Πάνω από 1 εκατομμύριο ασθενείς στην Ελλάδα νοσούν από σακχαρώδη διαβήτη

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια παγκόσμια επιδημία και στην πατρίδα μας υπάρχουν περισσότεροι από 1 εκατ. ασθενείς. Η πλειονότητα νοσεί από διαβήτη τύπου 2 και ένα σημαντικό ποσοστό παραμένει αρρύθμιστο ή και αδιάγνωστο, κινδυνεύοντας από σοβαρές επιπλοκές στην καρδιά και τα αγγεία, τα νεφρά, τα μάτια και τα κάτω άκρα. Η πρόληψη του διαβήτη, η διάγνωσή του και η σωστή ρύθμισή του αποτελούν πρόκληση για τη δημόσια υγεία και παράλληλα απαραίτητα βήματα για την ευζωία κάθε λαού. Η Γιούλη Αργυρακοπούλου, Διευθύντρια της Διαβητολογικής Μονάδας στη Μονάδα Παχυσαρκίας & Ιατρείου Διαβητικών Εγκύων του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, εξηγεί πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση στην περίπτωση του σακχαρώδη διαβήτη και λύνει τις σημαντικότερες απορίες γύρω από τις επιπλοκές και τις μεθόδους θεραπείας.

— Πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη; Από την εμπειρία σας, πόσο καθυστερεί η διάγνωσή του στην πατρίδα μας;

Αρχικά, καλό θα ήταν να διαχωρίσουμε τους δύο κύριους τύπους διαβήτη. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 οφείλεται στην καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες παράγουν την ορμόνη ινσουλίνη. Στον τύπο αυτό παρατηρείται απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης και για τη θεραπεία του είναι απαραίτητη η εξωγενής χορήγησης ινσουλίνης. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 οφείλεται σε συνδυασμό διαταραχής της έκκρισης αλλά και της δράσης της ινσουλίνης (αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη). Συνοδεύεται συχνά από αυξημένο σωματικό βάρος. Παγκοσμίως ένα στα δύο άτομα με διαβήτη τύπου 2 είναι αδιάγνωστα, ενώ στην Ευρώπη ένα στα τρία. Η έγκαιρη διάγνωση είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την πρόληψη των επιπλοκών.

Παγκοσμίως ένα στα δύο άτομα με διαβήτη τύπου 2 είναι αδιάγνωστα, ενώ στην Ευρώπη ένα στα τρία. Η έγκαιρη διάγνωση είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την πρόληψη των επιπλοκών.

— Είναι ενημερωμένοι οι συμπολίτες μας για την επίπτωση του διαβήτη στην υγεία και τις σοβαρές επιπλοκές του; Κάνουν εξετάσεις για την πρόληψή του;

Πιστεύω ότι στην Ελλάδα οι ασθενείς είναι αρκετά ενημερωμένοι σε ό,τι αφορά τον σακχαρώδη διαβήτη από εκστρατείες ενημέρωσης που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια. Η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 έχουν παράλληλες αυξητικές πορείες. Φαίνεται ότι ο αυξημένος επιπολασμός της παχυσαρκίας στη χώρα μας οδηγεί, μεταξύ άλλων, και στην αύξηση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Η μέτρηση του σακχάρου αίματος πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο του ετήσιου τσεκάπ, ιδίως στα άτομα που έχουν πλεονάζον βάρος, ιστορικό κληρονομικότητας διαβήτη, σε γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κυήσεως κ.ά.

— Η αύξηση της παχυσαρκίας στον ενήλικο και παιδικό πληθυσμό, ιδίως μετά το σαρωτικό πέρασμα της πανδημίας, που ενέτεινε το πρόβλημα, μας φέρνει αντιμέτωπους με δυσοίωνες προβλέψεις για την αύξηση της συχνότητας της εμφάνισης του διαβήτη. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο; 

Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια και υποτροπιάζουσα νόσος. Ακόμα και μικρή απώλεια βάρους, όμως, βελτιώνει τις συννοσηρότητες, όπως η υπέρταση, ο προδιαβήτης, η λιπώδης διήθηση του ήπατος, η άπνοια στον ύπνο κ.ά. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 ελαττώνεται σημαντικά ακόμα και μετά από μείωση του σωματικού βάρους κατά 10-15%.

— Υπάρχει τρόπος οριστικής θεραπείας του διαβήτη τύπου 2;

Οριστική θεραπεία δεν υπάρχει στον σακχαρώδη διαβήτη. Η σημαντική απώλεια βάρους, είτε μέσω φαρμακευτικής αγωγής, δίαιτας και άσκησης είτε μέσω επεμβάσεων βαριατρικής χειρουργικής, όπως είναι το γαστρικό bypass και η επιμήκης γαστρεκτομή (γαστρικό μανίκι), μπορούν να επιτύχουν υποστροφή του διαβήτη τύπου 2 σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτό σημαίνει τιμές σακχάρου αίματος κοντά στις φυσιολογικές τιμές χωρίς τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής.

— Καθώς η πανδημία του Covid έχει υποχωρήσει, αλλά τα κύματά της εξακολουθούν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, τι θα συμβουλεύατε τους διαβητικούς ασθενείς που ανήκουν σε υψηλή ομάδα κινδύνου για βαριά νόσηση;

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η παχυσαρκία και ο διαβήτης σχετίστηκαν με κακή πρόγνωση σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της λοίμωξης Covid-19. Η κυριότερη συμβουλή αφορά τη λήψη σωστής φαρμακευτικής αγωγής για την επίτευξη καλής ρύθμισης των σακχάρων αίματος, τη σωστή διατροφή και τη συστηματική άσκηση.  

— Ποιες επιπλοκές προκαλεί ο διαβήτης; Τι πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 σε ό,τι αφορά τα κάτω άκρα;

Οι κύριες επιπλοκές αφορούν το καρδιαγγειακό σύστημα, τους νεφρούς, τους οφθαλμούς, τα αγγεία των κάτω άκρων και την περιφερική νευροπάθεια. Οι δύο τελευταίες (νευροπάθεια και αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων) αποτελούν τη βάση της ανάπτυξης του διαβητικού ποδιού. Εξαιτίας της νευροπάθειας μειώνεται η αίσθηση του πόνου, της πίεσης και της θερμοκρασίας, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη τραυματισμών και ελκών. Ο έγκαιρος εντοπισμός των διαβητικών ελκών οδηγεί στη σωστή και αποτελεσματική θεραπεία τους.

— Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι βλάβες του διαβητικού ποδιού με τον πιο ασφαλή και λιγότερο επεμβατικό τρόπο; 

Η σύγχρονη αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού πραγματοποιείται μέσω μιας μικρής οπής στο πόδι, από την οποία μπορεί ο αγγειοχειρουργός να περάσει μπαλόνια διάνοιξης των αγγείων, stents καθώς και ειδικές συσκευές αφαίρεσης της αθηρωματικής πλάκας. Η διαδικασία αυτή είναι συχνά απαιτητική, ειδικά όταν ο ασθενής παρουσιάζει πλήρη απόφραξη των αγγείων, ενώ για την απεικόνιση των αγγείων (αγγειογραφία) χρειάζεται ιωδιούχο σκιαγραφικό. Σε αυτές τις προκλήσεις απαντά το υβριδικό χειρουργείο «Προμηθέας», το οποίο προσφέρει ένα είδος οδηγού-χάρτη για τη γρήγορη διάνοιξη των αγγείων (λιγότερο σκιαγραφικό, ευκολότερη διάνοιξη), χρησιμοποιώντας ειδικά προγράμματα στα οποία αντικαθιστά το ιωδιούχο σκιαγραφικό με διοξείδιο του άνθρακα και μειώνοντας τον κίνδυνο νεφροτοξικότητας. Επιπλέον, προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης προβλέπουν εάν τα αγγεία που έχουν διανοιχθεί αρκούν για την επούλωση του έλκους.

— Συγκρίνοντας την παραδοσιακή αντιμετώπιση των διαβητικών ελκών μέσω της κλασικής χειρουργικής επέμβασης με το νέο υβριδικό χειρουργείο «Προμηθέας», πώς θα συνοψίζατε τις διαφορές;

Τα πλεονεκτήματα της επέμβασης στο υβριδικό χειρουργείο εντοπίζονται σε πολλαπλά επίπεδα. Η γρηγορότερη αντιμετώπιση οδηγεί σε νοσηλείες μέσης διάρκειας μίας ημέρας, ο ασθενής έχει γρηγορότερη επούλωση και επαναφορά στην καθημερινότητα. Η αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού στο υβριδικό χειρουργείο αυξάνει φαινομενικά το αρχικό κόστος, αλλά σε βάθος χρόνου παραμένει πιο οικονομική μέθοδος από την παραδοσιακή αντιμετώπιση, γιατί αποφεύγεται το πολύ υψηλότερο κόστος των επιπλοκών, των επανεπεμβάσεων και της μακροχρόνιας φροντίδας των ελκών με επιθέματα λόγω μη ικανοποιητικής επούλωσης. Οι επεμβάσεις πραγματοποιούνται σε πλήρως άσηπτο περιβάλλον, μειώνοντας την πιθανότητα λοίμωξης, μια επικίνδυνη επιπλοκή για τον ασθενή.