ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΜΙΑ ΕΞΗΓΗΣΗ
Πάνω από 40 χώρες έχουν διακόψει ήδη τις πτήσεις από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο, λόγω της μετάλλαξης του κορωνοϊού (το σύνολο σχεδόν της Ευρώπης, αλλά και η Ινδία, το Ιράν και ο Καναδάς- ακόμη και η Τουρκία και το Ισραήλ). Απεναντίας, η Ελλάδα διάλεξε μιαν αψυχολόγητα χαλαρή στάση και επιτρέπει τις πτήσεις με κάποιους περιορισμούς.
Προφανώς, όσοι συμμετέχουν στην Επιτροπή των Λοιμωξιολόγων είναι επιστήμονες υψηλού επιπέδου. Προφανώς, επίσης, η κυβέρνηση νοιάζεται για την υγεία των πολιτών και την πορεία της οικονομίας.
Μια εξήγηση, όμως, γι' αυτή την απόφαση πρέπει να δοθεί.
Για έναν απλούστατο λόγο. Στις αντίστοιχες Επιτροπές των άλλων χωρών συμμετέχουν εξίσου καλοί επιστήμονες και οι κυβερνήσεις, που διέκοψαν τη αεροπορική σύνδεση, εξίσου νοιάζονται για την υγεία των πολιτών και την πορεία των οικονομιών τους.
• • •
ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΟΥΓΓΑΡΙΑ
Οι αρχηγοί των έξι σημαντικότερων κομμάτων της αντιπολίτευσης στην Ουγγαρία συμφώνησαν την περασμένη Κυριακή να ενώσουν τις δυνάμεις τους προκειμένου να νικήσουν τον Βίκτορ Όρμπαν στις εκλογές του 2020.
Η συμφωνία περιλαμβάνει έναν κοινό υποψήφιο σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες, κοινό υποψήφιο πρωθυπουργό, και κοινό πρόγραμμα.
Τα έξι κόμματα ωθήθηκαν στη συμμαχία κυρίως από την πρόσφατη αλλαγή του εκλογικού νόμου, που περιορίζει δραστικά τη δυνατότητα ενός κόμματος να κατέλθει στις εθνικές εκλογές.
Οι προοπτικές φαίνονται καλές, δεδομένου ότι λύθηκαν ακόμη και διαδικαστικά θέματα επιλογής όσων θα διεκδικήσουν την ψήφο. Ωστόσο, τα κόμματα καλύπτουν ευρύ φάσμα και θα πρέπει να αποδειχτεί η διάθεσή τους για συμπόρευση: η συμμαχία περιλαμβάνει την κεντροαριστερά, πράσινους, φιλελεύθερους και συντηρητικούς. Ίσως συντελέσουν και οι δημοσκοπήσεις, αν συνεχίσουν να δείχνουν προβάδισμά της σε σχέση με το Fidesz του Όρμπαν.
• • •
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
Οι 10 πλουσιότεροι Αμερικανοί κατέχουν τώρα το 1% του συνολικού πλούτου των ΗΠΑ, ήτοι 1 τρισεκατομμύριο δολάρια από τα 100 τρισεκατομμύρια.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι δεν πληρώνουν πολλούς φόρους, διότι οι 6 από τους 10 είναι μέτοχοι σε εταιρείες που δεν διανέμουν μερίσματα.
Το 1982, πρώτη χρονιά που δημοσιεύτηκε η λίστα Forbes 400, οι 10 πλουσιότεροι Αμερικανοί κατείχαν το 0,13% του συνολικού πλούτου, δεδομένου ότι ο πληθυσμός των ενηλίκων αυξήθηκε από 160 σε 245 εκατομμύρια), το μερίδιο τους αυξήθηκε από 0,1% στο 1,0% σε 38 χρόνια.
[Όλα τα στοιχεία προέρχονται από τον καθηγητή Γκαμπριέλ Ζυκμάν, έναν από τους πιο αξιόπιστους μελετητές των ανισοτήτων.]
Κάποτε, επίσης, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η φιλανθρωπία δεν είναι το φάρμακο για τις οικονομικές αδικίες. Το λέει πολύ ωραία ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ:
Η φιλανθρωπία είναι αξιέπαινη, αλλά δεν πρέπει να οδηγεί τον φιλάνθρωπο να παραβλέπει τις συνθήκες της οικονομικής αδικίας που καθιστούν τη φιλανθρωπία αναγκαία.
• • •
ΘΑ ΠΑΤΕ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΟΡΚΩΜΟΣΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ;
Σε έναν μήνα ορκίζεται ο Τζο Μπάιντεν πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο Μπάιντεν ή ο Τραμπ; Μια σελίδα event στο Facebook καλεί να συμμετάσχουμε «στην ορκωμοσία της δεύτερης θητείας του Ντ. Τραμπ».
Κάπου 300.000 άτομα είπαν ότι ενδιαφέρονται, ενώ 60.000 εξ αυτών δήλωσαν ότι θα συμμετάσχουν στη virtual αυτή εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί συγχρόνως με την ορκωμοσία του Μπάιντεν.
Δεν υπάρχουν πληροφορίες για το event πέραν των όσων αναφέρονται στη σελίδα, σύμφωνα με την οποία διοργανωτές είναι ο Ilir Chami, και η Evi Kokalari (γνωστή και ως Evi Kokalari-Angelakis). Η Kokalari εργάστηκε στο παρελθόν με τον ακροδεξιό σύμβουλο του Τραμπ και νυν υπόδικο, Στηβ Μπάνον, και εκλεγμένους Ρεπουμπλικανούς.
Με το κλίμα που έχει δημιουργηθεί μετά τις εκλογές, φαίνεται πως ουκ ολίγοι οπαδοί του Τραμπ δεν εννοούν να καταλάβουν ότι οριστικά πρόεδρος της χώρας είναι ο Μπάιντεν. Το Facebook καλού-κακού επισύναψε μια προειδοποίηση στη σελίδα που τους το θυμίζει. Ωστόσο, κρίνοντας από τις δηλώσεις συμμετοχής, οι θεωρίες συνωμοσίας έχουν βρει πρόσφορο έδαφος, και θα συνεχίσουν να καλλιεργούνται.
Και γιατί να μην καλλιεργούνται; Αν υποτεθεί ότι θα συμμετάσχουν 100.000 στο event και η συμμετοχή είναι 15 δολάρια, ένας απλός πολλαπλασιασμός αποδεικνύει ότι «ο αγώνας για τις ιδέες» είναι λίαν προσοδοφόρος. Έστω κι αν διαιρείται διά δύο.
• • •
Η ΨΗΛΟΜΥΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Τέτοιες μέρες το 2008, στην κορύφωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ο Τζωρτζ Μπους δήλωσε στην τελευταία του συνέντευξη ως πρόεδρος: «Εγκατέλειψα τις αρχές της ελεύθερης αγοράς για να σώσω το σύστημα της ελεύθερης αγοράς» (CNN, 16.12.2008).
Η αυτορρύθμιση των αγορών και το laissez-faire υπήρξε δόγμα για τη διοίκηση Μπους. Ο φονταμενταλισμός των αγορών εξακολουθεί να γοητεύει πολλούς εκτός και εντός των συνόρων της χώρας μας. Σίγουρα όχι, όμως, την ψηλομύτα την πραγματικότητα. Εξ ου και η ρύθμιση της αυτορρύθμισης του Μπους. Αλλά δεν είναι μόνον οι πολιτικοί που εν πάση περιπτώσει διαχειρίζονται συγκεκριμένα προβλήματα.
Είναι συγχρόνως εκνευριστικό και διασκεδαστικό να βλέπει κανείς και βαριά ονόματα στοχαστών να υποστηρίζουν με στόμφο «ας ξεχάσουμε για λίγο τις μεγάλες αρχές μας για να τις σώσουμε»· και βεβαίως πόσο πολιτικά αφελείς μπορεί να αποδειχτούν.
Στην πιο ακραία μορφή της, αυτή η υποστήριξη εκφράστηκε από τον φον Μίζες το 1927: «ο Φασισμός και παρόμοια κινήματα που αποσκοπούν στην εγκαθίδρυση δικτατοριών... έσωσαν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό», έστω κι αν σπεύδει να συμπληρώσει ότι ο «φασισμός ήταν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και θα ήταν σφάλμα να τον δούμε σαν κάτι περισσότερο (Liberalism in the Classic Tradition, Third edition, Irvington-on-Huson, NY: Foundation for Economic Education, 1985 [1927], σ. 51).
Το επιχείρημα ότι πρέπει να αναστέλλεται ενίοτε η ελευθερία προκειμένου να ζούμε σε ελεύθερη κοινωνία φαίνεται πως έχει διαχρονική ισχύ... Ο Χάγιεκ σε συνέντευξή του στη χιλιανή εφημερίδα El Mercurio (Κυριακή, 12.04.1981) υποστήριξε παρόμοιες απόψεις: «...ως μακροπρόθεσμος θεσμός, είμαι ολωσδιόλου εναντίον των δικτατοριών. Αλλά μια δικτατορία μπορεί να είναι αναγκαίο σύστημα για μια μεταβατική περίοδο... Προσωπικά προτιμώ έναν φιλελεύθερο δικτάτορα από μια δημοκρατική κυβέρνηση δίχως φιλελευθερισμό».
Όχι ότι οι φιλελεύθεροι είναι οι μόνοι που επιδίδονται σε τέτοιες ιδεολογικο-πολιτικές ακροβασίες· και οι μαρξιστές μια χαρά τα πάνε. Το μόνο ίσως που θα έλεγε κανείς με σιγουριά είναι ότι όσο θελκτικές κι αν είναι οι μεγάλες θεωρητικές κατασκευές, η πραγματικότητα είναι εξαιρετικά πολύπλοκη για να υποκύψει στις φιλοδοξίες τους.
• • •
ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΡΟΥΜΑΝΙΑ
Είναι από τα Χριστούγεννα που δεν ξεχνιούνται. Όλοι ήμασταν κολλημένοι στις οθόνες της τηλεόρασης, παρακολουθώντας την εξέγερση των Ρουμάνων, τη σύλληψη του ζεύγους Νικολάε και Έλενας Τσαουσέσκου στις 22 Δεκεμβρίου 1989, την εκτέλεσή τους ανήμερα των Χριστουγέννων, και την οριστική πτώση του μισητού καθεστώτος τους.
