photo Πάνος Μιχαήλ
"Κλασσικές" ταινίες και άλλες φαινομενικά πιο "δεύτερες" αλληλοσυγκρούονται για να διεκδικήσουν μια θέση σ’ αυτή τη λίστα. Τελικά, δεν είναι πάντα τα αριστουργήματα που επιβάλλονται. Για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά, η μνήμη μπορεί να επιβραβεύει κάποια έργα -σε όλες τις τέχνες, όχι μόνο στο σινεμά- που έχουν κάτι πιο πλάγιο να πούν σε πιο προσωπικό επίπεδο. Γι αυτό παραμέρισα, αν και με βαριά καρδιά, αναγνωρισμένες ταινίες που με σημάδεψαν κι εμένα (L’ aventura, Persona, Ιβάν ο Τρομερός -ταινία που περικλείει όλη τη φωτογραφία-, οι γιαπωνέζικες, η Νουβέλ Βαγκ, κλπ) για να δώσω μια ευκαιρία σε πιο παραγνωρισμένα έργα, που με σημάδεψαν εξίσου.
Bona του Lino Brocka
Αυτή η ταινία του εξαιρετικού Φιλιπιννέζου σκηνοθέτη μου καρφώνεται αμέσως στο μυαλό, πριν απο κάθε άλλη, όταν πρόκειται ν’ αξιολογήσω παλιές αγαπημένες ταινίες. Έχω δει άλλη μια ταινία του Lino Brocka, τo Jaguar, και πολλά άλλα αριστουργήματα άλλων σκηνοθετών. Το Bona είναι ένα μυστήριο. Ίσως να εντυπωσιάστηκα "οριστικά" από τη σκηνή της εκδίκησης στο τέλος, όταν η πρωταγωνίστρια -η εθνική σταρ Nora Aunor, μια μαθήτρια ερωτευμένη μ’ εναν ακαμάτη, έναν ζιγκολό που την κοροιδεύει, τον σκοτώνει με φρικτό τρόπο. Ίσως και να σοκαρίστηκα από την είδηση του θανάτου του Lino Brocka σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, όταν τον αναζήτησα μετά από χρόνια.
Geschichte der Nacht (Ιστορία της Νύχτας) του Clemens Klopfenstein
Νυχτερινή περιήγηση σε πόλεις της Ευρώπης, απο το ηλεκτρισμένο Μπέλφαστ μέχρι τη χαλαρή Αθήνα. 8 χρόνια και 150 νυχτερινά γυρίσματα χρειάστηκαν για να αποδωθεί αυτή η μοναδική ποιητική αίσθηση της νύχτας που εξομειώνει σε μια γλυκιά προσμονή της μέρας όλες τις πόλεις από τις οποίες πέρασε ο σκηνοθέτης. Ο σχεδόν σταματημένος χρόνος -εδώ έχει ενα πραγματικό νόημα!- ταράζεται μόνο από τα ξέφτια ενός πάρτυ, την εισβολή μιας αστυνομικής αύρας, η τη βόλτα ενός περαστικού που αψηφεί το χιόνι. Η ταινία υπάρχει σχεδόν ολόκληρη στο UBU Web, (λέω σχεδόν επειδή λείπει το πλάνο της Πανεπιστημίου με τους οδοκαθαριστές, που δεν μπορεί να το φαντάστηκα!)
Mon oncle του Jacques Tati
Για πολλά χρόνια είχα πιστέψει ότι το μέλλον -το ορόσημο του 2000- θα έμοιαζε με αυτό το παράξενο αυτοματοποιημένο σπίτι όπου ο Τατί εγκατέστησε τη φαντασμένη αστική οικογένεια που μάταια πασχίζεi να αποκαταστήσει τον ονειροπαρμένο Θείο. Η Βίλα Αρπέλ με τον χαϊ τεκ εξοπλισμό και την καταναγκαστική γεωμετρία της, ως γαλλικό πρότυπο της μικροαστικής ιδιοκτησίας, απέκτησε κι εδώ άπειρους μιμητές, σε βόρεια και νότια προάστεια. Η κουζίνα του σπιτιού, όμως, συνεχίζει να μ’ ενθουσιάζει. Σ’ αυτό το επίπεδο, η σύγχρονη ρομποτική έχει καθυστερήσει:-)
Lo Sceicco Bianco του Federico Fellini (Ο λευκός Σεϊχης)
Θα προτιμούσα μια άλλη ταινία με τον αγαπημένο μου κωμικό, τον Alberto Sordi, αυτή που παίζει τον "άσχημο" παρουσιαστή των ειδήσεων στην τηλεόραση. Δεν την βρήκα όμως, ίσως επειδή αυτή η σκηνή ανήκει σε σπονδυλωτή ταινία, και στη θέση της επιλέγω μια κλασσική του Φελλίνι (αλλά και ποιά του Fellini δεν είναι κλασσική;) από τις πρώτες του όπου φαίνεται ήδη ο χαρακτήρας που θα τον ακολουθήσει σε όλη του την κωμική καριέρα. Ειναι ο Ιταλός με τη μεγάλη καρδιά, ικανός ωστόσο και για όλες τις μικροπρέπειες και τις κρυφές δειλίες.
Cela s' appelle l' Αurore του Luis Bunuel
Σχετικά άγνωστη ταινία του Bunuel, που ο ίδιος τη θεωρούσε ωστόσο μια απο τις τρείς η τέσσερις καλύτερες του. Δύσκολο να πω αν συμφωνώ σ’ αυτό μετά απο τόσα χρόνια -την είχα δει το 1969. Μάλλον ο γαλλικός της τίτλος (Αυτό ονομάζεται Αυγή), σε συνδυασμό με την παρουσία της Lucia Bose, την επέβαλλε στο υποσυνείδητο της μνήμης με τέτοια ισχυρή ρομαντική αύρα. Το θέμα της; Ο έρωτας που σε συμφιλιώνει με την ιδέα της ζωής.
Freaks του Tod Browning
Αν δεν μου ειχε περάσει η μανίια των συλλογών, θα μάζευα όλες τις ταινίες που έχουν σχέση με το τσίρκο, ως aficionado, κι ας θεωρείται το τσίρκο όπως και οι ταυρομαχίες κάτι το τελείως οπισθοδρομικό. Το σκηνικό του Freaks ειναι μια Αυλή των Θαυμάτων, όπου τα "τέρατα" εξυφαίνουν την εκδικησή τους ενάντια στην όμορφη ακροβάτισσα Κλεοπάτρα που με τη βοήθεια ενός Ηρακλή προσπαθεί να ληστέψει και να δηλητηριάσει έναν δικό τους. Φαίνεται τελικά πως μου αρέσουν πολύ οι ιστορίες εκδίκησης στο σινεμά, όταν οι αδύναμοι παίρνουν τσεκούρι και μαχαίρι.
L’ Atalante του Jean Vigo
Οτι ειναι ο Rimbaud στην ποίηση είναι και ο Jean Vigo στο σινεμά. Δεν πρόλαβε να κλείσει τα τριάντα. Πέθανε απο σηψαιμία. Άφησε μόνο τέσσερις ταινίες που είναι και οι τέσσερις αριστουργήματα. Σημάδεψε τόσο πολύ τη Νουβέλ Βάγκ που ο Truffaut δήλωνε πως σ’ αυτόν όφειλε το βλέμμα του. Ξαναείδα πρόσφατα την ταινία αυτή με το φόβο μην απογοητευθώ. Αντίθετα, με άγγιξε ακόμη περισσότερο η βαθειά μελαγχολία της. Μια νύφη ξεμυαλίζεται και παρασύρεται κάποια στιγμή από το άπιαστο, απο μια ζωή πέρα απ’ αυτήν , αλλά τελικά συμβιβάζεται -με έναν αισιόδοξο τρόπο ωστόσο- με αυτά που μπορούσε να έχει.
Τη ζωή με έναν άνδρα πάνω σε ένα ποταμόπλοιο.
Bobby Derfield του Sydney Pollack
Είναι μια ταινία που με συγκινεί μέχρι δακρύων γιατί ταυτίζω ένα αγαπημένο πρόσωπο με το δραματικό ρόλο της Ελβετίδας ηθοποιού Marthe Keller που δίνεται σε ένα νέο έρωτα, παλινδρομώντας και υπεκφεύγοντας κάθε τόσο κάτω από την επίγνωση της καταδικής της αρρώστειας. Μου άρεσε πολύ η Marthe Keller, που δεν την είχα ξαναδεί σε ταινία, και έκανα κάτι που δεν κάνω ποτέ με γνωστούς ηθοποιούς. Της ζήτησα να με κάνει φίλo στο FB! Δεν με δέχτηκε βέβαια και στενοχωρήθηκα λίγο, αλλά μετά τη δικαιολόγησα. Το μήνυμα που της έστειλα θα πρέπει να της φάνηκε πέρα για πέρα συγχυσμένο:-)
Loulou ή Το Κουτί της Πανδώρας του G. W. Pabst
"Ευχαριστημένος Άλβα ? Παντρεύομαι τη Λούλου και υπογράφω τη θανατική μου καταδίκη." Ο διάλογος αυτός με εχει στοιχειώσει. Η Louise Brooks ως μοιραία, κι ασυνείδητα ανήθικη γυναίκα με θυελλώδη ερωτισμό (ακόμη και ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης θα αφήσει κάτω προς στιγμή το μαχαίρι του), ενσάρκωσε ιδανικά την ηρωϊδα του μυθιστορήματος του Wedekind. Φανατικός θαυμαστής της ο Ado Kyrou (της γνωστής οικογενείας της Εστίας, αλλά απο την αντίπερα όχθη), που της έγραψε έναν ύμνο στο βιβλίο του "Ερωτισμός και κινηματογράφος". "Louise is the perfect apparition, the dream women, the bing without whom the cinema would be a poor thing. She is much more than a myth, she is a magical presence, a real phantom, the magnetism of the cinema"
La dialectique peut-elle casser des briques? των Rene Vienet, Kuang Chi Tu
(Μπορεί η διαλεκτική να σπάσει τούβλα;)
O Kuang Chi Tu, σκηνοθέτης ταινιών Kung-fu, υπογράφει αθελά του αυτήν την "εκτροπή" της ταινίας του μαζί με εναν Γάλλο σκηνοθέτη που συμμεριζόταν τις ιδέες των "situationnistes". Η δράση έχει διατηρηθεί εξ ολοκλήρου, αλλά έχουν αλλάξει όλοι οι διάλογοι. Οι μαχητές Kung-fu γίνονται προλετάριοι που μάχονται την γραφειοκρατία και την αστική εξουσία μέσω της διαλεκτικής και της... υποκειμενικής ριζοσπαστικότητας. Το αποτέλεσμα είναι φυσικά σουρεαλιστικό και πολύ αστείο.
The Man with the White Suit του Αlexander Mackendrick
Η ενδέκατη ταινία...για μια μικρή παρασπονδία! Είχα λάθος σενάριο στο μυαλό γι αυτήν την ταινία, ίσως επειδή η μόνιμη φαντασιωσή μου είναι ότι γίνομαι αόρατος για να περνάω απαρατήρητος όταν φωτογραφίζω. Τελικά, όπως εξακρίβωσα, δεν ήταν η ιστορία ενος αόρατου ανθρώπου, αλλά ενός εφευρέτη που ανακαλύπτει το ύφασμα που δεν χαλάει ποτέ. Σωστά όμως θυμόμουν οτι τον κυνηγάνε για να του αποσπάσουν το μυστικό. Αυτή η κωμωδία θεωρείται ως ένα απο τα δυό καλύτερα δείγματα της αγγλικής χιουμοριστικής σχολής εκείνης της εποχής.
σχόλια