Γιατί δεν μπορούμε να κοιμηθούμε; Δεν πρόκειται για μία τυχαία ερώτηση, αλλά για ένα φλέγον ερώτημα που βασανίζει εκατομμύρια ανθρώπους παντού στον κόσμο. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, τα προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία, η ανεργία και οι εξοντωτικές μορφές εργασίας, διαπιστωμένα εδώ και χρόνια μέσω ερευνών, «σκοτώνουν» την υπνική μας υγεία.
Δεν είναι σπάνιο στις μέρες το φαινόμενο ανθρώπων, που γυρίζουν εξοντωμένοι από την καθημερινότητά τους στο σπίτι και παρά την εξάντληση, παρά τις διάφορους μεθόδους (χαλαρωτικά αφεψήματα, χάπια, ειδική φαρμακευτική αγωγή) και πάλι δεν κατορθώνουν να αποκοιμηθούν.
Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο πάνω από το 30% του πληθυσμού δεν κοιμάται καλά , ενώ ένας στους δέκα υποφέρει από χρόνια αϋπνία. Σύμφωνα με τη Δρα Κίρστι Άντερσον, σύμβουλο νευρολόγο, τα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν στους ανθρώπους χρόνια αϋπνία είναι πολλά.
«Ανά διαστήματα, κάτι συμβαίνει στη ζωή μας, που αναστατώνει τον ύπνο μας για λίγο. Συνήθως είναι κάτι έντονο, αλλά αντιμετωπίζεται: μια μετακόμιση, ο σκύλος μας που πέθανε, οι ετοιμασίες των Χριστουγέννων, η πεθερά μας που εμφανίστηκε ξαφνικά μπροστά στην πόρτα μας. Όλα αυτά τα μικροπράγματα, ναι, μπορεί να ταράξουν για λίγο τον ύπνο μας, αλλά είναι άνευ σημασίας και αντιμετωπίζονται εύκολα.
Δεν έχουν να κάνουν με εκείνη την κατάσταση στην οποία η αϋπνία είναι πλέον μόνιμο πρόβλημα, όπου ο άνθρωπος κυριολεκτικά κυνηγάει τον ύπνο του», εξηγεί.
Πότε, λοιπόν, ξέρουμε ότι πάσχουμε από αϋπνία και κυρίως πότε μπορούμε να την εντοπίσουμε στην αρχή της;
«Αν βλέπετε ότι μένετε ξάγρυπνοι 3-5 ημέρες μέσα στην εβδομάδα για πάνω από τρεις μήνες, αυτό μπορεί να ερμηνευθεί ως διαταραχή ύπνου», συνεχίζει. Κατά την ίδια, μόλις οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουν ότι αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα, κάνουν ό,τι μπορούν για να γίνει η κατάσταση χειρότερη.
Συνήθως πιέζουν τον εαυτό τους να κοιμηθεί, με ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα και κυρίως, όπως τουλάχιστον αναφέρουν οι περισσότεροι που υποφέρουν από χρόνια αϋπνία, δεν μπορούν να σταματήσουν το μυαλό τους να σκέφτεται και κυρίως να σκέφτεται προβλήματα που ήδη αντιμετωπίζει ή πρόκειται να αντιμετωπίσει την επόμενη ημέρα...
Σύμφωνα με τον κλινικό ψυχολόγο, Ντιμίτρι Γκαβρίλοφ, πολύ βοηθητικό σε αυτή την επώδυνη κατάσταση θα ήταν αυτός που υποφέρει από αϋπνία, να κρατούσε ένα ημερολόγιο ύπνου. Πόσες ώρες κοιμάται κάθε μέρα, τι ακριβώς σκέφτεται πριν πέσει για ύπνο, τι είναι αυτό που τον κάνει να νιώθει τόσο δυστυχισμένος ακριβώς εκείνη τη στιγμή.
Υπάρχει κάτι κομβικό σ' αυτό που αναφέρει ο Γκαβρίλοφ: ο περισσότερος κόσμος που ξαγρυπνάει παραπονιέται για μια σειρά από κοινωνικά προβλήματα που η αϋπνία προκαλεί στη ζωή του. Από το να μη μπορεί να βρει τον προσανατολισμό του, οδηγώντας με το αμάξι, μέχρι το να μην μπορεί να συμμετέχει φυσιολογικά σε μία συζήτηση με ροή και νόημα, από να αισθάνεται ενοχές για το ότι νιώθει συνεχώς κουρασμένος, μέχρι το να ελπίζει μόνο στον ύπνο του Σαββατοκύριακου, κάτι που εμποδίζει οποιονδήποτε άλλο προγραμματισμό για κοινωνικές δραστηριότητες.
Κανείς απ' όλους αυτούς δεν υπερβάλλει. Η αϋπνία εδώ και χρόνια συνδέεται επιστημονικά με καρδιακές παθήσεις, διαταραχές άγχους, αυξημένα επίπεδα σακχάρου και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας. Γιατί η υπνική λειτουργία συνδέεται με την ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς, τη λειτουργία του μεταβολισμού και της παραγωγής ορμονών, με μία σειρά από λειτουργίες του σώματος, δηλαδή, που όταν δεν ικανοποιούνται μοιραία οι άνθρωποι παραπονούνται.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ειδικά στις σύγχρονες κοινωνίες, ο ύπνος αντιμετωπίζεται ως κάτι που μπορεί κανείς να παραλείψει ή ως κάτι που αν το ζητήσει, το απαιτήσει, το διεκδικήσει θα θεωρηθεί φυγόπονος και τεμπέλης. Όμως, εδώ δεν πρόκειται για πολυτέλεια, αλλά για απόλυτη, καταλυτική ανθρώπινη ανάγκη που πρέπει να καλύπτεται ικανοποιητικά, τονίζει η Άντερσον.
Και τι φταίει που καμία από τις πρακτικές συμβουλές για να κοιμηθεί κάποιος σωστά δεν βρίσκουν εφαρμογή σε αυτούς που υποφέρουν από χρόνια αϋπνία; Υπάρχουν άνθρωποι που δεν πίνουν σταγόνα καφέ, κάνουν όλα όσα πρέπει να κάνουν και πάλι ο ύπνος για εκείνους είναι το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο.
Από την πλευρά του, ο Κόλιν Έσπι, καθηγητής και ειδικός πάνω στα φάρμακα και τις λειτουργίες του ύπνου, αποδίδει μέρος της γιγάντωσης του προβλήματος, στο γεγονός ότι οι γιατροί εδώ και χρόνια συνταγογραφούν υπνωτικά χάπια, αρνούμενοι να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά το πρόβλημα των ασθενών τους.
Τα τελευταία χρόνια, οι ψυχολόγοι και οι κλινικές ύπνου προτείνουν ως αρκετά αποτελεσματική λύση τη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία, για την αϋπνία, μακριά από φάρμακα και άλλου είδους εναλλακτικές που θα μπορούσαν να αποβούν επικίνδυνες για τον ασθνεή.
Τι είναι αυτό; Όταν χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της αϋπνίας, η CBT βοηθά τους ασθενείς να διαφοροποιήσουν σκέψεις και συμπεριφορές που διαταράσσουν τον ύπνο και πυροδοτούν την αϋπνία. Ένα τυπικό πρόγραμμα CBT, συνήθως περιλαμβάνει έξι με οχτώ ημίωρες συνεδρίες με έναν θεραπευτή ύπνου.
Σύμφωνα με τη Leah Green, τη δημοσιογράφο του Guardian που μπήκε στη διαδικασία να αναζητήσει λύσεις στο πρόβλημα της αϋπνίας, από την οποία υποφέρει και η ίδια, τουλάχιστον με την τελευταία εναλλακτική κέρδισε ξανά την ελπίδα, ότι η ώρα του ύπνου δεν θα είναι για πάντα ένα σισύφειο μαρτύριο...
σχόλια