Κανένας δεν ξέρει το πραγματικό του όνομα. Κανένας δεν έχει δει το πρόσωπό του. Ο λόγος για τον ισπανό δημοσιογράφο – «φάντασμα», που είναι γνωστός με το ψευδώνυμο Antonio Salas, ο οποίος τρύπωσε με την κρυφή του κάμερα στα άδυτα των νεοναζί και αποτύπωσε την τροματική τους πραγματικότητα. Το «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα» τον συνάντησε κάτω από άκρα μυστικότητα στη Μαδρίτη για να μάθει τα μυστικά των νεοναζί.
Ο Antonio Salas ασκεί τη βιωματική δημοσιογραφία. Η τακτική του είναι να διεισδύει σε εγκληματικές ομάδες, να γίνεται ένας από αυτούς και ζώντας μαζί τους ακόμα και χρόνια να καταγράφει την πραγματικότητα τους. Πριν από κάποια χρόνια, το κανάλι στο οποίο δούλευε, το ισπανικό TV5, του ανέθεσε μια έρευνα για τις νεοναζιστικές οργανώσεις που δραστηροπιούνταν στην Ισπανία. Έζησε μαζί τους για έναν χρόνο και κατεγραψε τα όσα είδε στο βιβλίο του «Ημερολόγιο ενός σκινχεντ».
Γίνε ένας από αυτούς
Η μετάλλαξη του σε σκίνχεντ χρειάστηκε μεθοδική προετοιμασία. «Οι νεοναζιστικές ομάδες και οποιαδήποτε κλειστή ομάδα, που πραγματοποιεί εγκληματικές πράξεις είναι πολύ υποψιασμένες. Δεν είναι εύκολο να εισβάλεις από το πουθενά σε έναν οργανισμό τέτοιου τύπου», εξηγεί στο «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα». «Δεν μπορείς να κάνεις λάθη σε αυτή τη δουλειά γιατί έχεις μόνο μια ευκαιρία», υπογραμμίζει.
Για να αποφύγει ένα τέτοιο μοιραίο λάθος, χρειάστηκε να προετοιμαστεί επί μήνες. «Δε φτάνει απλά να ξυρίσεις το κεφάλι σου, να φορέσεις ένα μπουφάν ή μπότες Μάρτιν και να αλλάξεις το στυλ σου. Πρέπει να προσπαθήσεις να σκεφτείς σαν και αυτούς. Να ζήσεις σαν και αυτούς . Να κουβαλάς 24 ώρες την ημέρα αυτή την καινούρια σου προσωπικότητα», λέει. «Πρέπει να διαβάσεις όλα τους τα ενημερωτικά δελτία, τα φανζίν… Το βιβλίο που εγώ είχα στο κομοδίνο μου ήταν το “Ο Αγών μου” του Χίτλερ, που το είχα σχεδόν μάθει απέξω. Άκουγα συνεχώς τη μουσική τους για να μάθω τους στίχους των τραγουδιών τους. Συνεργάστηκα με περιοδικά και ιστοσελίδες τους», θυμάται.
Ένας τίγρης στο στόμα του λύκου
Ο Salas κατάφερε το 2002, να ειχωρήσει στο νεοναζιστικό κίνημα που συνδεόταν με τους «Ultras Sur» – τους σκληροπυρηνικούς οπαδούς της Ρεάλ Μαδρίτης. Έγινε για αυτούς ο «Τiger88».
Ο ισπανός δημοσιογράφος στον χρόνο που έζησε ως σκίνχεντ βίωσε τη βία και το μίσος που εξασκούν οι ομάδες αυτές. «Ο πρώτος ξυλοδαρμός ήταν σε ένα γάλλο που ονομαζόταν Ντιντιέρ και βρέθηκε στο Μπερναμπέου μόνο για να δει το γήπεδο. Τα Σαββατοκύριακα αυτός ο δρόμος είναι επικράτεια των σκιν. Και ο νεαρός τουρίστα έκανε το λάθος όντας μαύρος να περπατήσει σε αυτό το δρόμο», θυμάται. «Αλλά μου φαίνεται ακόμη χειρότερο όταν οργανώνονται ομάδες αυτό που ονομάζουν «κυνήγια» σε ιερόδουλες , σε μαύρους σε λατινοαμερικάνους , σε μετανάστες σε οποιοσδήποτε μπορεί να είναι αντικείμενο της βίας των νεοναζί», θα πει.
«Δεν τους έφτανε να επιτίθενται σε κάποιον. Δεν περιορίζονταν στην επίθεση αλλά έπαιρναν και τρόπαιο. Και άμα είχε πάνω και αίμα ακόμα καλύτερα γιατί έδειχνε ακόμα πιο ξεκάθαρα ότι είχαν επιτεθεί. Πάντα όμως με τον άνανδρο τρόπο, πισώπλατα, πέντε εναντίον ενός , που δεν έχει τίποτα το ηρωικό, για να δείξουν ότι επιτέθηκαν και να επιδείξουν τα αποδεικτικά για αυτό», θα συμπληρώσει.
Οπαδοί και νεοναζί… μαζί
Ο Antonio Salas υποστηρίζει ότι όλοι οι οργανωμένοι σύνδεσμοι φιλάθλων των μεγάλων ποδοσφαιρικών ομάδων διαθέτουν στις τάξεις τους ακροδεξιά στοιχεία. «Συναντάμε μια πολιτικοποίηση των κερκίδων. Οι κερκίδες είναι ένας πολύ καλός τόπος διαφήμισης, καθώ ό,τι συμβαίνει στις κερκίδες μεταδίδεται σε πολλά τηλεοπτικά κανάλια . Για αυτό βλέπουμε σε πολλές περιπτώσεις στις κερκίδες του ποδοσφαίρου οποιασδήποτε ομάδας της Ευρώπης πως ξεδιπλώνουν τα πολιτικά πανό ιδεολογικά συνθήματα , μηνύματα μιας ακραίας πολιτικής τάσης , της άκρας δεξιάς αλλά και της άκρας αριστεράς», μας λέει.
«Η φανατική πτέρυγα των οπαδών της Εσπανιόλ, της Μπαρτσελόνα και της Ρεάλ Μαδρίτης, πολιτικοποιούν τις κερκίδες με σύμβολα των ναζί, πολλά εκ των οποίων δεν είναι αναγνωρίσιμα από το ευρύ κοινό. Γιατί όλοι αναγνωρίζουμε μια σβάστικα άμα τη δούμε, αλλά ίσως να μην αναγνωρίσουμε το ρουνικό αλφάβητο, το Φούθαρκ των Ες Ες, κα. Όλα αυτά είναι σύμβολα που βλέπουμε τις Κυριακές στα γήπεδα και δεν αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για μια προπαγάνδα των νεοναζί», τονίζει.
Σε αυτό το σημείο ο ισπανός ρεπόρτερ μας μυεί στους κώδικες που χρησιμοποιούν οι νεοναζί μεταξύ τους. «Είναι πολύ εύκολο για κάποιον αμύητο να δει σε οποιοδήποτε στάδιο ποδοσφαίρου στην Ευρώπη , σε συναυλίες , ή και σε διαδηλώσεις σύμβολα όπως ο κέλτικος σταυρός που είναι ένας κύκλος με ένα σταυρό στο κέντρο, που στην πραγματικότητα είναι η καινούρια σβάστικα , είναι η σβάστικα του 21ου αιώνα». Εξηγεί επίσης στην εκπομπή τη σημασία του αριθμού 18 για τους νεοναζί. «Το 18 συμβολίζει το γράμμα Α και το γράμμα Η , το πρώτο και το όγδοο γράμμα της αλφαβήτου, που είναι ένας τρόπος να αναφέρεσαι στον Adolf Hitler. Όταν φέρουν τη σημαίας τους , τα μπλουζάκια τους, κτλ, με το νούμερο 18 κάνουν υπόγεια διαφήμιση του Hitler».
Η έρευνα έχει και τα όρια της
Όταν ο Salas παρέδωσε το εκρηκτικό, μαγητοσκοπημένο υλικό στον τηλεοπτικό σταθμό όπου δούλευε, ο διευθυντής του επιφύλασσε μια έκπληξη. «Μου είπε : Εγώ Antonio πίστευα ότι θα περιοριστείς να τραβήξεις κανένα τσακωμό των σκιν, όχι ότι θα φτάσεις τόσο μακριά», διηγείται.
Το ρεπορτάζ του δημοσιογράφου αποδείκνυε πως η Ρέαλ Μαδριτης χρηματοδοτούσε πλαγίως νεοναζιστικές οργανώσεις. «Το πρόβλημα με αυτή την ερεύνα ήταν ότι κατάφερε να τραβήξει για πρώτη φορά πώς ένα γκρουπ νεοναζί , όπως η Ultra Sur, εμπορευόταν τα διαρκείας που του χάριζε η Ρεάλ Μαδρίτης και που κανονικά δεν είναι προς πώληση».
Ο ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός όπου εργαζόταν δε θέλησε να χαλάσει τις σχέσεις του με την περίφημη ομάδα κι έτσι μετέδωσε μονο ένα μικρό μέρος της έρευνας του. «Όταν το είδα άρχισα να κλαίω γιατί σκεφτόμουν: Για αυτή τη βλακεία δούλευα εγώ και έπαιζα κάποιον άλλο για έναν ολόκληρο χρόνο;. Και έτσι αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο που θα λέω όλα αυτά που δε φάνηκαν στο ρεπορτάζ», θα πει στον φακό του «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα».
Το ημερολόγιο ενός σκίνχεντ
Ο Antonio Salas έγραψε όσο βίωσε στους κύκλους των νεοναζί στο «Ημερολόγιο ενός σκίνχεντ». Το βιβλίο του γνώρισε μεγάλη επιτυχία αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι χρησιμοποιήθηκε ως πειστήριο σε δίκη εναντίον των συγκεκριμένων νεοναζί. «Σχεδόν όλα τα μέλη του κινήματος των νεοναζί που εμφανίζονται στο βιβλίο συνελήφθησαν. Υπήρχε μια κοινωνική συνέπεια πολύ πιο σημαντική από ένα τηλεοπτικό ρεπορτάζ ή ένα βιβλίο», υπογραμμίζει. «Αυτό φυσικά τους θύμωσε πολύ και ήταν αναπόφευκτες οι απειλές ότι θα με σκοτώσουν . Κατά τη διάρκεια της δίκης υπήρχε μια στιγμή μεγάλης έντασης, η δίκη ήταν μια εμπειρία σχεδόν σα να ζεις σε μια ταινία . Έπρεπε να φτάσω με συνοδό, πολιτοφυλακή και αστυνομικούς , με αυτή τη μάσκα που μου τη χάρισε ένας αστυνομικός που με προστάτευε. Διότι μάθαμε ότι είχαν προσλάβει πληρωμένο δολοφόνο για να αποτρέψουν την κατάθεσή μου».
Σήμερα ο Antonio Salas ζει σαν «φάντασμα». Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα» εμφανίζεται με μάσκα, αυτην που χρησιμοποιεί για να κυκλοφορεί στην Ισπανία. Η φωνή του είναι αλλοιωμένη με εδικό μηχάνημα. Πλέον ζει με άλλη ταυτότητα. «Προσπαθώ να ζω μια φυσιολογική ζωή αλλά περίπου με τα ίδια μέτρα προστασίας που έχει κάποιος μάρτυρας που προστατεύεται ή οποιοσδήποτε που απειλείται από την ΕΤΑ. Εγώ δεν έχω συνοδούς προστασία γιατί ταξιδεύω συνεχώς για τη δουλειά μου και δεν είναι δυνατόν. Αλλά η οικογένειά μου ναι», λέει.
Το προφίλ και η απειλή των νεοναζί
Κατά τη διάρκεια της «εισβολής» του στον κόσμο των νεοναζί, ο Salas έμεινε έκπληκτος από το προφίλ των ανθρώπων που συμμετείχαν στα ακροδεξιά κινήματα. «Εξεπλάγην για παράδειγμα που συνάντησα πάρα πολλούς δικηγόρους, φοιτητές νομικής, αστυνομικούς, κτλ».
Όσον αφορά στη στρατολόγηση που οι ομάδες αυτές κάνουν και τους λόγους για τους οποίους πολλοί νέοι άνθρωποι προσκωλλόνται σε αυτές, ο ρεπόρτερ που γνώρισε τους νεοναζί καλύτερα από τον οποιονδήποτε άλλο αναφέρει: «Οποιαδήποτε περιθωριακή ομάδα μέσα στη κοινωνία, που νιώθει φοβισμένη και ότι της επιτίθενται τείνει να σταθεροποιεί περισσότερο τους συναισθηματικούς δεσμούς και για πολλούς απροσάρμοστους νέους, νέους με οικογενειακά προβλήματα , ή στα σχολεία και τα γυμνάσια πολλά παιδιά που έτυχε να είναι θύματα πειραγμάτων , μέσα σε αυτές τις οργανώσεις συναντούν την οικογένεια που δεν είχαν . Συναντούσαν τους πραγματικούς αδερφούς ή τους πραγματικούς ιδεολογικούς πατέρες αυτής της κίνησης. Και αναπτύσσονται κάποιοι πολύ ισχυροί δεσμοί με την ομάδα».
Σχολιάζοντας την γενικότερη άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη και την πρόσφατη πρωτοφανή εκδήλωση ακροδεξιάς βίας από τον Anders Breivik, ο οποίος εκτέλεσε 77 ανθρώπους στο νησάκι Ουτόγια και άλλους 7 στο Όσλο, ο Antonio Salas προειδοποιεί: «Εγώ θυμάμαι εκατοντάδες συζητήσεις τη νύχτα για την εισβολή των μεταναστών, τα προβλήματα με τους ξένους στην Ισπανία , το μίσος στο Ισλάμ και ειδικότερα στους μουσουλμάνους , πράγματα που ο Breivik εκτέλεσε και εφάρμοσε».
«Είμαι σίγουρος ότι αυτή την στιγμή, σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, γεμάτο με υπολογιστές, νεοναζιστικά βιβλία, πανό με σβάστικες κάποιος νέος τρέφει τον θυμό του ενάντια στους μετανάστες , και την ίδια στιγμή προσπαθεί να δημιουργήσει πυροβόλα όπλα που τον συναρπάζουν γιατί τον κάνουν να νιώθει πιο άντρας. Και ορισμένοι από αυτούς τους νέους, αν δεν τους ανακαλύψει η αστυνομία, θα προσπαθήσουν να κάνουν κάτι ανάλογο με αυτό που έκανε ο Breivik», τονίζει ο ισπανός δημοσιογράφος. «Ο Breivik τόλμησε να κάνει αυτό που χιλιάδες εθνικοσοσιαλιστές ή νεοναζί μόνο φαντασιώνονται», θα πει στον φακό του «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα».
σχόλια