Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Ένα από τα λίγα καλά της καταστροφικής κρίσης που περνάμε είναι η κατάρριψη της νοοτροπίας που κυριάρχησεστη χώρα τις προηγούμενες δεκαετίες και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «χαζοχαρούμενος εθνοκεντρισμός»: η Ελλάδα είναι το κέντρο του κόσμου καθώς, όταν στην Αθήνα βασίλευε ο Σωκράτης, οι Ευρωπαίοι μισοχιμπατζήδες έτρωγαν καρπούς στα δέντρα. Επομένως, οι ανά τον κόσμο ηγέτες και τα κράτη τους διακρίνονταν, χοντρικά, σε δύο κατηγορίες: τους φιλέλληνες και τους ανθέλληνες. Συχνά το ερμηνευτικό σχήμα έμπαζε νερά, όταν ο ίδιος ηγέτης άλλαζε πολιτική, ανάλογα με τα συμφέροντα της χώρας του, αλλά μέσα στην εθνική παραζάλη λίγοι διαπίστωναν την αντίφαση. Η χώρα ατένιζε χαζοχαρούμενα το μέλλον, είτε επρόκειτο για την εξωτερική πολιτική είτε για την οικονομία. Η συνέχεια είναι γνωστή.
Καταλυτικό ρόλο στην ανατροπή της δοξασίας έχει παίξει η πολιτική της Γερμανίας απέναντι στην ελληνική κρίση. Το 1989-90 σημειώθηκε μια κοσμοϊστορική αλλαγή, την οποία η Ελλάδα ελάχιστα πήρε είδηση: έπεσε
το Τείχος και επανενώθηκε η Γερμανία. Μέχρι τότε η Ομοσπονδιακή, Δυτική Γερμανία ήταν μία από τις 4-5 μεγάλες χώρες της Ευρώπης, αλλά στο ίδιο επίπεδο με τη Γαλλία. Με την ενοποίησή της η Γερμανία αναδείχτηκε σε όλα τα επίπεδα, πληθυσμιακά μέχρι και οικονομικά, στη μεγαλύτερη δύναμη της Ευρώπης. Δυστυχώς, η Ελλάδα ήταν τότε απασχολημένη με μια εκστρατεία-αποθέωση του χαζοχαρούμενου εθνοκεντρισμού –και εθνικισμού–, στην οποία μάλιστα πρωταγωνιστούσε ο σημερινός πρωθυπουργός: πάσχιζε να αποδείξει ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν Έλληνας και όχι Σκοπιανός. Σε επίπεδο γεωπολιτικής και διπλωματίας, η πορεία της χώρας προς το ναδίρ τότε ξεκίνησε.
Ποιος δεν θυμάται τα φιλιά του Παπανδρέου στη Μέρκελ, όταν γυρνούσε την Ευρώπη ζητώντας, όπως επαναλάμβανε στις δηλώσεις του, «συμπαράσταση και όχι χρήματα», ένα «πιστόλι πάνω στο τραπέζι» που δεν θα χρησιμοποιούσε παρά σε περίπτωση ανάγκης; Εκτός από το ότι δεν είχε καταλάβει γρι για τη διεθνή οικονομική κρίση στη δίνη της οποίας έμπαινε η χώρα, ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός σπατάλησε τις δυνάμεις του, ζητώντας συμπαράσταση, την ώρα που το μόνο που ενδιέφερε τη Μέρκελ ήταν να σώσει τις γερμανικές τράπεζες. Έτσι, με τα μνημόνια, που το μόνο που εξασφάλιζαν ήταν ότι οι γερμανογαλλικές τράπεζες θα κέρδιζαν χρόνο για να ξεφορτωθούν τα ελληνικά, τοξικά ομόλογα, τον τύλιξαν σε μια κόλλα χαρτί.
Η Γερμανία έχει χρησιμοποιήσει την κρίση στην ευρωζώνη, διατηρώντας τη ζωντανή αλλά υπό έλεγχο, για να κρατήσει χαμηλά την ισοτιμία του ευρώ και να αυξήσει τις εξαγωγές της. Αυστριακές μελέτες δείχνουν ότι, μέχρι πέρυσι, είχε κερδίσει 40-50 δισ. Ειδικότερα η Ελλάδα έχει και έναν δεύτερο ρόλο: του τεμπέλικου, άτακτου παιδιού της τάξης, που οι δάσκαλοι τιμωρούν συστηματικά για να συνετιστούν οι υπόλοιποι μαθητές. Αν οι τελευταίοι συνεχίσουν να αντιδρούν, απειλούμε τον τεμπέλη και με αποβολή. Στην πλάτη των καμπούρηδων, εργαζομένων, συνταξιούχων κι επιχειρηματιών, η Ελλάδα έχει σημειώσει τέτοιες δημοσιονομικές προόδους, που ξεπερνούν κατά πολύ τις προβλέψεις της Τρόικας, όπως αποκάλυπτε μια πρόσφατη έκθεση της Alpha Bank (*). Δεν υπάρχει άλλος λόγος για την επιβολή και νέων, επαχθών μέτρων, παρά ο παραδειγματισμός και η μετατροπή της Νότιας Ευρώπης σε λατινοαμερικάνικη μπανανία.
Μετά από αρκετές παλινωδίες, η Μέρκελ αποφάσισε στις καλοκαιρινές της διακοπές ότι συμφέρει τη Γερμανία η Ελλάδα να παραμείνει στην ευρωζώνη. Τουλάχιστον μέχρι τις γερμανικές εκλογές του επόμενου φθινοπώρου, και μετά βλέπουμε. Κανέναν ρόλο δεν έπαιξαν σε αυτή την απόφαση οι τσιριμόνιες και οι δημόσιες συγγνώμες του πρωθυπουργού («ουδείς αναμάρτητος») στο ταξίδι του στο Βερολίνο, που άλλωστε ακολούθησε. Μάλιστα, ο γερμανικός Τύπος έχει αποκαλύψει ότι το επιτελείο της Μέρκελ φρόντισε να μη γίνει γνωστή η απόφασή της και να διατηρηθεί η σκληρή φρασεολογία, ώστε ο Σαμαράς να κάνει τις περισσότερες παραχωρήσεις στη συνάντηση. Για να ενισχύσει ακριβώς τη δική της πολιτική που ΕΚΕΙΝΗ συμφέρει, η Μέρκελ ήρθε στην Αθήνα. Αν, επιτέλους, η κυβέρνηση το καταλάβαινε αυτό και μπορούσε να αποσπάσει κάτι. Όταν οι Ευρωπαίοι ήταν στα δέντρα, ο Βιργίλιος χρησιμοποιούσε στην Αινειάδατην περίφημη φράση «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας». Δεν είχε κάτι προσωπικό με τους Δαναούς, ήξερε όμως ότι κοίταζαν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα.
(*) «Tα έσοδα της γενικής κυβέρνησης το 2012 ήταν αυξημένα κατά 0,6% στο 7μηνο του ’12 και αναμένεται να σημειώσουν αύξηση κατά 1,5% το 2012 ως σύνολο. Αν συμβεί αυτό, τότε τα έσοδα θα ανέλθουν στα 89 δισ. ευρώ το 2012, δηλαδή θα είναι κατά 3 δισ. Ευρώ υψηλότερα από τις εκτιμήσεις του επικαιροποιημένου προγράμματος 2012», την ώρα που στον τομέα των πρωτογενών δαπανών «το 2013 θα ξεκινήσει με πρόσθετους πόρους ύψους 6 δισ. έναντι των εκτιμήσεων της Τρόικας τον Φεβρουάριο του 2012».
σχόλια