Γράφει ο Στάθης Χαϊκάλης
Πριν 4 χρόνια ακουγόταν με έκπληξη το ότι ο Γιώργος Γ. με μεταπτυχιακό στην πληροφορική είχε ανοίξει καφέ με σπιτικές τυρόπιτες, κάπου κοντά στον παλιό Ιππόδρομο. Πριν δύο χρόνια, η Σόφη Ζ. με πτυχίο από ένα από τα καλύτερα αμερικανικά πανεπιστήμια, είχε ξεκινήσει frozen yogurt.
Πρόσφατο άρθρο του Economist για την Ελλάδα, κατέληγε σε κάτι λίγο-πολύ γνωστό: σουβλατζίδικα, καφετέριες, τυροπιτάδικα είναι σχεδόν οι μόνες νέες δουλειές που ανοίγουν στην χώρα μας, συχνά με χρήματα από τις αποζημιώσεις που παίρνουν κάποιοι απολυμένοι.
Σε αυτήν την κατηγορία, να προσθέσουμε και τα εστιατόρια, μπαρ που ανοίγουν γονείς στα παιδιά τους, χάρη στο ‘κομπόδεμα’ από τις καλές εποχές. Αφού τα σπούδασαν, διαπιστώνουν την αδυναμία εύρεσης δουλειάς στο όποιο αντικείμενό τους. Το φαινόμενο εξαπλώνεται τόσο στην περιοχή της πρωτεύουσας, όσο και στην περιφέρεια, ειδικά στις τουριστικές περιοχές ή στις πόλεις που έχουν ακόμα την ‘κότα με τα χρυσά αυγά’, δηλαδή κάποια σχολή ΑΕΙ ή ΤΕΙ.
Η κατάσταση όμως έχει φθάσει ήδη σε σημείο κορεσμού: παρά την σημαντική αύξηση του αριθμού των τουριστών το 2013 και την κάποια αύξηση των χρημάτων που ξόδεψαν, η πλειοψηφία των ιδιοκτητών καταστημάτων στο χώρο της εστίασης είναι δυσαρεστημένοι. Πληροφορίες από αρκετές τουριστικές περιοχές επιβεβαιώνουν ότι η αύξηση των καταστημάτων (καφετέριες, ταβέρνες) είχε σαν αποτέλεσμα να μοιραστούν το τζίρο και να έχουν έσοδα κατώτερα του αναμενομένου.
Η αντίληψη ‘να πέσουμε όλοι πάνω στον τουρισμό’, καθώς είναι ο μόνος κλάδος που ‘κρατάει’, θα οδηγήσει σε ανάλογα αποτελέσματα. Το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς που ανοίγουν καινούργια καταστήματα, διαθέτουν πτυχία και μεταπτυχιακά, δεν βοηθάει στο να βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών. Οι περισσότεροι κάνουν μια δουλειά που δεν αγαπάνε, δεν έχουν καν την διάθεση να παρακολουθήσουν κάποια σεμινάρια για να μάθουν κάποια βασικά. Το θετικό είναι ότι ορισμένοι θα επενδύσουν σε επινοητικότητα, στην εξυπηρέτηση του πελάτη, ακόμα και στην προσφορά εμπειριών (user experience).
Νέοι με ικανότητες
Η Μαριλύ Μ. έφθασε στα όρια του μοιραίου τον περασμένο Μάη. Οι γιατροί γνωμάτευσαν ότι η αιτία ήταν ψυχοσωματική και οφειλόταν στην μεγάλη στεναχώρια της, γιατί η κόρη της 37 ετών και ο σύζυγός της, γιατροί και οι δύο , δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά στην Ελλάδα. Συμπτωματικά εκείνες τις μέρες, οι δύο νέοι έγιναν δεκτοί από οργανισμούς υγείας στην Βρετανία, κάτι που βοήθησε να βελτιωθεί η υγεία της μητέρας. Η Μαριλύ και ο συζυγός της, ένας αξιοπρεπής καθηγητής ενός σημαντικού ελληνικού πανεπιστημίου, είχαν φτιάξει μια μετρημένη ζωή , πιστοί όμως στις αρχές τους που δεν του ‘επέτρεψαν’ ν’ αποκομίσουν πλούσια οφέλη, καταθέσεις, ακίνητα, διορισμούς από την ελληνική φούσκα (1974-2010). Μ’ άλλα λόγια δεν είχαν εφεδρείες για να στηρίξουν μακροχρόνια ανεργία των δύο παιδιών τους, επιδοτώντας τα ή ανοίγοντάς τους κάποια καφετέρια. Τώρα και οι δύο κόρες του ζευγαριού έχουν βρει δουλειά σε χώρες του εξωτερικού.
Η αλήθεια είναι ότι ανοίγουν στην Ελλάδα ελάχιστες νέες θέσεις εργασίας, που ανταποκρίνονται στις σπουδές και στις φιλοδοξίες παιδιών που μόχθησαν, σπούδασαν. Δημιουργούνται ελάχιστες νέες παραγωγικές επιχειρήσεις, κάτι που δεν δείχνει ότι θα αλλάξει σύντομα. Οι όποιες καινούργιες θέσεις εργασίας αφορούν σε καινούργιους τομείς, όπου χρειάζονται νέες δεξιότητες που δεν τις διαθέτουν οι παλιότεροι εργαζόμενοι. Ο τουρισμός και ο τομέας του marketing, είναι δύο από τις περιοχές όπου παρατηρείται κινητικότητα, σε αντίθεση με την στασιμότητα του συνόλου της οικονομίας.
Οι νέες/νέοι που θέλουν να κυνηγήσουν τις ακριβοθώρητες θέσεις εργασίας που ανοίγουν στην Ελλάδα ή να επιτύχουν κάποια πρόσληψη στο εξωτερικό, είναι χρήσιμο να λάβουν υπόψη τους την συζήτηση για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και χαρακτηριστικών σε σχήμα (ελληνικού) Π. Το ένα ‘πόδι’ του Π αντιστοιχεί στην κύρια εξειδίκευση που θα αποκτήσουν, πχ μηχανικός, νομικός, manager ξενοδοχείων, ψυχολόγος. Το άλλο ‘πόδι’ αντιστοιχεί σε μια επιπλέον εξειδίκευση, πχ σε προγραμματισμό υπολογιστών, στην επικοινωνία , σε θέματα διατροφής, σε γνώσεις design (όχι της λογικής Prada, Fendi, αλλά με την έννοια της ικανότητας σχεδιασμού καινούργιων λύσεων για υπαρκετές, βασικές ανθρώπινες ανάγκες).
Η οριζόντια γραμμή του Π, αφορά στην απόκτηση ευρύτερων γνώσεων, μόρφωσης, κουλτούρας και ικανοτήτων, που έχουν σχέση με την διαχείριση ανθρωπίνων σχέσεων, την ιστορία, την ψυχαγωγία.
Μια πολιτικός μηχανικός, που έχει παρακολουθήσει σεμινάρια επικοινωνίας και –έστω από χόμπυ- γνωρίζει πολλά για τις τάσεις στο χώρο της ψυχαγωγίας, έχει διαμορφώσει ένα προφίλ που της επιτρέπει να σταθεί απέναντι σε απαιτητικές δουλειές στον διεθνή χώρο.
_______
Ένα παλιότερο άρθρο της Wall Street Journal έδινε μια περιγραφή για το ό,τι δεν αρκεί η μοναδική εξειδίκευση που παρέχουν τα πανεπιστήμια. Μια βαθύτερη ανάλυση για την έννοια των δεξιοτήτων Π μπορείτε να βρείτε εδώ. (Μην ανησυχείτε, δεν χρειάζεται να είναι ισοϋψή τα δύο ‘πόδια’ του Π).
‘Μα πόσο πρέπει να μοχθήσουν οι νέοι άνθρωποι για να βρουν μια κακοπληρωμένη δουλειά’ θα ρωτήσουν αρκετοί αναγνώστες. Η ένστασή τους έχει βάση, μάρτυράς τους και ο Paul Krugman σε αυτήν του την τοποθέτηση. Αξίζει να εξετάσουμε αυτήν την σημαντική και επιταχυνόμενη τάση, σε επόμενο σημείωμα.
Όλα αυτά σε μια στιγμή που η ελληνική κοινότητα του Ντουμπάι αυξάνεται με ολοένα και μεγαλύτερους ρυθμούς και ενώ πάρα πολλοί Έλληνες πτυχιούχοι γιατροί οδεύουν μαζικά προς την Βόρεια και Δυτική Ευρώπη.
Τέλος είναι καλό να μην ξεχνάμε, ότι η κρίση μπορεί να είναι βαθύτατη στην Ελλάδα, αλλά αφορά και την Ευρώπη , τις ΗΠΑ, ακόμα –τον τελευταίο χρόνο- και την Κίνα. Παράλληλα, όλα τα συστήματα εκπαίδευσης σε όλον τον κόσμο, βρίσκονται κάτω από πίεση, καθώς δεν μπορούν να προσφέρουν αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα. Προκλήσεις που συνδυάζουν τον φόβο των χαμένων βεβαιοτήτων και την γοητεία του καινούργιου.
σχόλια