photo Πάνος Μιχαήλ
Ο ποιητής και συγγραφέας Βασίλης Αμανατίδης επιλέγει τις 10 αγαπημένες του ταινίες για το noMIRACLES
Αν μία ταινία έχει γραφτεί μέσα σου ανεξίτηλα, μήπως καλύτερα, λέω, να μην την ξαναδείς ποτέ; Να την άφηνες εκεί στην ησυχία της, μαζί με τον όγκο που έχει καταλάβει; Γιατί τέτοιου είδους ταινίες μοιάζουν περισσότερο με αντεστραμμένα όνειρα. Αρχικά τις βλέπεις με ανοιχτά μάτια. Αργότερα μετακομίζουν κάτω από τα βλέφαρά σου. Η αργή, διαβρωτική δυναμική τους αποκαλύπτεται με το πέρασμα του χρόνου. Ταινίες σαν κι αυτές μεγαλώνουν μαζί σου. Ξεπηδούν, εσαεί, εκεί που δεν το περιμένεις σαν ναρκοληπτικά επεισόδια. Και ποιος ο λόγος να τις ξαναδείς, αφού δεν έχεις πάψει ποτέ να τις ονειρεύεσαι;
La passion de Jeanne d’Arc του Carl Dreyer
Είσαι άβολα ξαπλωμένος σε ένα διθέσιο καναπέ, που γίνεται κρεβάτι – αυτό μέχρι τα είκοσι θα είναι το κρεβάτι σου. Τώρα είσαι έντεκα, και είναι μάλλον μεσάνυχτα. Οι γονείς σου έχουν από ώρα εξαφανιστεί στο κοινό τους δωμάτιο. Παρακολουθείς με απροσδιόριστο αίσθημα παρανομίας το ασπρόμαυρο μαρτύριο ενός προσώπου και ενός σώματος. Η ταινία είναι απολύτως βουβή. Έχεις τρομάξει. Είσαι σίγουρος πως ό,τι βλέπεις είναι πραγματικό. Αναρωτιέσαι αν γίνεται την εποχή εκείνη να υπήρχαν κάμερες. Ποια είναι η εποχή εκείνη; Προς το τέλος, ένα κόμπος δεν σε αφήνει πια να ανασάνεις. Αναρωτιέσαι για την προέλευσή του κόμπου, διστάζεις να τον πεις λυγμό, δεν είναι καν βέβαιο ότι αναγνωρίζεις καλά το νόημα αυτής της λέξης. Όταν όλα έχουν τελειώσει, ξέρεις ότι έχεις επιτέλους δει κάτι από την αληθινή ζωή. Το άλλο πρωί, καταπίνεις από την εγκυκλοπαίδεια το λήμμα «Ζαν ντ’ Αρκ». Ύστερα κοιτιέσαι στον καθρέφτη, σκέφτεσαι να έκοβες πολύ κοντά τα μαλλιά σου.
Μήπως σύρριζα;
Freaks του Tod Browning
Είσαι είκοσι χρονών στο ίδιο δωμάτιο. Πριν ένα χρόνο έχεις δει τον «Άνθρωπο Ελέφαντα» του David Lynch, είναι η «αγαπημένη» σου ταινία. Όμως αυτή τώρα μπροστά σου δεν μοιάζει απλώς παλιά – είναι. Κανείς μακιγιέρ δεν θα προτάθηκε σε αυτήν ποτέ για Όσκαρ. Η δύναμη μίας τέτοιας «πραγματικότητας» σε συντρίβει. Με ανοιχτό στόμα, στέκεσαι και θαυμάζεις το πιο ισχυρό reality freak show που πρόκειται να δεις ποτέ σου. Τις επόμενες ημέρες, γράφεις τα πρώτα σου ποιήματα, μιλούν για εγκλωβισμό και μεταμόρφωση. Σε ένα από αυτά, μία εβδομηντάχρονη Shirley Temple κοιτά ασταμάτητα το μίνι-Όσκαρ που της απένειμαν παιδάκι,
έχοντας πλέον αποδεχτεί τον εαυτό της ως μία διά βίου νάνο.
Il vangelo secondo Matteo του Pier Paolo Pasolini
Είσαι αρκετά μεγάλος και δεν είναι Πάσχα. Είσαι φοιτητής σε σινεφίλ σινεμά μισογεμάτο με φοιτητές. Είσαι ενήμερος για το τι θα δεις: είναι πολύ γνωστά αυτά τα Πάθη. Την προηγουμένη έχεις, όμως, δει καταταραγμένος το «Salo». Συνδυάζοντας στο μυαλό σου τις δύο ταινίες, ψυλλιάζεσαι τώρα τα δύο άκρα μιας καθαρής ματιάς γύρω από το (κάθε) παραβιασμένο σώμα. Τον ήσυχο αυτόν Ιησού δεν θέλεις καν να το αγγίξεις, το σώμα του το σέβεσαι ανυπόφορα, αν και παραμένει σώμα και όχι χαλκομανία, όπως στη Ναζαρέτ του Τζεφιρέλι, με την οποία βέβαια γαλουχήθηκες. Η ησυχία των Παθών του Παζολίνι σού δημιουργεί αντίστοιχο σοκ με ό,τι ένιωσες στα χθεσινοβραδινά Σόδομα. Αυτό, μάλιστα, σε βοηθάει να αποφασίσεις τι θα ήθελες να κρατήσεις και τι να αφήσεις από τη «μεγαλύτερη ιστορία του κόσμου».
Satyricon του Federico Fellinni
Δεν θυμάσαι τι ηλικία ήσουν όταν για πρώτη φορά παρακολούθησες –αν και σε ασπρόμαυρη τηλεόραση– αυτά τα πανηδονιστικά Σόδομα του Φελίνι. Θυμάσαι να σε πλημμυρίζει η πάμφωτη λαγνεία, αν και η ηλικία σου μάλλον δεν επέτρεπε ακόμη πολλές σωματικές εκκρίσεις. Πολύ αργότερα, την ταινία αυτή θέλησες να την ξαναδείς, μόνο και μόνο για να μπορέσεις να την απολαύσεις φαντασμαγορικά έγχρωμη. Η α-γραμμική αφήγηση, η έλλειψη τέλους και αρχής
σε αφήνουν εξουθενωμένο και πεπεισμένο: το «Σατυρικόν» δεν περιγράφει τη Ρώμη του Πετρώνιου, αλλά την εποχή που ζεις εσύ ή μπορεί και μία άλλη που θα ακολουθήσει. Μέχρι τώρα, δεν έχεις γνωρίσει άλλο έργο τέχνης, στο οποίο οι εποχές γεφυρώνονται με τέτοια ιλιγγιώδη σλάλομ, ούτε και κάποιο άλλο ποίημα, στο οποίο τόσο ένδοξα ομοιοκαταληκτεί η φόρμα με το σπέρμα.
Α clockwork orange του Stanley Kubrick
Από όλες τις ταινίες του Kubrick, αγαπάς περισσότερο αυτήν εδώ. Η σύζευξη των αντιθέτων της, η ψυχρή ακρίβεια της εκρηκτικής της ματιάς, η αμφίσημη έλξη-άπωσή της προς τη βία σε κινητοποίησε κάποτε προς δράση, μα και προστάτευσε την επιθυμία να ζήσεις τη ζωή σου ως βίαιη όπερα, πήγες απλά και είδες στα 25 σου το «Κουρδιστό Πορτοκάλι». Κατάφερες, έτσι, κάτι όχι αμελητέο: να καθίσεις, για μερικά χρονάκια ακόμη, πράος και ήσυχος στ’ αυγά σου. Κατευναστικά.
Victor Victoria του Blake Edwards
1. Ξεκίνησε πρόωρα τις ενδιαφέρουσες συζητήσεις. 2. Στο τσακίρ κέφι, θα τη δει και ο οικογενειακός σου κύκλος. 3. Την είδες το ’82, μόλις πρωτοβγήκε, στο σινεμά «Αριστοτέλειον», με εκείνον τον συμμαθητή σου – μέσα στο σινεμά μόνον κυρίες. 4. Την επόμενη Κυριακή, είδατε μαζί το «Ε.Τ., ο εξωγήινος». 5. Σε κάνει να ελπίζεις ότι το φινάλε της «Στρέλλας» μπορεί και να είναι εφικτό. Ή μπορεί και μόνο επειδή όταν τη σκέφτεσαι χαμογελάς πλατιά, όπως τον καιρό που νόμιζες πως όταν ενηλικιωθείς θα εξακολουθείς να λατρεύεις τα Χριστούγεννα.
The Dead του John Huston
Εκεί, στο τέλος, που εκείνη σκύβει λίγο, και κοιτάζει απ’ το παράθυρο, και είναι βράδυ, και με μια αποδοχή καταλαβαίνει.
Lost Highway του David Lynch
Βρίσκεσαι λοιπόν στο σινεμά, τώρα είσαι 28, σε λίγο θα δείτε οι δυο σας την ταινία. Μόλις αυτή τελειώνει, εσύ για αρκετή ώρα δεν έχεις ηλικία, σου χρειάζεται και λίγος χρόνος για να αντιληφθείς πού ακριβώς βρίσκεσαι. Μα έπειτα, που ψάχνεις τον Δημήτρη στη διπλανή σου θέση, δεν τον βρίσκεις, και του τηλεφωνείς, αυτός σηκώνει το τηλέφωνο, αν και από την άλλη άκρη της γραμμής ακούς τον εαυτό σου πάλι, τι παράλληλο σύμπαν είναι αυτό, διόλου ευχάριστο πράγμα. Δεν είναι, λοιπόν, τόσο γιατί –εφόσον την έχεις δει– δεν σταματάς να ονειρεύεσαι τη «Χαμένη Λεωφόρο», αλλά επειδή δεν θα σου φτάσει μία ζωή για να μπορέσεις να τη γράψεις.
Songs from the second floor του Roy Andersson
Επειδή το 2005, όταν καθυστερημένα βλέπεις τα «Τραγούδια από τον δεύτερο όροφο», σταματάς ευτυχώς –και για πολύ καιρό μετά να διερωτάσαι τι έχεις πάθει και γιατί άραγε δεν σου συμβαίνει πια συχνά να ερωτεύεσαι ταινίες.
Η εαρινή σύναξη των αγροφυλάκων του Δήμου Αβδελιώδη
Είναι που η ιαματική της δράση, σαν μειλίχιο χαμόγελο –καθόλου αποστασιοποιημένο– έρχεται μαλακά να σου δείξει ότι υπάρχει ελπίδα:
Ναι, δεν σου αρέσουν μόνο οι ταινίες-εφιάλτες.
Κρατάς μέσα σου αυτή τη διαπίστωση σαν ακριβή ευλογία,
μαζί και σαν αντίδοτο.
σχόλια