«Τόσο μίσος, γιατί; Και μάλιστα από ανθρώπους που δεν έχω συναντήσει ποτέ;», ήταν το παράπονο γνωστής μου που υπέστη άγριο ιντερνετικό τσαμπουκά (cyber bullying) εξαιτίας κάποιας ανάρτησής της σε κοινωνικό δίκτυο - είναι και συνάδελφος η κοπέλα. Και δεν ξέρω αν είναι ιδέα μου, όμως διαπιστώνω ότι τα λεγόμενα μηνύματα μίσους έχουν τελευταία φουντώσει στο Διαδίκτυο. Φταίει που, από αδυναμία να ορίσουμε την πραγματική μας ζωή, συνηθίσαμε να τρωγόμαστε με τα ψηφιακά μας ρούχα σε ένα πελώριο, αυτιστικό, ψυχαναγκαστικό Matrix, φταίει η λεγόμενη γιορτινή μελαγχολία (και οι... καλικάντζαροι που βγαίνουν κάθε τέτοιες μέρες), φταίει που είμαστε «φάρα κακόψυχη», που έλεγε κι η γιαγιά μου;
Το φαινόμενο δεν είναι βέβαια μόνο ελληνικό. Απλά σε χώρες σαν τη δική μας, όπου επικρατεί ένας γενικότερος εκτροχιασμός κι όπου το συναίσθημα – είτε ως λατρεία, είτε ως εμπάθεια – παίζει κυρίαρχο ρόλο από τις καθημερινές συναναστροφές μέχρι την εκφορά του δημόσιου λόγου, εμφανίζεται εντονότερο. Όμως οι λεγόμενοι haters είναι παγκόσμια «πατέντα»: Είναι οι παραδοσιακές «κακές γλώσσες» με τη δυναμική, τη μαζικότητα και την εύκολη ανωνυμία που τους δίνουν πια οι νέες τεχνολογίες. Η πολιτική, η τέχνη – ειδικότερα η μουσική –, η θρησκεία, το ποδόσφαιρο, οι σχέσεις των φύλων, οι ερωτικές προτιμήσεις ακόμα είναι τα πεδία όπου κυρίως δραστηριοποιούνται. Δεν ταυτίζονται καν με τα γνωστά «τρολ» που αρέσκονται μεν στο χοντρό πείραγμα, τη σάτιρα και τη δημιουργία χάους, αποφεύγουν όμως συνήθως προσωπικές προσβολές.
Έχει ως γνωστό δύναμη μεγάλη το μίσος, μπορεί να γίνει κινητήριος δύναμη κι αυτοσκοπός εξίσου ικανός με την αγάπη.
Κάνοντας την κλασική ανασκόπηση της χρονιάς, ανέσυρα μια είδηση από εκείνες που δεν θα δεις σε κάποιο άλμανακ, είναι όμως ενδεικτική του κλίματος: Τον Μάιο, ένας «οχετός» μηνυμάτων μίσους οδήγησε την 19χρονη Αμερικανίδα φοιτήτρια Alyssa Funke στην αυτοκτονία. Αιτία, η συμμετοχή της σε μια ερωτική ταινία. Σαν το μάθανε στο σχολείο της πέσανε να τη φάνε, ενώ οι λογαριασμοί της σε facebook και twitter πλημμύρισαν με επικριτικά και σκωπτικά μηνύματα. Ήταν και λιγάκι καταθλιπτική, ε δεν άργησε το κακό. Πέρσι εξάλλου είχε γίνει, θυμάμαι, θέμα ολόκληρο στη Βρετανία με τον νεανικό κοινωνικό ιστότοπο Ask.fm που κατηγορήθηκε ότι προκάλεσε αυτοκτονίες εφήβων όπως της 14χρονης Anna Smith με τα ανώνυμα απειλητικά μηνύματα που εμφανίζονταν ανεξέλεγκτα στα προφίλ χρηστών του. Μέχρι ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον κάλεσε δημόσια σε μποϊκοτάζ τέτοιων ιστότοπων. Όμως μην πάμε μακριά – αντίστοιχος καταγραμμένος θάνατος δεν υπάρχει στην Ελλάδα, ξέρω όμως άτομα που παθαίνουν συναισθηματικό μπλακάουτ όταν βρεθούν αντιμέτωποι με τέτοια σκηνικά.
Έχει ως γνωστό δύναμη μεγάλη το μίσος, μπορεί να γίνει κινητήριος δύναμη κι αυτοσκοπός εξίσου ικανός με την αγάπη. Υπόδειγμα χαρακτήρα δεν είμαι ούτε ελόγου μου, όμως, δυστυχώς ή ευτυχώς, ανήκω σε εκείνη την κατηγορία ανθρώπων που αδυνατούν να μισήσουν στ' αλήθεια κάποιον άλλο, όσο και να τους έχει βλάψει. Κάποιες φορές που έφτασα στο μη παρέκει, τρόμαξα τόσο με τις σκοτεινές ατραπούς που με οδηγούσε αυτό το συναίσθημα ώστε το «έπνιξα» επιτόπου. Υπάρχουν, ωστόσο, ανθρώπινοι τύποι μοχθηροί, που επενδύουν στο μίσος, που τρέφονται από αυτό. Το θεωρούν φυσικό τους περιβάλλον, δεν αντέχουν δίχως εχθρούς κι αν δεν υπάρχουν, τους δημιουργούν.
Καθένας μπορεί να βρεθεί στο στόχαστρό τους, ιδιαίτερη προτίμηση όμως έχουν στους επώνυμους και γενικά σε ανθρώπους που εκτίθενται δημόσια. Πολιτικοί, καλλιτέχνες, ακτιβιστές, συγγραφείς, δημοσιογράφοι κάθε λογής και φάσματος υφίστανται συχνά τέτοιες ατομικές ή οργανωμένες επιθέσεις, «ζωντανά» σε δημόσιους χώρους καμιά φορά αλλά κυρίως και πιο συστηματικά στο Διαδίκτυο, κάποιοι μάλιστα αναγκάζονται να κλείνουν ή να αλλάζουν συχνά τα διαδικτυακά προφίλ τους. Δεν είναι πάντα άγνωστοι – μπορεί να είναι και γνωστοί, πρώην φίλοι, σύντροφοι, συνεργάτες, εραστές/ερωμένες κ.λπ.
Έχοντας βρεθεί κάποτε σε ανάλογη θέση και κατανοώντας τη δυσκολία των πιο ευαίσθητων ψυχών να διαχειριστούν τέτοια συμβάντα, είπα στην καλή μου φίλη μου τα εξής: Μείνε ψύχραιμη και νηφάλια. Μη χαλιέσαι. Κατά κανόνα πρόκειται για άτομα αποτυχημένα, μισαλλόδοξα, προβληματικά, για τα οποία ο θυμός και το μίσος αποτελούν τις μόνες δημιουργικές διεξόδους. Όπως άλλωστε έγραφε κι ο Τζέιμς Μπόλντουιν στο υπέροχο The Fire Next Time «φαντάζομαι ότι ένας λόγος που οι άνθρωποι προσκολλώνται στα μίση τους τόσο πεισματικά είναι η αίσθηση ότι, εάν το μίσος φύγει, θα αναγκαστούν να διαπραγματευτούν με τον πόνο...». Φθονούν άρα σε σένα κάτι που ουσιαστικά θα ήθελαν να έχουν ή να είναι οι ίδιοι. Άρα για κάποιο λόγο φαίνεσαι, ξεχωρίζεις, «ενοχλείς» κι αυτό είναι φυσικά υπέρ σου. Με τον αδιάφορο, βλέπεις, κανείς δεν ασχολείται. Μην πέφτεις έπειτα στο επίπεδό τους ανταλλάζοντας κατηγορίες και βρισιές, γιατί αυτό ακριβώς επιδιώκουν: να σε φέρουν στα μέτρα τους. Μην επιχειρηματολογείς καν, χαμένος κόπος και χρόνος - δεν ενδιαφέρονται να ακούσουν, μόνο να σε «κράξουν», να σε μειώσουν, να σε λοιδορήσουν γιατί μόνο έτσι θα «νιώσουν». Αδιαφόρησε πλήρως και θα τους τρελάνεις!
«Βλέπουν τη φήμη, τη δημοτικότητα, τους φίλους, την καριέρα σας και θεωρούν πως δεν τα αξίζετε όλα αυτά... Δεν τους νοιάζει η σκληρή δουλειά που ρίξατε, οι θυσίες, οι ανησυχίες, οι φόβοι, τα όποια ζόρια εσείς περάσατε... βλέπουν μόνο την σκηνή, ποτέ τα παρασκήνια. Και στη σκηνή ακούνε το χειροκρότημα. Γιατί, όμως, το χειροκρότημα να πάει σε εσάς κι όχι σε εκείνους;», σημειώνει για τους haters το πόρταλ εναλλακτικής τεχνολογίας osarena.net, θεωρώντας τους «αποτέλεσμα μια φασίζουσας κοινωνίας». Ψέματα; Μήπως η δαιμονοποίηση, η απανθρωποποίηση του άλλου δεν είναι θεμελιώδης πρακτική του φασισμού; Μελέτη της Journal of Personality and Social Psychology δείχνει, εξάλλου, ότι τέτοια άτομα τείνουν να μισούν ακόμα περισσότερο άτομα, καταστάσεις κι επιτεύγματα που αγνοούν πλήρως. Δεν πειράζει. Ξιδάκι, block, delete και ψυχρή αδιαφορία απέναντί τους τόσο στο Ίντερνετ όσο και στην πραγματική ζωή, που συνεχίζει να τρέχει, αδιάφορη για την ανθρώπινη μικρότητα και κακεντρέχεια. Η σκληρή δουλειά, το ήθος και η προσήλωση στις αρχές και τους στόχους σου είναι η καλύτερη «εκδίκηση».
σχόλια