Τη φέρνω ξανά στο νου μου στο σπίτι της στο Μετς να έχουμε μόλις τελειώσει την τρίτη συνέντευξη μέσα σε τέσσερα χρόνια και να συζητάμε περί ανέμων και υδάτων. Να καθαρίζει ξινόμηλο με το μαχαίρι και να μου προσφέρει τα κομμάτια του. Να λάμπει ολόκληρη κάθε φορά που μιλούσε για τον γιο της και τα εγγονάκια της. Και να δηλώνει την αντιπάθεια της για την τηλεόραση και την κενότητα που διαιωνίζεται απ' αυτή. Κι όμως! Η καινούργια δουλειά της Ελένης Καραϊνδρου δεν προέρχεται από τη μεγάλη οθόνη, από καμία ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ούτε κάποιου άλλου σκηνοθέτη του κινηματογράφου.
Την εικόνα της άλλωστε στην κηδεία του σημαντικότερου Έλληνα σκηνοθέτη δε θα την ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου. Την τόση συντριβή που εισέπραξα όταν το βλέμμα μου συνάντησε το δικό της...
Δώδεκα χρόνια μετά τη δισκογράφηση της μουσικής της για τις Τρωάδες, πάντα για το Απλό Θέατρο του συζύγου της, σκηνοθέτη Αντώνη Αντύπα, και ένα χρόνο μετά τη δισκογράφηση της μεγάλης συναυλίας της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, πάντα για την ECM του διανοούμενου Manfred Eicher, έχουμε στα χέρια μας τη μουσική και τα τραγούδια της Ελένης Καραΐνδρου για τη Μήδεια του Ευριπίδη!
Η παράσταση παίχτηκε στην Επίδαυρο και στο Ηρώδειο τον Ιούλιο του 2011 και είχε ηχογραφηθεί ένα μήνα νωρίτερα στο περίφημο στούντιο Sierra της Αθήνας. Το cd κυκλοφόρησε στα τέλη του ΄13 και μόλις χθες βράδυ έγινε η δημοσιογραφική παρουσίαση του.
Ξενύχτησα με το cd της Καραΐνδρου. Είναι ίσως η μόνη καλλιτέχνιδα της μουσικής, για την οποία ακολουθώ αυστηρές διαδικασίες ακρόασης. Πάντα θέλω να είμαι μόνος, διαλέγω ένα άνετο κάθισμα μεσ'στο ίδιο μου το διαμέρισμα, γεμίζω ένα ποτήρι κρασί, σε λίγο γεμίζω και ένα τασάκι με τσιγάρα - δυστυχώς -, αλλά το θέμα είναι ότι την ακούω σε βάθος.
Ποτέ δε με ενδιέφερε επίσης στην περίπτωση της Καραΐνδρου να έχω δει ή όχι την ταινία ή το θεατρικό, από τα οποία προέκυψε η μουσική της. Έχει το χάρισμα, βλέπεις, να είναι μια ζωή υπεράνω...δεσμών σε ότι αφορά το καλλιτεχνικό της έργο!
Αυτή τη φορά η Καραΐνδρου της Μήδειας μας παραδίδει δεκαεφτά οργανικά θέματα και τραγούδια στη μοναδική μετάφραση της ευριπίδειας τραγωδίας από τον Γιώργο Χειμωνά.
Ένα όμορφο ''κυκλικό'' θέμα με το νέι του Χάρη Λαμπράκη, το σαντούρι του Ανδρέα Κατσιγιάννη και το λαούτο του Σωκράτη Σινόπουλου σε απόλυτο διάλογο, μας εισάγει σε ένα σύμπαν αρχαϊκό, μυστηριακό, όπου τίποτα δεν είναι τοποθετημένο τυχαία από μουσικής άποψης.
Όσο προχωρούν τα κομμάτια με το μπεντίρ του Ανδρέα Παπά, το βιολοντσέλο του Γιώργου Καλούδη, την πολίτικη λύρα του Σινόπουλου και το κλαρινέτο του Νίκου Γκίνου (κλαρινέτο έπαιξαν επίσης η Marie - Cecile Boulard και ο Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος) ο ακροατής συνειδητοποιεί το εξής παράδοξο: Αν και η Καραΐνδρου συνέθεσε μουσική για την κορυφαία των αρχαιοελληνικών τραγωδιών, το στοιχείο του θρήνου είναι τόσο περίτεχνα πλεγμένο, έτσι που να παραπέμπει σε μία εξοντωτική νοσταλγία και σε μία απίστευτη γλυκόπικρη αίσθηση, πετυχαίνοντας την προσωπική κάθαρση του εκάστοτε ακροατή της.
Τέλεια η επιλογή να αποδώσει η ίδια τον Θρήνο της Μήδειας - η ώριμη φωνή της μοιάζει να βγαίνει από αρχαίο μαντείο και από ξωκκλήσι των Κυκλάδων και σε καθηλώνει. Αχ και να μπορούσαν να την ακούσουν ο Ευριπίδης και ο Χειμωνάς! Πόσα χρόνια είχε η Ελένη να τραγουδήσει υλικό της; Ακόμη την ακούω καμιά φορά στην Άρια της Ρόζας από εκείνο το δυσεύρετο πια soundtrack του Χριστόφορου Χριστοφή και συγκινούμαι συγκριτικά με την πιο επαναστατική live εγγραφή της Φαραντούρη!
Μια ανεξάντλητη ομορφιά αναδύεται και πάλι από τις νότες της που σε κάνει να αναρωτιέσαι ακόμη και για την ίδια της την ύπαρξη. Προσωπικά, δε μπορώ να εξηγήσω για ποιο λόγο η γυναίκα αυτή απ' την κορυφή ώς τα νύχια ανέκαθεν μου θύμιζε μια νότα μουσικής ή και ένα λεπτό ολόλευκο πλήκτρο πιάνου. Αυτό είναι, το βρήκα! Η Ελένη Καραϊνδρου είναι η Τέχνη της Μουσικής με σάρκα και οστά! Μια Μαντόνα αριστερών πολιτικών πεποιθήσεων, αδύνατη και καλοστεκούμενη, όχι σαν αυτές τις ροδαλές παχουλές, μα ενδεχομένως δυσκίνητες, που έφτιαχνε ο Ραφαήλ την περίοδο της Αναγέννησης, στην οποία βρίσκουν παρηγοριά οι ανέστιοι του κόσμου όλου. Η Καραϊνδρου προηγείται της μουσικής της!
Η μουσική της Καραϊνδρου για τη Μήδεια του Ευριπίδη πετυχαίνει το στόχο της, γιατί δεν υπηρέτησε απλά την κορυφαία των τραγωδιών, που λέω και πιο πάνω. Πιάστηκε απ' αυτή, διαμορφώθηκε από ζωντανές μνήμες της μεταπολεμικής Ελλάδας, γλίτωσε μ' ένα πλεούμενο απ' τη φλεγόμενη Σμύρνη- το Εικοσιδυό που θα' λεγε και ο Σαββόπουλος και μελαγχόλησε απ' τη μια με το δράμα της Μήδειας και απ' την άλλη με τον άδικο χαμό του νέου Άδωνι για να εκτοξευθεί στο σήμερα, διδάσκοντας μια ιστορία ήθους και καλού γούστου που δε μαθαίνεται από κανένα βιβλίο. Στο τέλος, μένει η απορία του πώς η Ελένη Καραϊνδρου κάθισε στο πιάνο της για μιαν ακόμη φορά και έγραψε τόσο αρχέγονες και συνάμα τόσο φρέσκιες και γεμάτες από συναισθήματα μελωδίες!
* Ο Αντώνης Κοντογεωργίου διηύθυνε τη Χορωδία, αποτελούμενη από 15 γυναικείες φωνές, με προεξέχουσες αυτές της Σωτηρίας Ρουβόλη και της Πηνελόπης Σεργουνιώτη.
** Το cd της Ελένης Καραΐνδρου με τίτλο Medea κυκλοφορεί σε διεθνή διανομή από την ECM και στη χώρα μας από τη Μικρή Άρκτο.
σχόλια