Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΕΡΝΤΟΓΑΝ εναντίον της Δύσης δεν είναι τυχαία επιλογή· έχει βαθιές ρίζες. Φθάνει έως την Τροία αναδεικνύοντας ένα παράδοξο ερώτημα: Μήπως οι Τούρκοι είναι εγγόνια των Τρώων; Είναι ένα από τα θέματα που συναρπάζει τον συγγραφέα Ιμπραήμ Καλίν, θεωρητικό του ισλαμικού κινήματος, στενό συνεργάτη του Ερντογάν, πανίσχυρο εκπρόσωπο της Προεδρίας. Αυτόν έστειλε ο πρόεδρος Ερντογάν πρόσφατα στην Γερμανία, στην «μυστική» συνάντηση προετοιμασίας διαλόγου με την Ελλάδα.
Ο κ. Καλίν τυπικά είναι εκπρόσωπος τύπου της Προεδρίας της Τουρκικής Δημοκρατίας, στην πραγματικότητα είναι ο θεωρητικός όσων αισθάνεται και σκέπτεται ο Πρόεδρος Ερντογάν. Έχει τον τίτλο του πρέσβη, αλλά δεν είναι διπλωμάτης καριέρας, ήταν από τους ιδρυτές ημιεπίσημου think tank, δίδασκε ισλαμική σκέψη και φιλοσοφία στις ΗΠΑ και την Τουρκία και συγγραφέας οκτώ βιβλίων, μεταξύ των οποίων είναι το που έκανε αλλεπάλληλες εκδόσεις. Συνοπτικά είναι ο θεωρητικός του καθεστώτος, με βαθιά γνώση Ισλαμικής ιστορίας και φιλοσοφίας.
Αυτό που επιχειρεί ο διακεκριμένος θεωρητικός του Ισλάμ, είναι να συμβάλλει στην αναθεώρηση κάθε αντίληψης που δεν εμποδίζει την αναγέννηση του Ισλάμ. Δεν είναι καθόλου βολική η καθιερωμένη - και μάλλον ορθή- άποψη ότι οι Τούρκοι εμφανίστηκαν στην περιοχή από την κεντρική Ασία και σύμφωνα με έναν μύθο ακολουθώντας έναν γκρίζο λύκο που τους οδήγησε σε περάσματα μέσα από τα βουνά της Ανατολής. Γιαυτό άλλωστε η εθνικιστική οργάνωση νεολαίας ονομάστηκε «Γκρίζοι λύκοι».
Δεν αρέσει πλέον αυτή η καταγωγή, αναζητούν αρχαία ευρωπαϊκή παρουσία και ιδανική δείχνει η σύνδεση με τον Τρώες, την κληρονομιά των οποίων δεν διεκδικεί κανένα έθνος. «Ο Τρωικός πόλεμος είναι ο πόλεμος κατά τον οποίο οι Έλληνες που εκπροσωπούσαν τη Δύση, νίκησαν τους Τρώες που εκπροσωπούσαν την Ανατολή και την Ασία» αναφέρει ο συγγραφέας. Και τεκμηριώνει τον ισχυρισμό με την ρήση του Μωάμεθ του Πορθητή, που υποτίθεται, στην άλωση της Πόλης είπε: «Να που σήμερα πήραμε την εκδίκηση για την Τροία». Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει τεκμήριο ότι ειπώθηκε η φράση αυτή αλλά είναι χρήσιμη, γιατί δίνει ευρωπαϊκή διάσταση στην καταγωγή των Τούρκων.
Διαμορφώνει επιπλέον την εικόνα της βαρβαρότητας των ελλήνων που κατέστρεψαν την πόλη - κράτος αλλά και της πονηριάς χάρη στην οποία νίκησαν του ηρωικούς Τρώες. Αυτό άλλωστε είναι το στερεότυπο των Τούρκων για τους Έλληνες. Δειλοί που επιβιώνουν χάρη στην εύνοια Ευρωπαίων.
«Ο Τρωικός πόλεμος είναι ο πόλεμος κατά τον οποίο οι Έλληνες που εκπροσωπούσαν τη Δύση, νίκησαν τους Τρώες που εκπροσωπούσαν την Ανατολή και την Ασία» αναφέρει ο συγγραφέας. Διαμορφώνεται έτσι η εικόνα της βαρβαρότητας των Ελλήνων που κατέστρεψαν την πόλη - κράτος της Τροίας αλλά και της πονηριάς χάρη στην οποία νίκησαν του ηρωικούς Τρώες. Αυτό άλλωστε είναι το στερεότυπο των Τούρκων για τους Έλληνες. Δειλοί που επιβιώνουν χάρη στην εύνοια Ευρωπαίων.
Αλλά δεν είναι μόνον η καταστροφή της Τροίας που συγκινεί. Ο συγγραφέας συγκλονίζεται από την άδικη εξόντωση μουσουλμανικών πληθυσμών από Χριστιανούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ισπανία.
«Η συμφορά που βρήκε την Ανδαλουσία έκανε όλες τις συμφορές / Της ιστορίας να ξεχαστούν∙ Αλλά αυτή είναι μια συμφορά που δεν θα ξεχαστεί, μια συμφορά που θα τη θυμούνται πάντα.» Απόσπασμα από Ανδαλουσιανή ποίηση γνωστή ως “Feryadname” που διεκτραγωδεί την απώλεια της Ανδαλουσίας μετά την ήττα από τους Ισπανούς. Οι μουσουλμάνοι υπερασπιστές συμφώνησαν να παραδοθούν αλλά οι Ισπανοί αθέτησαν τις υποσχέσεις τους και τους εξόντωσαν. Είναι κεντρικό ιστορικό παράδειγμα όσων καταγράφει ο Ιμπραήμ Καλίν. Οι δυτικοί φιλοτέχνησαν την εικόνα του πολιτισμένου για τον εαυτό τους, επειδή βαρύνονται με εγκλήματα.
ΒΕΒΑΙΑ, ο 49χρονος διανοούμενος Ιμπραήμ Καλίν, εκπροσωπεί μια Τουρκία που αγνοούμε στην Ελλάδα. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη σπούδασε ιστορία στην Φιλοσοφική Σχολή του τοπικού Πανεπιστημίου και συνέχισε τις σπουδές του στην Μαλαισία, προφανώς επειδή είχε προσανατολιστεί σε ισλαμικές σπουδές που δεν ήταν δημοφιλείς στην κεμαλική Τουρκία της εποχής. Ακολούθησε η διδακτορική διατριβή στο πανεπιστήμιο George Washington και διδασκαλία ισλαμικής φιλοσοφίας σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Τουρκίας. Εργάστηκε στο «Κέντρο για την κατανόηση του Ισλάμ με τον Χριστιανισμό» που χρηματοδοτούσε ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Αλ Ουαλίντ μπιν Ταλάλ.
Ωστόσο τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως επιθυμούσε ο θεωρητικός της ισλαμικής Τουρκίας. Η Αίγυπτος απομακρύνθηκε γρήγορα από το καθεστώς των Αδελφών Μουσουλμάνων που προφανώς συμπαθεί. Το σουνίτικο Ισλάμ της Τουρκίας διασπάστηκε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος και την ρήξη με τον ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, τον ηγέτη του κινήματος Χιζμέτ που έχει άσυλο στις ΗΠΑ. Ο μεγιστάνας και πρίγκηπας Αλ Ουαλίντ μπιν Ταλάλ βρέθηκε αντιμέτωπος με την οργή του πρίγκιπα διαδόχου που κυβερνά την Σαουδική Αραβία. Συνελήφθη τον Νοέμβριο του 2017, στο πλαίσιο μιας εκστρατείας «κατά της διαφθοράς», αφέθηκε ελεύθερος τρεις μήνες αργότερα, αφού πλήρωσε μερικά δισ. δολ στο κρατικό ταμείο αλλά έκτοτε είναι προσεκτικός. Σήμερα η Τουρκία βρίσκεται σε αδυναμία να ηγηθεί του Ισλαμικού κόσμου όπως φιλοδοξεί, έχει προβλήματα με γείτονες κι άλλα κράτη της περιοχής και το σημαντικότερο βρίσκεται σε πορεία αντιπαράθεσης με στρατηγικούς παίκτες όπως η ΗΠΑ και η Ευρώπη, ενώ δεν έχει ιδιαίτερα φιλικές σχέσεις με την Κίνα. Τι κέρδισε στο πεδίο αυτό; Μια λυκοφιλία με τη Ρωσία που έχει κόστος, πολιτικό και οικονομικό.
Ωστόσο όλα αυτά, δεν μειώνουν την σημασία του βιβλίου για τις μελλοντικές κινήσεις της κυβέρνησης Ερντογάν. Είναι η βίβλος της σκέψης πάνω στην οποία κτίζεται η αναθεωρητική πολιτική πράξη. Η δράση για να αλλάξουν όλα. Ακόμα και η καταγωγή του έθνους, η εικόνα της βάρβαρης και άδικης Δύσης, η συνθήκη της Λοζάνης που «περιόρισε» την Τουρκία, το δυτικό αλφάβητο που αντικατέστησε την αραβική γραφή των Οθωμανών ακόμα και η γεωγραφία που δυσκολεύει την Τουρκία να δείχνει γειτονική της Λιβύης.
Κεντρική παραδοχή είναι η εδραιωμένη στη Δύση πεποίθηση, σύμφωνα με την οποία οι Τούρκοι είναι πολεμοχαρές έθνος και δεν συνδυάζεται καθόλου με τον πολιτισμό, την φιλοσοφία, την διπλωματία και την πολιτική. Ο συγγραφέας αναφέρει μάλιστα την φράση του Γάλλου ιστορικού Ζαν Φρανσουά Σολνό, που περιγράφει τους Τούρκους σημειώνοντας «δεν είναι κράτος που έχει στρατό, ήταν ένας στρατός που κατέλαβε το κράτος». Οι δυτικοί καλλιεργούν αυτή την εικόνα για τους Τούρκους και το Ισλάμ, ενώ στην πραγματικότητα ενέχονται σε αγριότητες όπως ο εκχριστιανισμός μουσουλμανικών πληθυσμών από τους Σταυροφόρους, τα εγκλήματα στις αποικίες, την εξόντωση των μουσουλμάνων στην Ανδαλουσία.
Το βασικό σχήμα στην σκέψη του συγγραφέα είναι ότι το «εγώ» προσδιορίζεται κυρίως από την εικόνα που δημιουργούμε για τον «άλλο» και με την έννοια η δική μας εικόνα ετεροπροσδιορίζεται από τον «εχθρό» που δημιουργήσαμε. Στην πραγματικότητα η εικόνα που έχουν φιλοτεχνήσει στη Δύση για τους μουσουλμάνους είναι αποτέλεσμα του εγωκεντρισμού, της υπεροψίας και του ιμπεριαλισμού της δυτικής σκέψης που διογκώνει τα ακραία ισλαμικά στοιχεία για να υποτιμήσει, να υποβαθμίσει το Ισλάμ συνολικά. Αυτή όμως η τάση που επικράτησε στην πραγματικότητα είναι μια ασθένεια που έπληξε και την πλειοψηφία των μουσουλμάνων οι οποίοι αποδέχονται την υποβάθμιση. Η ασθένειά τους ήταν ότι σκλαβώθηκαν στην υποτιθέμενη υπεροχή της δυτικής σκέψης, σύμφωνα με τον συγγραφέα που έχει ξεκάθαρη τοποθέτηση:
«Με τον εκσυγχρονισμό / ιμπεριαλισμό, οι μουσουλμάνοι άρχισαν να εξασθενίζουν έναντι της Δύσης, δείχνοντας σύμπλεγμα κατωτερότητας. Οι πρώτες ενδείξεις προήλθαν από τις ήττες στρατιωτικής-πολιτικής προέλευσης, ακολουθούμενη από οικονομική και τελικά πολιτιστική υποχώρηση. Με αυτήν την έννοια, ο μουσουλμανικός εκσυγχρονισμός γεννήθηκε άρρωστος επειδή είχε αφετηρία την αποικιοκρατία και τον νέο ιμπεριαλισμό τον 19ο και τον 20ο αιώνα. Στη σύγχρονη εποχή, η δυτική αντίληψη για τους μουσουλμάνους είναι μολυσμένη, καθώς περιορίζεται είτε στην αντίδραση πλήρους απόρριψης είτε γίνεται μεταφυσική εμμονή. Είναι δύσκολο να βρεθεί η περιέργεια, η σύνθεση και η κριτική σκέψη της κλασικής περιόδου.»
Η σκέψη αυτή υποκρύπτει ότι επικρατεί η «δυτική βαρβαρότητα» που ποδηγέτησε τις μουσουλμανικές μάζες που πρέπει να αφυπνιστούν. Προφανώς από τον Ερντογάν! Το concept δεν είναι πρωτοφανές, περιγράφεται στο Κοράνι. Πριν την εμφάνιση του Προφήτη, στην αχανή έρημο της Αραβίας, επικρατούσε η Άγνοια, η περίοδος της Τζαχιλία. Ο λόγος και τα διδάγματα του Προφήτη έσωσε τους ανθρώπους από την βαρβαρότητα.
ΔΥΟ ΕΙΝΑΙ οι εχθροί της κριτικής σκέψης που αναδεικνύει ο συγγραφέας, η εγωκεντρική άρνηση και η φιλελεύθερη οικουμενική σκέψη. Αυτές οι ιδέες μετέτρεψαν τους μουσουλμάνους σε σκλάβους της Δύσης και τους απομάκρυναν από την ιστορική ταυτότητά τους. Ο συγγραφέας αποδοκιμάζει την άρνηση που οδηγεί σε τυφλή σύγκρουση (εννοεί τρομοκρατική) αλλά και την φιλελεύθερη στάση, που ξεπερνά την σύγκρουση, με τίμημα την εγκατάλειψη της βαθύτερης κατανόησης του εγώ, την ταυτότητα, την ιστορική και γεωγραφική συνείδηση. «Δεν πρέπει να αποξενωθούμε από την ταυτότητά μας, να μην περιθωριοποιηθούμε προκειμένου να είμαστε οι ίδιοι», προτρέπει το κοινό.
Το 2016 που πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο, ο κόσμος ήταν διαφορετικός. Διαφορετική ήταν και η Τουρκία αλλά είναι φανερό ότι η «οθωμανική δόξα» αναδεικνύεται χρήσιμο πολιτικό εργαλείο. Γιαυτό και η παράσταση στην Αγία Σοφία όπου ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Θρησκευτικών υποθέσεων του κράτους εμφανίστηκε με ξίφος και καταράστηκε όποιον έκανε ή πρόκειται στο μέλλον να μετατρέψει το Τέμενος σε Μουσείο. Διέπραξε ποινικό αδίκημα, παρουσία της κυβέρνησης και σε ζωντανή μετάδοση καθώς η εξύβριση του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας Ατατούρκ, τιμωρείται ακόμα με βάση τον Ποινικό Κώδικα.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι σήμερα και παρά την αποτυχία εφαρμογής ενεργούς ισλαμικής πολιτικής που συνδυάζεται με γεωπολιτικές επιδιώξεις, τι σκέπτεται ο παντοδύναμος Πρόεδρος που συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες προφανώς επειδή ο διαχωρισμός τους είναι εφεύρημα δυτικών αποικιοκρατών. Στο Κοράνι, ο επικεφαλής ηγέτης είναι κυβερνήτης, αρχιστράτηγος, υπέρτατος δικαστής, ταυτόχρονα.
