Είναι μια μεγάλη απώλεια για το ελληνικό τραγούδι...Ο Νίκος Δημητράτος, που γνωρίζαμε τη μάχη που έδινε με τον καρκίνο τα τελευταία χρόνια και που μάλλον είχε νικήσει, έφυγε σήμερα τα ξημερώματα από οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Ήταν 71 ετών, γεννημένος τον Μάρτιο του 1942 στην Αθήνα.
Ο καλλιτέχνης αυτός ευτύχησε να συνδέσει τη φωνή και την παρουσία του με έργα - σταθμούς της ελληνικής μουσικής. Πρώτα απ' όλα με το Μεγάλο μας Τσίρκο, το Νυν και Αεί και το Ρεμπέτικο! Αντιστοίχως, με τον Σταύρο Ξαρχάκο, τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, τον Νίκο Γκάτσο, τον Κώστα Φέρρη και τη Βίκυ Μοσχολιού.
Άνθρωπος ιδεολόγος, πολιτικοποιημένος μέχρι το τέλος, ο Δημητράτος αντιμετώπισε πολιτικά το τραγούδι, του απέδωσε στάση ζωής, ακόμη κι αν αυτό ήταν αμιγώς λαϊκό ή ερωτικό, μα στον πυρήνα του πάντα ποιητικό.
Η ερμηνεία του, δωρική, στεντόρεια, αντρίκια, σφράγισε Στης πίκρας τα ξερόνησα κι αν τον πέταξε - αλίμονο - στο μαύρο καταχείμωνο, του χάρισε μία περίοπτη θέση στο πάνθεο των Ελλήνων τραγουδιστών, αυτών που το τραγούδι τους ήταν λειτούργημα και ζωτική λειτουργία ταυτόχρονα.
Αγάπησα το έργο Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας του Οδυσσέα Ελύτη, μελοποιημένο εν έτει 1982 από τον νεαρό Δημήτρη Λάγιο, τον άλλον αδικοχαμένο, όχι από τις συμμετοχές του Γιώργου Νταλάρα και της Ελένης Βιτάλη, σούπερ σταρ και οι δυο τους τότε, αλλά απ' αυτή του Νίκου Δημητράτου στο κομμάτι Κάμποι της Σαλονίκης.
Διότι ο Δημητράτος ότι τραγουδούσε το έκανε δικό του, επιβαλλόταν με τον τρόπο του, ακόμη κι αν σε έργα σαν το αριστουργηματικό Νυν και αεί των Ξαρχάκου/ Γκάτσου ήταν ο δευτεραγωνιστής πλάι στη Βίκυ Μοσχολιού. Το γνώριζε, αυτός που μια ζωή ήθελε να λέει καλά τραγούδια, που έδινε τα ραντεβού του με την ιστορία μυστικά και αθόρυβα, θα έλεγε κανείς, χωρίς άγχη για αθέμιτους ανταγωνισμούς και καριέρες.
Η φωνή του Δημητράτου είναι και η φωνή της Μεταπολιτευτικής Ελλάδας, της χώρας που οδηγήθηκε ένδοξα στη σημερινή κατάπτωση της συνοδεία λαϊκών οργάνων, μπουζουκιών, σαντουριών και λαούτων, σπουδαίων μελωδιών και εξίσου σπουδαίων στίχων.
Την τελευταία δεκαετία τον συναντούσα σε ραδιοφωνικούς θαλάμους και σε συναυλίες, αφού ήταν ενεργός και πολλοί συνθέτες ζητούσαν τη συνεργασία του. Σταχυολογώ τη συμμετοχή του στο Carte - postale του Νότη Μαυρουδή και του Ηλία Κατσούλη και στον Έρωτα Αρχάγγελο του Χρήστου Λεοντή και του Δημήτρη Λέντζου. Κρατάω την παρουσία του, επίσης, που απέπνεε σεβασμό κοντά στους νεότερους Παντελή Θαλασσινό, Μίλτο Πασχαλίδη, Σοφία Παπάζογλου, Δώρο Δημοσθένους, Παντελή Θεοχαρίδη, Μαρία Σουλτάτου κ.α.
Μια ωραία ιστορία για τη συμμετοχή του Νίκου Δημητράτου στο Τρίτο Πρόγραμμα επί των ημερών του Μάνου Χατζιδάκι, μου είχε χαρίσει πριν μερικούς μήνες ο συνθέτης Δημήτρης Λέκκας σε ένα απολαυστικό διήγημα του, το οποίο είχε δημοσιευθεί εδώ, στο Προσκλητήριο:
http://www.lifo.gr/team/prosklitirio_nekron/40274
Συχνές ήταν οι εμφανίσεις του Δημητράτου και στη γνωστή τηλεοπτική εκπομπή Στην υγειά μας, ρε παιδιά του Σπύρου Παπαδόπουλου και για να είμαι ειλικρινής ήταν από τις ελάχιστες παρουσίες καλών τραγουδιστών που δεν τις θεωρούσα άκυρες στο εν λόγω σόου. Όχι γι' άλλο λόγο, αλλά επειδή γνώριζα τα προβλήματα της υγείας του και χαιρόμουν να τον βλέπω καλά, όρθιο, στα πόδια του, να τραγουδάει όλα τα μεγάλα τραγούδια που αγαπούσε και μάλιστα με μια φωνή που ο χρόνος δεν είχε αδικήσει.
Δεν πρέπει να παρακάμπτουμε και τη θητεία του Νίκου Δημητράτου στον κινηματογράφο ως ηθοποιός. Όχι απλά συνεργάστηκε στενά με τον Νίκο Γραμματικό και άλλους σκηνοθέτες, αλλά το 1991 τιμήθηκε και με το Κρατικό Βραβείο β΄ανδρικού ρόλου του ΥΠΠΟ για την ερμηνεία του στην ταινία Άντε γεια του Γιώργου Τσεμπερόπουλου δίπλα στην Καίτη Παπανίκα και τον Άλκη Κούρκουλο.
Αυτή τη φωτογραφία του Νίκου Δημητράτου την τράβηξα εγώ μέσα από αυτοκίνητο, ξημερώματα της 4ης Σεπτεμβρίου του 2008. Είχαμε πάει με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο και τον τραγουδοποιό Πάνο Μπούσαλη ν' ακούσουμε τον φίλο μας, Παντελή Θεοχαρίδη, που τραγουδούσε σε συναυλία του Χρήστου Λεοντή στο άλσος Βεΐκου. Εκεί ήταν και ο Δημητράτος, εμφανώς αδυνατισμένος, αλλά πάντα σε καλή φωνητική κατάσταση. Τα σέβη μου στους ποιητές, είπε σαν είδε τον Παγουλάτο κι έσπευσα να απαθανατίσω το στιγμιότυπο.
Η ίδια φωτογραφία σήμερα, πέντε χρόνια μετά, με φορτίζει συναισθηματικά και με κάνει να ξαναμετρώ τις απώλειες. Είμαι σίγουρος πως από το πρωί ο Νίκος Δημητράτος έχει ήδη μπει μέσα στον μπαξέ του Οδυσσέα Ελύτη, του ποιητή που τραγούδησε, για να βρει τον ήρωα του, τον κύριο Μενεξέ...
Καλό Παράδεισο!
σχόλια