο ίδιος άλλαξε κατάτι,άρα ότι βρίσκεται πιο κοντά στα πράγματα. Γίνεται να μη γνωρίζεις τηνπροεκλογική εκστρατεία στις Ηνωμένες Πολιτείες; Τη διεθνή κρίση του τραπεζικούσυστήματος; Τις στρατιωτικές κινήσεις της Ρωσίας; Τις μεταρρυθμίσεις στην Κίνακαι τον πρώτο Κινέζο στο διάστημα; Η άγνοια σε κάνει να νιώθεις ανήλικος. Οιάλλοι μοιράζονται την ουσία των πραγμάτων κι εσύ νιώθεις αποριγμένος - σαν τηντρίχα που την πέταξαν από τη ζύμη.
Άρα, όσοπερισσότερες πληροφορίες τόσο πιο ενήμερος και ισχυρός ο αποδέχτης. Δενμαθαίνει τα «νέα», ουσιαστικά του χαρίζεται δανεικό μυαλό, αποκτά εκατό μάτιακαι αυτιά, μεταμορφώνεται σε ιδιοφυές τέρας. Στη στομάχα του αφομοιώνονται όλατα παράταιρα: πολιτικές ειδήσεις, επιστημονικά επιτεύγματα, ιατρικέςπληροφορίες για το διαβήτη και τον καρκίνο, στοιχεία για τη μετανάστευση, τηντελευταία εκτέλεση τραπεζίτη στη Ρωσία.
Αν υποθέταμεότι, αίφνης, κάποια μέρα η ειδησεογραφική φρενίτιδα έπαυε και η ροή πληροφοριώνσταματούσε, πώς θα ένιωθε ο εθισμένος ακροατής και αναγνώστης; Θα βρισκόταν στοσκοτάδι, όπως γίνεται με τις περιπτώσεις μπλακ-άουτ; Θα καταριόταν την τύχητου; Θα προσπαθούσε να επιβιώσει μέχρι νεωτέρας με τα όσα ήδη γνωρίζει;Επιβάλλεται να σκεφτούμε αυτή την περίπτωση διότι δεν λογίζεται διαρκήςπληροφόρηση χωρίς κάποιο επίπεδο αυτάρκειας. Εντούτοις, αυτάρκεια δεν νοείται.Το παρελθόν προκαλεί ασφυξία, μόνο το ρέον παρόν και το ανεξάντλητο μέλλονελευθερώνουν τη φαντασία. Αν δεν μαθαίνω διαρκώς κάτι νέο, τότε τα ήδη γνωστάμπαγιατεύουν και χάνουν τη σημασία τους.
Μια ματιά στιςεφημερίδες και στα περιοδικά πιστοποιεί του λόγου το αληθές. Η εφημερίδα αντλείτο κύρος της από το γεγονός ότι είναι εφήμερη, ζει και πεθαίνει -σαν κάτι μυστήριαέντομα- στη διάρκεια της ημέρας. Άρα ο αναγνώστης εθίζεται στην ανάγκη να πληροφορείταικάτι και όχι στο «τι» πληροφορείται. Σήμερα αυτό, αύριο κάτι άλλο. Δεν έχεισημασία τι είναι, αλλά ότι «κάτι» είναι. Άλλωστε, το προσφερόμενο υλικό είναιετερόκλητο: πολιτικά, οικονομικά, κοσμικά, φιλολογικά, μόδα, αθλητισμός,αστυνομικό δελτίο. Δολίως και τεχνηέντως, οι κατά παράθεση και κατά σελίδαειδήσεις αποκτούν τελικά την ίδια σημασία. Ανήκουν στη δεδομένη ημέρα. Είναι ηπαγκόσμια παράσταση που αύριο θα ανανεωθεί. Όπως οι κινηματογραφόφιλοι πρώτανιώθουν την ανάγκη να βρεθούν στη σκοτεινή αίθουσα και δευτερευόντως εκλέγουντο συγκεκριμένο φιλμ, οι καταναλωτές των εφημερίδων αγοράζουν -καταρχήν- την«ανάγκη» τους για πληροφόρηση και δευτερευόντως τις συγκεκριμένες πληροφορίες.
Για ναπαραδοθεί κανείς τόσο ανενδοίαστα στην εξωτερικότητα σημαίνει ότι έχει ανάγκηνα ζει -όχι περιστασιακά, παρά εξακολουθητικά- έξω από τον εαυτό του, στοκατώφλι δηλαδή, μισός μέσα και μισός έξω από το εγώ του. Ξέρουμε ανθρώπους που,επειδή καταγίνονται με κάτι ολοψύχως, ομολογούν ότι δεν διαθέτουν τηλεόραση,ότι δεν ακούνε ραδιόφωνο, ότι σπανίως διαβάζουν εφημερίδα - κι αυτή σταμανταλάκια. Το ίδιο παθαίνουν και ορισμένοι νέοι που ξαφνικά τους μπολιάζει τοερωτικό πάθος και χάνουν τα αυγά και τα πασχάλια. Κι άλλοι που ένα πένθος, μιααδόκητη αποτυχία ή κάποια αρρώστια τους αφαιρεί για λίγο την κάρτα εισόδου στηναδελφότητα της εντατικής πληροφόρησης. Συχνά κάποιος επιστρέφει από έναερημονήσι και φλέγεται: για λέγε, έχω χάσει πολλά επεισόδια!
Τοειδησεογραφικό πιθάρι -σαν το εγώ κι αυτό- έχει τρύπιο πάτο. Eίμαστετρύπιοι για να περνά ο χρόνος και να χάνεται, οπότε δοξολογούμε το τρύπιο πουκάθε μέρα έχει γενέθλια.
σχόλια