Όλοιμας έχουμε φίλους που παρουσιάζουν μιακάποια ροπή προς τη λεπτότητα. Δεν χάλασεο κόσμος βέβαια. Το καλόγουστο σπίτιεπιβάλλεται· τι, σε αχυρώνα θαζήσουμε; Η ενδυμασία δεν μπορεί να είναιτυχαία· πρέπει κάτι να δηλώνει,τουλάχιστον για τα περισπούδαστα μάτια.Να αφηγείται φωναχτά. Ένας «ντυμένος»άντρας είναι κύριος - του εαυτού του καιτων άλλων. Θυμίζει ένστολη προσωπικότητα,πρώτα φτάνει στο μάτι του άλλου το ρούχοκαι ένα δευτερόλεπτο μετά ο φέρων. Άραέχουμε μια γλυκιά εισαγωγή, κάτι σανμουσική που αλλαξοπίστησε και μεταμορφώθηκεσε ράφτρα. Ακολουθούν τα παιδιά, ο χώροςεργασίας, τα βιβλία, τα ρολόγια (ΒασερόνΚονσταντέν), ό,τισοφίζεται τέλος πάντων η αισθητικήβιομηχανία για να πει μικρά ψέματα στηνεκ γενετής βαρύκοη ζωή.
Περιέργωςπώς, ακούμε διαρκώς να μιλούν και νακόπτονται για ζητήματα αισθητικής,σάμπως η κοινωνία να απόκτησε νέαταυτότητα. Όσο κι αν βασανίζουμε τημνήμη μας, αποκλείεται να θυμηθούμεκάτι ανάλογο στις παλιές, μυθικές εποχές.Φυσικά ευπρέπεια υπήρχε, το ρούχο κάλυπτετη γύμνια, οικοδομούνταν μέγαρα καιδημόσια μνημεία, με τη διαφορά ότι ημέριμνα αφορούσε μια θρησκευτική καιηθική σύλληψη του βίου. Οι άνθρωποιχρωστούσαν σε κάτι ανώτερο, ακόμα καιτο σώμα τους χρωστούσε στην ψυχή. Ότανλοιπόν με τον Μπαουμπγκάρντεν η αισθητικήαυτονομήθηκε ως επιστήμη του ωραίου,έμεινε η αίσθηση ότι ο μανδύας της κάπουπιάστηκε βγαίνοντας.
Πούακριβώς; Το διαβάζουμε πάνω στα άτομαπου θέλουν να ζήσουν τη ζωή τους σανποίημα, να ενσαρκώνουν την ίδια τηνομορφιά, να είναι δακτυλοδεικτούμενοιλες και το άυλο σαρκώθηκε κατ' εξαίρεσηστο πρόσωπό τους. Η κολυμπήθρα τηςαισθητικής έβγαλε τους εστέτ, δηλαδήτους αισθητικούς. Πρόκειται για δόγμασοβαρό, που κοιτάζει κατάματα τηνπραγματικότητα. Δεν αρκεί να επιθυμείς,το ζήτημα είναι να είσαι αυτό πουεπιθυμείς. Να δημιουργήσεις τον εαυτόσου πριν απ' όλα. Γίνε αυτό που πιστεύεις,βγες στον χύδην κόσμο σαν εξαίρεση τωνεξαιρέσεων, κάνε τη ζωή να σε ζηλεύεικαι να μην ξέρει πώς προέκυψες.
Ηευγένεια δεν λείπει από αυτή την κάστα,απλώς θέλει να θερίζει χωρίς να σπέρνει.Συγχέει την ομορφιά με την εξωτερικότητα,σκλαβώνεται στα ξένα μάτια με απώτερηφιλοδοξία να τα σκλαβώσει. Ενώ ηεσωτερικότητα εξ ορισμού δεν φαίνεται,ο εστέτ κάνει την εσωτερικότητακομψεπίκομψη εξωτερικότητα κραδαίνονταςκοινωνικό ελευθέρας. Πιο ρεαλιστικά,χτίζει το εγώ του από τα έξω προς ταμέσα, με κίνδυνο και μοιραία κατάληξηνα μη φτάνει ποτέ στο μέσα.
Στοαντίθετο άκρο, όπου ενίοτε μονάζει ηαληθινή δημιουργικότητα, έχουμε σειράμεγάλη από άναρχα και ακατανόηταφαινόμενα. Συχνά ακούμε να λένε: Μα αυτόςο λέτσος καταγίνεται με τις καλές τέχνες;Αυτή η μοσχαροκεφαλή διευθύνει ορχήστρα;Αυτός ο λεριάρης είναι καλός μαθηματικός;Η έκπληξη είναι θεμιτή, θεμιτότατη·τονίζει τη χαώδη αναντιστοιχία ανάμεσαστο έξω και το μέσα, την καταγγέλλει σαναπάτη και κατάντημα. Από τα μάτια δενξεφεύγει κανείς· ούτε αυτός πουβλέπει ούτε εκείνος που βλέπεται. Ανόμως ταυτίζουμε το φυσικό του ανθρώπουμε την ψυχική δυνατότητα, ουσιαστικάκάνουμε το άπειρο βολική άνεση, κοινωνικήπρακτική, ανάγοντας το βάσανο σεκαλλωπιστική μέριμνα.
Λίγοαν προσέξουμε την ασκητική της χειροναξίας,υποψιαζόμαστε του αφανούς το αληθές.Όποιος έχει βρεθεί στο εργαστήρι τουεπιπλοποιού θα έχει προσέξει -μέσα σταροκανίδια, στις βαριές μυρωδιές, στακρύα εργαλεία και στα βρόμικα συμπράγκαλα-τον άνθρωπο που μέσα από το άμορφο πλάθεικάτι που υπάρχει μόνο μέσα στο νου του.Ο ίδιος είναι εργάτης, βρόμικος, ιδρωμένος,ένα μάτσο χάλια, με τα χάλια του όμωςκυλάει μιαν αόρατη μπάλα σαν τοχρυσοκάνθαρο. Να πάμε στο ζωγράφο; Στογραφιά; Στον ερωτευμένο; Το δράμα δεναλλάζει. Το αλλόκοτο μάλιστα είναι ότιτο δημιούργημα που τελικά βγαίνει απότα χέρια του δεν το «φοράει», δεντο «ντύνεται» ούτε το διεκδικείως δικό του. Μπροστά στο πολύ που έπλασεαισθάνεται λίγος, συχνά μάλιστα νιώθειότι το δημιούργημα τον ειρωνεύεται, τονχλευάζει.
Προςτι λοιπόν η αισθητική; Ο εστέτ έχει τηναπάντηση έτοιμη. Έπλασε κάτι ωραίοεπειδή ακριβώς τον οδήγησε η αισθητικήτου άποψη για τα πράγματα. Εισήγαγε στοείναι κάτι νεοφανές. Και όμως η ομορφιάείναι αποτέλεσμα, ουδέποτε αιτία. Σταζώα για παράδειγμα, ακόμα και στα πιοόμορφα, εκείνο που παρατηρούμε είναι ηανθεκτική σχέση με τη ζωή, έναν πηγαίοπόλεμο που υπηρετείται από αφανήορμέμφυτα. Εντούτοις τα ντύνουμε συχνά,τα εξανθρωπίζουμε για να αποκτήσουν«ανθρώπινη» καλλιέπεια. Έτσι θαθέλαμε να ντύσουμε τον Χαλεπά, γιαπαράδειγμα, με την πρόθεση να τουφορέσουμε λίγη από την ομορφιά πουδημιούργησε αλλά δεν έφερε πάνω στοσαρκίο του.
Απότη φύση της η ζωή είναι άσχημη, δηλαδήαδιαμόρφωτη. Δεν είναι έργο τέχνης.Γεννιόμαστε άλλωστε μέσα στα ούρα καιστα σκατά. Σαν τις κότες λοιπόν που τρώνεσκατά και γεννάνε πεντακάθαρα αυγά, οπάσα εις ψυχανεμίζεται στις καλύτερεςστιγμές του ότι ο ίδιος δεν είναι σχήμα,τελειωμένη μορφή, ακέραια οντότητα.Κάτι του λείπει για να γίνει κάτι. Αυτόακριβώς το έλλειμμα γίνεται μαγιά καιβρασμός ψυχής. Πάμε από κάτω προς ταπάνω. Ουσιαστικά πρόκειται για τυφλέςδυνάμεις που αποδίδουν αν το θέλει ητύχη. Αλλά και η τύχη να μην το θέλει,μην περιφρονούμε την αδικημένη ανθρωπότηταπου αρέσκεται στο δικό της εφικτό καιπαίζει καθημερινά τη μασκαράτα τηςαισθητικής αδιαλλαξίας.
σχόλια