ΤA ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ Έβρου και η πανδημία φρέναραν σε μεγάλο βαθμό τα σχέδια του πρωθυπουργού για την οικονομία, που ήταν εξαρχής η πρώτη του προτεραιότητα. Σήμερα, μετά την –προσωρινή– αποκλιμάκωση της δεύτερης μεγάλης έντασης με την Τουρκία και την προσπάθεια διαχείρισης της πανδημίας, στο πλαίσιο μιας «νέας κανονικότητας», το Μέγαρο Μαξίμου ετοιμάζεται να επιχειρήσει μία νέα επανεκκίνηση, με βασικό σκοπό αυτόν της ανόρθωσης της οικονομίας.
Τώρα που αποφασίστηκαν τα ποσά που θα πάρει η Ελλάδα, τόσο από το Πρόγραμμα Ανάκαμψης όσο και από το νέο ΕΣΠΑ, για την επόμενη επταετία, το πλάνο είναι μέχρι τον Σεπτέμβριο να είναι έτοιμο το νέο «εθνικό σχέδιο» για την οικονομία που ετοιμάζει η Επιτροπή Πισσαρίδη και να έχουν γίνει και οι «δομικές» –όπως τις ονομάζει ο πρωθυπουργός– αλλαγές στην κυβέρνηση.
Το ακριβές περιεχόμενο του σχεδίου Πισσαρίδη δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό, αλλά από τις γενικές κατευθύνσεις που έχουν βγει στη δημοσιότητα, κάποιοι ανεξάρτητοι αριστεροί οικονομολόγοι το έχουν χαρακτηρίσει ως ένα νεοφιλελεύθερο σχέδιο, σύμφωνο με τη γραμμή του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας και της Κομισιόν.
Οι συνεργάτες του έχουν δηλώσει πάρα πολλές φορές ότι δεν πρέπει να αναμένει κανείς ευρείας κλίμακας ανασχηματισμό και αυτό έχει μια λογική, καθώς ο βασικός σχεδιασμός της κυβερνητικής πολιτικής γίνεται από το Μέγαρο Μαξίμου. Όλες οι σημαντικές αποφάσεις για την οικονομία, καθώς και για τις πρόσφατες κρίσεις στα ελληνοτουρκικά και για την πανδημία, από το γραφείο του πρωθυπουργού ελήφθησαν. Η επιτροπή Πισσαρίδη, η επιλογή Τσιόδρα και το lockdown, το αίτημα στη Γερμανίδα καγκελάριο για διαμεσολάβηση, όλα ήταν αποφάσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Και μπορεί, όσο οι επιλογές του βγαίνουν και όσο είναι πολιτικά κυρίαρχος, να μην ακούγονται φωνές διαμαρτυρίας, αλλά κάποιες κριτικές για συγκεντρωτισμό ήδη υπάρχουν, παρότι δεν γίνονται αντιληπτές.
Το σχέδιο ανόρθωσης της οικονομίας και τα εμπόδια
Κύριο μέλημα του πρωθυπουργού αυτή την περίοδο είναι να γίνουν οι αλλαγές στην κυβέρνηση που έχουν αποφασιστεί εδώ και καιρό και να τακτοποιηθούν οι όποιες εκκρεμότητες, προκειμένου από το φθινόπωρο, που η Επιτροπή Πισσαρίδη θα έχει ολοκληρώσει το σχέδιο της, να μπορούν να πιάσουν δουλειά. Το σχέδιο Πισσαρίδη, για το οποίο η Επιτροπή εργάζεται εδώ και μήνες, θα παραδοθεί πρώτα στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου το επιτελείο του πρωθυπουργού και ο ίδιος θα το επεξεργαστούν και θα κάνουν όσες αλλαγές κρίνουν ότι χρειάζονται, και στη συνέχεια, κάπου στα μέσα Οκτωβρίου, θα κατατεθεί στην ΕΕ.
Το ακριβές περιεχόμενο του σχεδίου Πισσαρίδη δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό, αλλά από τις γενικές κατευθύνσεις που έχουν βγει στη δημοσιότητα, κάποιοι ανεξάρτητοι αριστεροί οικονομολόγοι το έχουν χαρακτηρίσει ως ένα νεοφιλελεύθερο σχέδιο, σύμφωνο με τη γραμμή του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας και της Κομισιόν.
Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, δεν υπάρχουν διεργασίες για τη διατύπωση ενός εναλλακτικού σχεδίου, μιας αντιπρότασης με άλλα πολιτικά χαρακτηριστικά για την οικονομία, ούτε και για τη δημιουργία μιας επιτροπής οικονομολόγων που θα ετοιμάσουν και θα διατυπώσουν τη δική τους πρόταση για το πού πρέπει να κατευθυνθούν οι συγκεκριμένοι πόροι, στο πλαίσιο μιας πιο φιλολαϊκής πολιτικής.
«Η επιτροπή Πισσαρίδη εργάζεται για να ετοιμάσει ένα νεοφιλελεύθερο σχέδιο που θα εξυπηρετεί το ελληνικό κεφάλαιο. Μεταξύ των μελών της είναι μερικοί από τους σημαντικότερους συστημικούς καθηγητές-οικονομολόγους. Κάτι σαν την Εθνική Ελλάδας των συστημικών καθηγητών. Πού είναι η δική μας αντίστοιχη ομάδα που θα ετοιμάσει ένα σχέδιο που θα υπερασπίζεται τους εργαζόμενους και όχι το κεφάλαιο;» σχολιάζει διαμαρτυρόμενος πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, συνοψίζοντας, εν πολλοίς, την κριτική που υπάρχει προς την ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης από όσους δεν ασχολούνται με το θέμα των εσωτερικών συσχετισμών ή δεν περιορίζονται απλώς στο να καταγγέλλουν την κυβέρνηση, χωρίς να προτείνουν.
Κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να εμποδίσει την εφαρμογή του κυβερνητικού σχεδίου για την οικονομία, κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου βέβαιο ούτε για τον Ταγίπ Ερντογάν ούτε για την πανδημία. Η όποια απόσυρση των απειλών για παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας από την Τουρκία δεν μπορεί παρά να θεωρείται προσωρινή. Ο Έλληνας πρωθυπουργός εξήγησε στην Γερμανίδα καγκελάριο πως αν η Τουρκία προχωρούσε σε παραβιάσεις, η Ελλάδα ήταν υποχρεωμένη να απαντήσει και ότι ο ίδιος δεν είχε καμία άλλη επιλογή.
Η στάση της αντιπολίτευσης και ειδικά του ΣΥΡΙΖΑ που ζήτησε δημόσια την αποτροπή του Oruc Reis σε περίπτωση που αυτό παραβίαζε τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, στην πραγματικότητα βοήθησε την κυβέρνηση να υποστηρίξει την ελληνική θέση και να δουν όλοι στην ΕΕ, αλλά και στην Τουρκία, ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχε κανείς που να δικαιολογεί μια υποχωρητική θέση. Άρα, όποιος δεν ήθελε τη σύγκρουση –και η Γερμανία σίγουρα δεν την ήθελε, ειδικά αυτή την περίοδο που έχει την προεδρία– έπρεπε να πιέσει την Τουρκία να κάνει πίσω.
O Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να αξιοποιήσει με κάθε τρόπο το εξάμηνο που θα είναι ακόμα ο Τραμπ στην εξουσία, γιατί μετά, λόγω εκλογών, δεν γνωρίζει αν θα παραμείνει.
Η Τουρκία του Ερντογάν, ωστόσο, μετά το φιάσκο στον Έβρο και την ήττα της στο Ιντλίμπ της Συρίας, είναι ήδη ένα πληγωμένο λιοντάρι που βρυχάται και αναζητά μανιωδώς νίκες για να ισοφαρίσει. Δεν θα κάνει πίσω, εάν δεν πάρει σημαντικά ανταλλάγματα, τα οποία να μπορεί και να τα επιδείξει.
Η κυβέρνηση δεν μπορεί να εφησυχάσει ούτε λεπτό και οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις θα παραμείνουν σε εγρήγορση όλο το επόμενο διάστημα, ενώ συνεχείς θα είναι και οι διαβουλεύσεις.
Ο κορωνοϊός παραμένει επίσης ένας απρόβλεπτος παράγοντας, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει εκ νέου και ακόμα μεγαλύτερη ζημιά στην οικονομία, εάν υπάρξει δεύτερο κύμα με χειρότερα αποτελέσματα. Όλες οι χώρες θα παραμείνουν σε κατάσταση συναγερμού και την επόμενη χρονιά, αναμένοντας εμβόλιο και αποτελεσματική θεραπεία.
Εάν η κατάσταση στην Ελλάδα παραμείνει όπως είναι τώρα, η κυβέρνηση θεωρεί πως είναι διαχειρίσιμη, καθώς έχουν ληφθεί κάποια μέτρα και έχει αποκτηθεί μια κρίσιμη εμπειρία. Εάν όμως τον επερχόμενο χειμώνα τα πράγματα ξεφύγουν και υπάρξει κρίση, τότε η ζημιά θα μπορούσε να είναι ανυπολόγιστη.
Στην υγεία δεν έχουν γίνει πολύ περισσότερα πράγματα από όσα έγιναν στην αρχή της πανδημίας, ενώ οι ανάγκες είναι πολύ μεγάλες, ειδικά για την ενίσχυση των πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας. Ο αρχικός στόχος ήταν να κερδηθεί χρόνος για να γίνουν οι κατάλληλες προετοιμασίες και αλλαγές στο δημόσιο σύστημα υγείας, ώστε την επόμενη χρονιά η χώρα να ήταν έτοιμη.
Αντ' αυτού υπάρχει σημαντική χαλάρωση και καθυστέρηση. Και μπορεί το θέμα της πανδημίας να έχει πάει πίσω για την κυβέρνηση, προκειμένου να ενισχυθεί ο τουρισμός για να μειωθεί η ζημιά στην οικονομία, αλλά αν την υποτιμήσει, υπάρχει ο κίνδυνος αυτή να «εκδικηθεί» προκαλώντας μεγαλύτερη ζημιά από αυτήν που θέλουν να αποφύγουν.
Κατά τ' άλλα, ο Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να αξιοποιήσει με κάθε τρόπο το εξάμηνο που θα είναι ακόμα ο Τραμπ στην εξουσία, γιατί μετά, λόγω εκλογών, δεν γνωρίζει αν θα παραμείνει. Το εξάμηνο αυτό, όμως, συμπίπτει με το εξάμηνο της γερμανικής προεδρίας στην ΕΕ, οπότε από μια άποψη, την Ελλάδα την ευνοεί, γιατί η –συνήθως αδιάφορη για τα ελληνοτουρκικά– Γερμανία δεν θέλει φασαρίες. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα «μαλώνει» μόνο την Τουρκία, που τις προκαλεί, αλλά ότι θα πιέζει και την Ελλάδα για διάλογο και για να καθίσει μαζί της στο τραπέζι.
Η σχέση Τσίπρα-Μητσοτάκη
Σημαντική κρίνεται και από τις δύο πλευρές και η συζήτηση που είχαν Μητσοτάκης και Τσίπρας την περασμένη εβδομάδα, στο πλαίσιο της ενημέρωσης για τις εξελίξεις με την Τουρκία. Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες, έγινε για πρώτη φορά μία τόσο ανοιχτή κουβέντα ανάμεσα στους δύο, η οποία χαρακτηρίστηκε σε γενικές γραμμές δύσκολη, αλλά αναγκαία και χρήσιμη.
Λέγεται ότι ο πρωθυπουργός, αφού ενημέρωσε τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τα ελληνοτουρκικά, του είπε ότι δεν μπορεί να ζητάει ανταλλάγματα για να δώσει τη συναίνεσή του σε ένα τόσο κρίσιμο εθνικό ζήτημα. Ο Αλέξης Τσίπρας αρνήθηκε ότι ζητάει ανταλλάγματα και υποστήριξε ότι η ενότητα και η κοινή εθνική γραμμή είναι απαραίτητες, αλλά είναι η ΝΔ εκείνη που τις δυναμιτίζει, σπιλώνοντας την αντιπολίτευση με τις υποθέσεις αυτές που έχουν ανοίξει τελευταία.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επανέλαβε πάνω-κάτω αυτά που είχε πει και στη Βουλή, όπου υποστήριξε ότι την ενότητα τη διασφαλίζει πρωτίστως η ηγεσία της χώρας στην πράξη και με έργα, και ότι στη Νέα Δημοκρατία δεν μπορούν να την επικαλούνται όταν έχουν οδηγήσει την πολιτική ζωή του τόπου στον βούρκο με τις κασέτες, με παράνομες παρακολουθήσεις κ.ά.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν από τις δύο πλευρές, του απάντησε πως όσα βγήκαν στη δημοσιότητα ήταν από τη δικαιοσύνη και τη δημοσιογραφική έρευνα, ισχυριζόμενος ότι η κυβέρνησή του δεν έχει καμία εμπλοκή. Υποστήριξε ότι στον ίδιο δεν αρέσει καθόλου η σκανδαλολογία, ούτε και επιθυμεί τη στοχοποίηση του πολιτικού του αντιπάλου, λέγοντας ότι η δική του πλευρά ήταν αυτή που στοχοποίησε τη σύζυγο του, Μαρέβα, για μεγάλο διάστημα.
Περισσότερες λεπτομέρειες δεν έγιναν γνωστές. Η συνάντηση ωστόσο κράτησε πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο και ήταν ένα ξεκαθάρισμα που φαίνεται ότι ήθελαν και οι δύο πλευρές. Αν αυτό θα σημαίνει κάτι και για την πολιτική ζωή του τόπου, θα φανεί στη συνέχεια.
