Ήταν το πρωινό μετά τα επεισόδια με τα Κίτρινα Γιλέκα όταν ένας Βέλγος μινιμαλιστής και ένας Γάλλος μαξιμαλιστής περπάτησαν πάνω σε σπασμένα γυαλιά, σε ένα Παρίσι που φλεγόταν, για να φτάσουν στο ραντεβού που είχαν δώσει. Το περιστατικό συνέβη πραγματικά, άλλη μια προσφορά της μόδας στις πρακτικές απόδρασης από την πραγματικότητα προκειμένου να καταφέρεις να επιβιώσεις.
Τι σημαίνει όμως να είσαι μαξιμαλιστής; Μινιμαλιστής, αλλά από την ανάποδη. Είναι η θέση από την οποία δεν φοβάσαι να ζητάς περισσότερα, μετά να προσθέτεις λίγο ακόμα και, καθώς προχωράς, να ζητάς κάτι ολοένα μεγαλύτερο, δυσκολότερο, πολυπλοκότερο. Οι μαξιμαλιστές επιδιώκουν να ευφρανθούν, η ομορφιά είναι η αφέντρα τους, δουλεύουν προς τέρψιν του οφθαλμού: τον εκπαιδεύουν να είναι αχόρταγος, σε ετοιμότητα, να πιάνει τον ρυθμό. Ο μαξιμαλισμός είναι αφθονία, γάργαρα γέλια, απελευθέρωση και, όπως και ο μινιμαλισμός, απαιτεί πειθαρχία και σπουδή. Στόχος του είναι να γιατρευτούν τραύματα, να αποδράσεις από τη στενοχώρια. Ο μινιμαλισμός απαιτεί να μείνετε οι δυο σας μόνοι στο δωμάτιο. Και οι δύο χτίζονται σε επίπεδα, το ένα πάνω στο άλλο, μόνο που ο μαξιμαλισμός βρίσκει το δικό του νήμα για να τα συγκρατεί, ο μινιμαλισμός παίρνει το ίδιο νήμα για να αφαιρέσει.
Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουν πολλοί, το ένα δεν είναι η Νέμεση του άλλου. Ο εφιάλτης του μινιμαλισμού είναι η αποστασιοποίηση, η αδυναμία ενσυναίσθησης και σύνδεσης. Η ρηχότητα, η απληστία και ο ναρκισσισμός είναι οι ντροπές του μαξιμαλισμού.
Τα ρούχα του δεν αφορούσαν τους πάντες, δεν ήταν δημοκρατικά με τον τρόπο του Yves Saint Laurent π.χ., δεν έντυναν τις γυναίκες για όλες τις περιστάσεις. Ήταν ένα παράθυρο παραμυθιού που άνοιξε τη στιγμή που όλοι πίστευαν πως ήταν πρωταγωνιστές του.
Ως φύση μαξιμαλιστική, έφτιαξα έναν ωροσκόπο στον μινιμαλισμό για να κρατώ τις ισορροπίες. Είναι εύκολο αν το σκεφτείς, γιατί η κοινή αφετηρία και πρόθεση είναι ο ρομαντισμός. Αφορά μια συζήτηση που δεν τελειώνει ποτέ, γιατί το ένα έχει ανάγκη το άλλο για να αναπνεύσει και μεγαλώνει μαζί μ' εσένα.
Όσο και να μην τους αγγίζει ο χρόνος που περνάει, ο μαξιμαλισμός και ο μινιμαλισμός έχουν φτιαχτεί για να ορίζουν την κουλτούρα της εκάστοτε εποχής. Εκφράζουν το πώς θέλουμε να μετρήσουμε τη χρονική στιγμή που ζούμε ως είδος και όταν αντιστέκονται, γίνονται πόλοι που υποδεικνύουν τον ερχομό των μεγάλων αλλαγών, ορίζοντας τα στρατόπεδα της αλλαγής.
Ο μαξιμαλισμός του Christian Lacroix έμελλε να ντύσει με όλα τα χρώματα, με δαντέλες, υφάσματα μπροκάρ, λεοπάρ και εμπριμέ, με γούνες, κορσέδες, καπέλα, φτερά, σακάκια μπολερό και φούστες πουφ ολόκληρη τη δεκαετία του '80, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '90. Έδωσε τα κοστούμια στους ρόλους του δυτικού κόσμου τη στιγμή που δεν είχαν ξαναδεί κάτι παρόμοιο, αλλά ήταν ακριβώς έτοιμοι να το υποδεχτούν.
Τα ρούχα του Christian Lacroix όμως δεν υπέκυπταν στην εποχή, έγραφαν μια εκδοχή της εποχής όπως την καταλάβαινε εκείνος. Ήταν πάντα και πρώτα η εκτίμηση και η σύνδεσή του με την ομορφιά όπως την κοίταζε κάθε μέρα, μια μεγάλη θεατρική σκηνή όπου οι γυναίκες του ήταν πάντα ντυμένες για να μπουν σε μια μεγάλη σκηνή, σε ένα μεγάλο γεγονός. Η θεατρικότητά του ήταν ακαταμάχητη, τολμηρή και απίστευτα θηλυκή, γεμάτη σουβενίρ από αξεσουάρ του παρελθόντος. Δεν έντυνε αμαζόνες, έντυνε πονηρά θηλυκά, παιχνιδιάρες νεράιδες, ροκοκό ιέρειες και μπαρόκ φιλενάδες. Έφερε ξανά ρούχα της γαλλικής αυλής στις Αμερικανίδες που μύριζαν χρήμα και δεξιώσεις και με τις ευλογίες του Παρισιού άφησε την τρυφερή του ευγένεια να κατακτήσει τον κόσμο.
Λεοπάρ και εμπριμέ μαζί; Ναι! Μπροκάρ, δαντέλες, κοσμήματα, φούξια με πορτοκαλί μαζί; Ναι! Ρίγες με δαντέλες, πουά και κόκκινο και λευκό; Ναι! Σταυροί, εμβλήματα, σακάκια και καπέλα ταυρομάχου; Ναι! Μαύρο καλσόν με κίτρινες γόβες και κορδέλα που δένει γλυκά γύρω από τον αστράγαλο; Ναι!
Κάθε πασαρέλα του ήταν μια ευγενική παραδοχή πως θα εγκατέλειπες κάθε αρνητική διάθεση για να παραδοθείς στη φαντασίωσή του. Ο κόσμος του Lacroix ήταν φτιαγμένος με τρυφερότητα, μικρές κινήσεις αγάπης που ένωναν τις γυναίκες γύρω του μέχρι να γίνουν φανατικές θαυμάστριες. Τα ρούχα του δεν αφορούσαν τους πάντες, δεν ήταν δημοκρατικά με τον τρόπο του Yves Saint Laurent π.χ., δεν έντυναν τις γυναίκες για όλες τις περιστάσεις. Ήταν ένα παράθυρο παραμυθιού που άνοιξε τη στιγμή που όλοι πίστευαν πως ήταν πρωταγωνιστές του.
Το 1987, την πρώτη χρονιά που ο οίκος Lacroix άνοιξε τις πόρτες του με την ευλογία και τα χρήματα του Bernard Arnault και με τη βοήθεια του Jean-Jacques Picart, του μεγαλύτερου marketer για τη μόδα εκείνη την εποχή, η υποδοχή του κοινού ήταν ακριβώς το ίδιο εκστατική μ' εκείνη που επιφύλαξε στον Yves Saint Laurent το 1966 και στον Christian Dior το 1947. Οι γυναίκες, δακρυσμένες, μετά το τέλος της επίδειξης πετούσαν τα κόκκινα γαρίφαλα που είχε αφήσει πάνω σε κάθε κάθισμα. Πελάτισσές του έγιναν οι πιο πλούσιες γυναίκες του δυτικού κόσμου και τα ρούχα του ξεκίνησαν να αντιγράφονται με όλους τους τρόπους μέχρι η δεκαετία του '80 να γίνει η καρτ ποστάλ με την πολύχρωμη τσιχλόφουσκα στο στόμα ερωμένης του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Christian Lacroix, όμως, δεν ήταν ποτέ επιχειρηματίας. Ακόμα χειρότερα, δεν τόλμησε ποτέ να αποφασίσει πώς ήθελε να διαχειριστεί τη δουλειά και το όνομά του, αφήνοντας όλους τους υπόλοιπους να το κάνουν γι' αυτόν. Η δεκαετία εκείνη ήταν γι' αυτόν πικρή και δύσκολη, με απώλειες λόγω AIDS, απληστία και την άφιξη του χειρότερου εφιάλτη του μαξιμαλιστή, τη ρηχότητα. Ο οίκος Christian Lacroix δεν είχε ούτε έναν χρόνο κέρδος και έκλεισε χρεοκοπημένος το 2009. Ο ίδιος έχασε διά παντός το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το trademark του. Δεν του ανήκε πια.
Ο κόσμος είχε αλλάξει. Από το 2009 και μετά ξεκίνησε η αποκαθήλωση της μόδας από το βάθρο στο οποίο βρισκόταν μέχρι τότε. Απέκτησε σκληρότητα και κυνισμό επειδή χρεοκόπησε, αποπροσανατολίστηκε γιατί αναζήτησε καινούργιες κατευθύνσεις. Το νέο κύμα δημιουργών, όπως ο Demna Gvasalia, σχολίασε κυνικά την εικόνα της, ενώ ο Virgil Abloh έφερε τον μινιμαλισμό της street κουλτούρας που μυρίζει φουτουρισμό σε μεγάλους οίκους. O Christian Lacroix είναι αρχαία ιστορία για όλα τα παιδιά που δουλεύουν σήμερα κι εκείνος έφτασε επιτέλους εκεί όπου πάντα ήθελε να δουλέψει, σε μουσεία και στο θέατρο.
Την Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου οι καλεσμένοι του Βέλγου ρομαντικού μινιμαλιστή Dries van Noten βρήκαν πάνω στο κάθισμά τους από ένα κόκκινο τριαντάφυλλο. Καθώς άνοιγε η πασαρέλα, έβλεπες σταδιακά τα ίχνη της συνάντησης εκείνο το πρωινό που ο Christian Lacroix και Dries van Noten διέσχισαν στο κατεστραμμένο Παρίσι για να συναντηθούν. Φτερά στα μαλλιά, λεοπάρ και εμπριμέ μετάξια, φούξια, πουά, ένα σακάκι ταυρομάχου. Κάτι είχε αλλάξει καθώς τα ρούχα ήταν μεγαλύτερα, φωτεινά, παιχνιδιάρικα, χωρίς να χάνουν την ενήλικη εσωστρέφεια, τη δομή και την αφαιρετικότητα του σχεδιαστή. Η επίδειξη τελειώνει και οι δυο τους βγαίνουν να υποκλιθούν μαζί στο κοινό.
Δέκα χρόνια μετά το 2009, η επιστροφή του Lacroix έγινε κατόπιν πρόσκλησης του Van Noten όχι για να συνεργαστούν αλλά για να συμπληρώσουν και να ενθαρρύνουν ο ένας τον άλλον σχετικά με το πλάνο απόδρασης που σχεδίαζαν. Για να βρουν την τόλμη να κάνουν δύο βήματα μπροστά και μετά ένα βήμα πίσω, όπως χαρακτηριστικά λέει ο Van Noten. Στην επίδειξη, την οποία είδαν πολύ λιγότεροι σε σχέση με όσους παρακολούθησαν όλα τα υπόλοιπα θεάματα που συνέβαιναν παράλληλα στον χώρο της μόδας, ένας Γάλλος μαξιμαλιστής και ένας Βέλγος μινιμαλιστής συναντήθηκαν για να καταλάβουν πόση ακριβώς τόλμη χρειάζεται να καταλάβεις ποιος είσαι σήμερα.
DRIES VAN NOTEN 110 Women's Spring/Summer 2020 Fashion Show
