Ηκούτρα μας μπορεί να κατεβάζει επιχειρήματαγια τα πάντα με μερικά «αν υποθέσουμε»,«λαμβάνοντας υπόψη τις δεδομένεςσυνθήκες», «λόγω των ιδιοτυπιών τηςχώρας», «όπως το μαρτυρεί η πρόσφατηιστορίας μας» και τα παρόμοια, όλαεξηγούνται και πολλώ μάλλον αιτιολογούνται.Ο δημοκρατικός χαυνοπολίτης ή δημοπίθηκοςκαταπίνει μεγάλες ποσότητες καζουιστικήςαπό τα χείλη θεσμισμένων προσώπων μεαποτέλεσμα να συγχέει τη ρητορική πειθώμε την καζούρα. Τον πολίτη πρέπει να τονταΐζουν το δημοκρατικό μάθημα με τοκουταλάκι από πρωίας μέχρι νυχτός, οπότεοι εμετοί έρχονται ως φυσικό επακόλουθο.
Σοβείκατά συνέπεια ένα σοβαρό πρόβλημα: πώςθα επιβιώσει το άτομο που έχει πάρειηθικό διαζύγιο από την κοινωνία του,που έχει ξορκίσει την αλληλεγγύη καιτην κοινότητα, αλλά παραταύτα παραμένειδέσμιο υποχρεώσεων και οφειλών; Ασφαλώςαπομένουν νησίδες ασφαλείας, η οικογένεια(αν υπάρχει), οι φίλοι και οι ομότιμοι,ένα είδος δικτύου τέλος πάντων πουλειτουργεί ως καθαρτικό. Ωστόσο, όταντο κατ' εξαίρεση αποβαίνει κανόνας,δεν έχουμε πια μονώτες που αυτοβασανίζονταιαλλά γενικευμένη επιδείνωση που λαμβάνειδιαστάσεις κοινωνικής επιδημίας.
Ξέρειβέβαια ο καθένας ότι κοινωνικά είναισυμβασιούχος δεμένος δι' ακαταλύτουσυμβολαίου με τους άλλους. Αποδέχεται-έστω και με σκοτεινές υστεροβουλίες-το νόμο, την ηθική, τα δικαιώματα, τηδικαιοσύνη, την υπακοή και την πειθαρχία.Πριν απ' όλα και μετά απ' όλα γνωρίζειότι «ανήκει» στο κοινωνικό σώμα· εκείεπιβιώνει και τσαλαβουτάει καθημερινά,το ανώνυμο πλήθος της πόλης είναι τοπλαγκτόν της παρουσίας του, η πίκλα πουσυντηρεί ζωντανή τη συνύπαρξη. Έχειταυτότητα αριθμημένη, ισότιμη θέση σταεπίσημα κατάστιχα, ΑΦΜ και ημερομηνίαγεννήσεως, επάγγελμα και υπηκοότητα.
Όσοκι αν το εγώ του κτίζεται από τα έξω, ηαίσθηση της ιδιωτικότητας, αυτό τοπροσωπικό και ανεπανάληπτο που τονσυνέχει αποδεικνύεται με τα χρόνιαανθεκτικό λημέρι το οποίο στα δύσκολαμετατρέπεται σε κρυψώνα και καταφυγή.Εκεί ξένο ποδάρι δεν πατάει. Οι στράτεςκαι οι αγορές δεν το αγγίζουν. Εκείάλλωστε παύει να ισχύει -προσωρινάτουλάχιστον- και η συμβολαιική τουυποχρέωση. Οφείλω να λέω αλήθεια; Κιόμως το ψέμα είναι ο πιστότερος φίλοςμου. Οφείλω να εκπληρώνω τις υποχρεώσειςμου; Κι όμως, η ανώδυνη απάτη σε βάροςτων άλλων ποτέ δεν με έβλαψε. Οφείλωτέλος πάντων να είμαι ηθική μονάδα; Κιόμως, η ηθική μου χρειάζεται μόνο γιαυποχρεώνω τους άλλους, όχι τον εαυτόμου. Το δέον αποτελεί ασπίδα απέναντισε τρίτους, όσο για μένα το μόνο πουλογαριάζεται είναι η άμεση ζωή - ακόμηκαι εκτός ηθικής.
Συγκρίνονταςτημουτσούνα που του έχει φορέσει ηδημοκρατία με το μύχιο εαυτό του, οπολίτης -εντός νόμου για τους άλλους,άνευ νόμου για τον εαυτό του- δεν αργείνα πάθει κρίση θαυμασμού και να αναμετρήσειτην ασύμμετρη σχέση που του υπαγορεύουν.Διακρίνει το θλιβερό θέατρο των μασκαράδωνκαι το θεωρεί κατώτερο από τη δική τουιδιωτικότητα όπου μουτσούνα δεν ισχύει.Η θετική στάση που υπαγορεύεται έξωθεντελικά αποδεικνύεται σκέτο μύθευμα· ονόμος αποδυναμώνει τον άνθρωπο, τουκλέβει το αίμα, μετατρέπει τη βούλησήτου σε ξεδοντιασμένο στόμα. Έτσι δεναποκλείεται και το δίλημμα: ανίσχυροςμε τους άλλους ή ισχυρός μόνο με τονεαυτό μου!
Αναυτή η κατάσταση ιδιάζει σε νοσηρέςεξαιρέσεις, τότε ο νόμος μπορεί νααμυνθεί και να αποκαταστήσει την τάξη.Στην περίπτωση όμως που διαποτίζει όλεςτις ατομικότητες και εξαπλούται ενείδει λέπρας, το κοινωνικό σώμαεκφαυλίζεται, καθίσταται επικίνδυνογια τον εαυτό του μέχρι σημείου να μηνξέρει πια αν η φύση του είναι αντινομικήή αν η αντινομία είναι απλώς φυσική.Γιατί όμως να καταφεύγουμε πάντα σεαπόλυτες λύσεις και να μην αναλογιστούμετις σωτήριες ποσοστώσεις; Λίγη απάτηβοηθάει τις επιχειρήσεις, λίγο ψέμακανέναν δεν έβλαψε, λίγη ανεντιμότητασε σώζει από τα χειρότερα· όπως άλλωστεκαι λίγη ειλικρίνεια ευνοεί τα αισθήματα,λίγη αλήθεια φέρνει κοντά τους ανθρώπους,λίγη γενναιοδωρία δεν κάνει κακό.Χονδρικής πάντως μόνο η διαφθοράπαρέχεται.
Άλλωστεη δημοκρατία, επειδή γνωρίζει απ' έξωκι ανακατωτά το κακό, είναι και μανούλαστη διαίρεση. Την αδικία δεν τη φορτώνεισε μια κεντρική, αυταρχική εξουσία·απεναντίας έχει την κομψότητα να μοιράζειτην ευθύνη σε όλους. Ο τρόπος; Με τοιδιοφυές τέχνασμα της ψήφου που ισούταιευθέως με συνενοχή. Ό,τικάναμε, μαζί το κάναμε,όπως λέει και το άσμα. Κατά συνέπεια οαναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω.Ως εκ τούτου, ο δημοκρατικός βίοςεξελίσσεται δυναμικά, υπόγεια, καταθλιπτικάσε μέγα φροντιστήριο αδικίας.
Ενώστο πρόσωπο του άλλου πρέπει να αναγνωρίζωτον καλό εαυτό μου και να εμπνέομαι τηνεπιθυμία να του μοιάσω, τα πράγματαρέπουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Οάλλος μου θυμίζει τα αποθέματα οργήςκαι καταστροφικότητας που κεφαλοποιώμέσα μου. Αντί για την παντομίμα τηςαρετής που αγγίζει άμεσα την καρδιά, μεκάνει θεατή εχθροπραξιών σημαίνονταςμέσα μου συναγερμό. Τι «χαλάει» τουςανθρώπους; Ότι μονίμως βρίσκονται επίξηρού ακμής. Ο άλλος υποσκάπτει τη θέσημου, μειώνει την υπόστασή μου, με μηδενίζειδωρίζοντάς μου το δημοκρατικό τουλοίδορο χαμόγελο· κι όλα τούτα επειδήη καθολική διαβούλευση και αντιπροσώπευσηεπινόησε τη μόνη δυνατή πολιτική λύση:όλοι ξεκινούν τύποις ισότιμοι και τομόνο πού επιδιώκουν είναι η κατάφωρηαδικία και ανισότητα.
Ακόμημια προσπάθεια για να γίνουμε δημοκρατικοί!
σχόλια