Heavy Metal… Exit light, enter night, take my hand, we’re off to never never land, ούρλιαζαν οι Metallica το 1991 και τα πλήθη πάθαιναν υστερία… Το θέμα είναι ότι ακόμα και σήμερα, 16 χρόνια μετά, το πλήθος παραμένει πλήθος και αντιδρά με τον ίδιο ακριβώς άκρατο ενθουσιασμό. Εκείνη τη χρονιά το «Black album» ή «Metallica» ή όπως αλλιώς έχει συνηθίσει να το λέει ο καθένας μας, καθότι μαύρο και άτιτλο, χάραξε ιστορία. Αναμφισβήτητα αποτελεί δίσκο σταθμό στο heavy metal και στο σκληρό ήχο γενικότερα. Με τη σαρωτική του επιτυχία έκανε τους Metallica πασίγνωστους αλλά και διαχρονικούς, τους τοποθέτησε στην κορυφή των charts χρίζοντας τους mainstream (για το οποίο πολλοί τους κατηγόρησαν) και κατάφερε να εισχωρήσει σε πολλά «απονήρευτα» μέχρι τότε στερεοφωνικά.

Το 1995 κατέλαβε και καθήλωσε και το δικό μου. Από κάπου πρέπει να ξεκινήσεις και η Metal παράδοση θέλει κάθε φρέσκο εκκολαπτόμενο μεταλόπαιδο να ξεκινά με Iron Maiden ή Metallica. Μετά είναι στο αυτί του να ψαχτεί περισσότερο, πέρα από τα μεγάλα ονόματα. Άλλωστε, το heavy metal ξεκίνησε underground και ένα μεγάλο του κομμάτι παραμένει. Άσχετα με τις δημοφιλείς μπάντες, η underground Metal σκηνή έπαιζε και παίζει ίσως τον πιο σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του. Αν κρίνουμε πάντως από τους αέναους ρυθμούς με τους οποίους νέα συγκροτήματα (εκ των οποίων και κάποια αξιόλογα) εμφανίζονται, είναι βέβαιο πως το heavy metal, σαν μουσικό είδος, δεν θα στερέψει ποτέ.

Όσοι δεν γνωρίζουν το Metal είναι λογικό να το παρεξηγούν γιατί τους τρομάζει. Πρέπει να το ψάξεις μόνος σου, γιατί σπάνια προβάλλεται από ραδιόφωνο, τηλεόραση κ.λπ. Ο περισσότερος κόσμος νομίζει πως είναι απλός θόρυβος, ότι όλα τα κομμάτια είναι ίδια. Για να παίξει κάποιος Μetal πρέπει να διαθέτει μουσική παιδεία, μια και είναι τεχνικά δύσκολο και απαιτητικό. Χρειάζεται χρόνο, αφοσίωση, ταλέντο και πάθος. Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι μουσικοί του θεωρούνται κορυφαίοι. Το heavy metal έχει πολύ περισσότερη καλλιτεχνική αξία από άλλα μουσικά είδη που αποδέχεται το ευρύ κοινό.

Το heavy metal δεν είναι γαρνιτούρα. Δεν είναι συνοδευτική μουσική. Είναι σαρωτικό. Απαιτεί την απόλυτη προσοχή σου, σε αντίθεση με άλλες μουσικές που αρκούνται ως background υπόκρουση. Αυτή η περίσσια ένταση και ενέργειά του, το έχουν καταστήσει ανά τις δεκαετίες ιδιαίτερα δημοφιλές στους εφήβους. Τους παρέχει ψυχική εκτόνωση στο σπίτι και σωματική στο live. Πέρα όμως από αυτό, μπορεί να γίνει και ο πιο πιστός τους φίλος. Είναι πάντα εκεί στις χαρές και στις λύπες τους και, το κυριότερο, δεν τους απογοητεύει.

Θεωρώ ότι ουδέποτε υπήρξα αμιγώς μεταλού γιατί πάντα παρέκλινα και πειραματιζόμουν και με άλλα μουσικά είδη. Όμως το Metal θα βρίσκεται για πάντα χαραγμένο σαν τατουάζ στην καρδιά μου. Υπήρξαν χρονικά διάστημα που το πρόδωσα, αλλά αυτό δεν με πρόδωσε ποτέ.

Heavy Metal: Μια γρήγορη γεύση από τα κυρίως είδη και μόνο.

Τα βασικά:

Classic Heavy Metal: Iron Maiden, Manowar,Judas Priest, King Diamond. Το λέει και η λέξη. Κλασική αξία στο χρόνο, με αναρίθμητους πιστούς φίλους που πάντοτε αυξάνονται.

Power Metal: Helloween, Blind Guardian, Rhapsody, Hammerfall. Ιδιαίτερα αγαπητό στη χώρα μας. Ανεβαστικό, μελωδικό, γρήγορο και ενίοτε συμφωνικό, με τραγουδιστές που οι δυνατότητες τους φτάνουν τις πολύ ψηλές νότες.

Glam Metal: Mötley Crüe, Wasp, Twisted Sister, Skid Row. Καθαρά 80s, όχι τόσο σκληρό όσο τα αλλά είδη, σε σημείο που έχει αμφισβητηθεί η «μεταλλικότητά» του. Frontman γεμάτοι ενέργεια επιδίδονται σε ατελείωτο σόου, ενώ τα big hair και το έντονα επιτηδευμένο μακιγιάζ χαρακτηρίζουν το είδος.

Progressive Metal: Dream Theater,Fates Warning, Queensrÿche. Τεχνική υψηλού επιπέδου. Η κιθάρα σε πρώτο πλάνο, κομμάτια με μεγάλη διάρκεια που συνήθως αποφεύγουν τα επαναλαμβανόμενα ρεφρέν και εξαιρετική ποιότητα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το Metal των διανοούμενων. Όσο για τους Tool, που είναι από τα κορυφαία σχήματα της εποχής μας, έχουν αρκετά prog στοιχεία (όπως και art και avant garde) χωρίς όμως να μοιάζουν με κανένα από τα παραπάνω συγκροτήματα ώστε να χαρακτηριστούν αμιγώς progressive. Πολύ αξιόλογοι είναι και οι Opeth, οι οποίοι θεωρούνται progressive-death.

Death Metal: Cannibal Corpse, Morbid Angel, Death, Nile. Εδώ τα ονόματα των συγκροτημάτων μιλάνε από μόνα τους. Άγριο έως brutal, με χαρακτηριστικά κάφρικα φωνητικά, τα οποία ενίοτε δανείζονται και άλλα Metal είδη.

Thrash Metal: Slayer, Metallica (μέχρι 1991), Sepultura,Kreator. Το πρώτο είδος που χρησιμοποίησε και σύστησε στο χώρο του Metal τη δίκαση μπότα στα drums. Ταχύτητα σε συνδυασμό με την πλέον χαρακτηριστική κιθάρα που έχει επηρεάσει τα περισσότερα καινούργια Metal σχήματα.

Symphonic metal: Therion, Nightwish, Within Temptation, Haggard (μετά το 2004). Οι βαριές κιθάρες και τα drums μοιράζονται το ίδιο stage με συμφωνική ορχήστρα, οπερετική θεματολογία και σοπράνο φωνητικά. Είναι σαφές πως οι μεταλλαγές αγαπούν την κλασική μουσική.

Τα σκοτεινά:

Black Metal: Mayhem, Emperor, Darkthrone, Dimmu Borgir. Αναμφισβήτητα σκοτεινό και ατμοσφαιρικό, πολλές φορές χρησιμοποιεί folk στοιχεία ανάλογα με την προέλευσή του. Θεωρείται extreme και αφήνει μια αίσθηση απόκοσμη και παγερή.

Doom Metal: Black Sabbath (ιδιαίτερα τα 3 πρώτα τους άλμπουμ), Candlemass, Type O Negative,My Dying Bride. Βασανιστικά αργόσυρτα riffs δονούνται μέσα σε μια ενισχυμένη με keyboards βαριά ατμόσφαιρα, την οποία ταράσσουν ενίοτε κάποια γρηγορότερα ξεσπάσματα.

Gothic/Industrial Metal: Paradise Lost, Moonspell / Rammstein,Fear Factory. Εδώ από τη μια έχουμε το φουλ ατμοσφαιρικό G.M. με πολλά πλήκτρα και από την άλλη το ωμό και θορυβώδες industrial, το οποίο χαρακτηρίζουν και στοιχεία της ηλεκτρονικής μουσικής.

Avant Garde Metal: Arcturus, Ulver, Fantomas, Ved Buens Ende. Πειραματικό όσο δεν πάει. Περίεργες και ασυνήθιστες ενορχηστρώσεις, μειξεις πολλαπλών ανόμοιων στοιχείων ταρακουνούν και δοκιμάζουν την παραδοσιακή δομή και τον ήχο.

Τα καινούργια:

Nu Metal: Slipknot, Korn, Deftones, System of a Down. Ήχος που συνδυάζει στοιχεία (κυρίως του thrash metal) όπως τα heavy riffs, με άλλα μουσικά είδη όπως το hip hop, την ηλεκτρονική μουσική, το alternative και το grunge rock.

Metalcore: Mastodon, Lamb of God, Trivium, Killswittch Engage. Αυτό το είδος βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Ωμά φωνητικά παρέα με αμερικάνικο hardcore και thrash metal κιθάρες. Δυνατό και επιθετικό, είναι ότι πιο φρέσκο και hot υπάρχει αυτή τη στιγμή στο χώρο. Ειδικά στην Αμερική σαρώνει!

Post Metal: Neurosis, Isis, Sunn O, Cult of Luna. Ολιγάριθμα κομμάτια μεγάλης διάρκειας με βαριά ατμόσφαιρα, μινιμαλιστική έμφαση στα φωνητικά και σταδιακή εξέλιξη στη δομή τους. Μπορεί να ξεκινούν σχετικά χαλαρά post-emo (και με art στοιχειά) αλλά σε κάποια φάση επέρχεται σαν ξέσπασμα η συνθετική κορύφωση.

5 Σταθμοί του Metal στην Αθήνα

Η αλήθεια είναι ότι η νεαρή ηλικία μου με περιορίζει κάπως… οπότε μπορώ να μιλήσω, κατά την υποκειμενική μου κρίση, για συναυλιακά γεγονότα που έγιναν μετά το 1998. Βέβαια, και τι δεν θα ‘δινα για να είχα δει τους Metallica το ’93 στο γήπεδο του Πανιωνίου. Εντάξει ήρθαν και το ’98, αλλά τι να συγκρίνουμε; Το 1993 ήταν ακόμα στα ντουζένια τους…

Slayer + System of a Down στο κλειστό Περιστερίου το ’98.

Ε ναι, για όσους δεν το γνωρίζουν και διαβάζουν τις παραπάνω γραμμές σοκαρισμένοι, οι System έχουν έρθει στη χώρα μας! Σαφώς και σ’ εκείνο το live δεν τους γνώριζε κανείς, καθώς ήταν ακόμα άγνωστοι (αλλά όχι για πολύ). Οι Slayer, αν και χωρίς τον Lombardo στα drums, βρίσκονταν σε μεγάλη φόρμα. Από την άλλη, το κοινό τους περίμενε τόσο αχόρταγα που όταν βγήκαν οι καημένοι οι System, έφαγαν τρελό γιουχάρισμα. Να σημειωθεί ότι είπαν πως είναι Αρμένιοι και πως την επόμενη μέρα που η περιοδεία τους τούς ήθελε στην Τουρκία, δεν θα εμφανιζόντουσαν πριν τους Slayer. Ο Araya και η παρέα του πάντως τα σάρωσαν όλα.

Rage Against the Machine στο Θέατρο Πέτρας το 2000

Λίγο πριν διαλυθούν αυτοί οι επαναστάτες της μουσικής βιομηχανίας εμφανίστηκαν πολύ επεισοδιακά. Εντάξει δεν είναι αμιγώς metal συγκρότημα (ούτε καν), αλλά αναμφισβήτητα είναι heavy και η συναυλία τους δύσκολα ξεχνιέται… Ήταν καλοκαίρι με φρικτή ζέστη (καλή ώρα όπως τώρα) και οι πέτρες του θεάτρου άχνιζαν. Όταν βγήκαν οι Rage στη σκηνή, επικράτησε κυριολεκτικά rage! Η συναυλία όμως τελείωσε σχετικά γρήγορα και κάπως άδοξα. Στη μιάμιση ώρα το live διακόπηκε λόγω ξαφνικού προβλήματος υγείας μέλους των RATM. Το κοινό όμως είχε ήδη ξεσηκωθεί σε τέτοιο βαθμό που συνέχισε τον πανικό και εκτός χώρου.

Mayhem στο Αν Club το 2005

Η επιστροφή του Attila Csihar, του Ούγγρου ερμηνευτή, στους κολοσσιαίους Mayhem δεν μπορεί παρά να αποτελεί γεγονός. Μόνο όσοι τον έχουν δει live έχουν βιώσει την αξία του και τη μοναδικότητά του ως performer. Ένα συγκρότημα ογκόλιθος για το black metal εμφανίστηκε σ’ ένα σκοτεινό (αλλά θρυλικό) υπόγειο των Εξαρχείων. «Cursed in Eternity»…

Slipknot στο Λυκαβηττό το 2005

Όταν ένα ασυγκρότητα με παγκόσμια απήχηση και τεράστια (έστω εμπορική) επιτυχία όπως οι Slipknot επισκέπτεται τα μέρη μας, είναι μεγάλη στιγμή. Τα 8 παλικάρια με τις μάσκες (το ένατο μέλος απουσίαζε από την τουρνέ) κατέλαβαν τη σκηνή του Λυκαβηττού και τα έσπασαν όλα, ενώ ακόμα ήταν πολύ hot όνομα. Ε, αυτό δεν συμβαίνει στη χώρα μας και κάθε μέρα. Συνήθως περιμένουν πρώτα να σιτέψουν λιγάκι και μετά μας τους φέρνουν. Το κοινό χτυπιόταν ανελέητα απελευθερώνοντας τρελές ποσότητες αδρεναλίνης, ενώ η Ιερά Σύνοδος ζητούσε την απαγόρευση της συναυλίας λόγω «σατανικής» υποψίας, αφότου είχε ενημερωθεί για το «ποιόν» της μπάντας απ’ την εφημερίδα Espresso.

Black Sabbath στο Rockwave Festival το 2005

Τα λόγια είναι περιττά. Όταν αυτός ο ζωντανός θρύλος της μουσικής εμφανίστηκε, χιλιάδες άνθρωποι ένιωσαν πιο ολοκληρωμένοι... Έστω και στα γεράματα, έστω και με τις παραξενιές του Ozzy, άφησαν ιστορία. Έφηβοι, νέοι, μεγάλοι, γονείς με τα παιδάκια τους ήταν όλοι εκεί. Τεράστια στιγμή για το metal, αλλά και για τη μουσική στο σύνολό της.

Συμπληρωματικά:
Η εμφάνιση των Toolπριν από λίγους μήνες στην Αθήνα ήταν αναμφισβήτητα ένα κορυφαίο γεγονός, το οποίο όμως αμαυρώθηκε από την κακή διοργάνωση. Οι Tool φημίζονται για την απόλυτη ποιότητα που διατηρούν και στις ζωντανές εμφανίσεις τους. Εδώ ήταν αναγκασμένοι να παίξουν κάτω από ένα κλειστό ψηλοτάβανο μεταλλικό υπόστεγο, τύπου κονσέρβα, που αντανακλούσε τον ήχο τους στα τσίγκινά του τοιχώματα... Κρίμα κι άδικο. Πολυαναμενόμενη ήταν επίσης και η εμφάνιση των Βραζιλιάνων Sepultura (έστω και χωρίς τον Max) το 2004 στο Ροδον, καθώς και των Machine Head στο Gagarin205 την ίδια χρονιά. Ο κόσμος δεν χωρούσε σε κανέναν από τους δύο χώρους και επικράτησε πανζουρλισμός. Σημαντική και η συναυλία των Death το 1998 στο Ρόδον και των Iced Earth το 1999 στον ίδιο χώρο, η οποία μάλιστα βιντεοσκοπήθηκε και κατέληξε επίσημο DVD και live album στα ράφια των δισκοπωλείων ανά την υφήλιο. Η συναυλία των Judas Priest στο Rockwave του 2004 ήταν επίσης απωθημένο για πολλούς. Θέλω να κλείσω με δύο σχετικά νέα σχήματα, τα οποία κάποιος ανεξάρτητος διοργανωτής είχε την τόλμη να φέρει το 2005 και γι' αυτό τον ευχαριστούμε. Οι Isis και οι Mastodonείναι δύο ταλαντούχες μπάντες που, απ' ότι φαίνεται, έχουν να διαγράψουν ακόμα μεγάλη πορεία. Το 2005 ήταν σημαδιακή χρονιά και για τα δύο συγκροτήματα που έκαναν ένα πιο μεγάλο άνοιγμα. Ήταν ό,τι πιο φρέσκο και επίκαιρο μπορούσαμε να απολαύσουμε.