ΠΡΟΧΘΕΣ, κάνοντας μια μικρή περιήγηση στην Τεχνόπολη καθώς στηνόταν η έκθεση, σκεφτόμουν τα περίπτερα γεμάτα κόσμο και προσπαθούσα να φανταστώ τα πρόσωπα των επισκεπτών. Νεαρές παρέες που έρχονται για την καλτίλα, μεγαλύτεροι άνθρωποι με μια νοσταλγία έκδηλη στο πρόσωπό τους, μόνοι ή δυο-δυο, με την περιέργεια να δουν πώς είναι μια συμμετοχική έκθεση τόσο μεγάλης κλίμακας, νεαροί γονείς για να θυμηθούν και παιδιά για να μάθουν «τι μας ενώνει και τι μας δονεί» με τα χρόνια του '80. Κι εμείς, η δική μου γενιά, εκεί γύρω στα 40, οι πιο τυχεροί επισκέπτες, θα βρεθούμε ξανά στο comfort zone των παιδικών μας χρόνων ή θα θυμηθούμε τα άγρια εφηβικά μας ξεσπάσματα. Συλλέκτες ορισμένοι, μα και άλλοι, που απλώς ανταποκρίθηκαν στην έκκλησή μας, άνοιξαν συρτάρια, κατέβασαν κούτες από πατάρια και έρχονται τώρα να δουν στοιχεία της ζωής τους να εκτίθενται σε ένα πρωτότυπο και θελκτικό εγχείρημα για τους λίγους που δεν έχουν ζήσει τα GR80s και για τους πολλούς που θέλουν να τα ξαναζήσουν.
Δύσκολη και πολλές φορές αμήχανη και άβολη η κατάδυση στο παρελθόν. Μα και λυτρωτική.
Φτάνοντας, όμως, στο περίπτερο του «Κινηματογράφου και της οπτικοακουστικής κουλτούρας», οι μη υποψιασμένοι προς στιγμήν θα απορήσουν. Εδώ δεν θα βρουν κινηματογραφικές αφίσες και προγράμματα, αποκόμματα εισιτηρίων ή memorabilia, ούτε ιδιόχειρες σημειώσεις σκηνοθετών που θα απαντούσαν στις αναζητήσεις μόνο των σινεφίλ. Η προσέγγισή μας είναι κατά κάποιον τρόπο παράδοξη και διαφοροποιημένη από αυτήν των άλλων περιπτέρων της έκθεσης. Οι δικοί μας «θησαυροφύλακες» είναι οι ίδιοι οι δημιουργοί της οπτικοακουστικής κουλτούρας του '80. Είχαμε από πολύ νωρίς βάλει στοίχημα για τη δημιουργία ενός υβριδίου μικρής και μεγάλης οθόνης μέσα στο αμφιθέατρο του 9.84, όπου θα προβάλλεται ο οπτικοακουστικός πλούτος της δεκαετίας. O επισκέπτης θα βυθίζεται για όσο επιθυμεί στο σύμπαν των GR80s, θα συνεχίζει την περιήγησή του στα άλλα περίπτερα και θα μπορεί να επιστρέφει για να δει κάτι που τον ενδιαφέρει από το πρόγραμμα μιας πολυσχιδούς και πρωτότυπης ταινιοθήκης-βιντεοθήκης: από ταινίες του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, εμπορικές ταινίες και βιντεοταινίες μέχρι επιλογές από το αρχείο της ΕΡΤ, video-art, καλλιστεία, το Πάρτι στη Βουλιαγμένη, Rock in Athens, τον τελικό του Ευρωμπάσκετ, αλλά και την ταινία των ταινιών του '80 που έχουν επιμεληθεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής των Νυχτών Πρεμιέρας Λουκάς Κατσίκας και ο σκηνοθέτης του Tungsten Γιώργος Γεωργόπουλος. Κι όλα αυτά, με προβολές που δεν ανταποκρίνονται τόσο σε φεστιβαλικά κριτήρια όσο στις ανάγκες μιας αναβιωτικής και συλλογικής εμπειρίας, όπως ακριβώς γινόταν και τότε, τη δεκαετία του '80, όταν συναντιούνταν στους ίδιους χώρους ετερόκλητοι άνθρωποι. Και ο επισκέπτης, μόλις προσπεράσει την αναπόφευκτη διαγενεακή νοσταλγία, θα μπορέσει –μέσω μιας ανάδρομης πορείας– να ξετυλίξει το κουβάρι της Ιστορίας, να θέσει ερωτήματα και να προβληματιστεί για το σήμερα.
Δύσκολη και πολλές φορές αμήχανη και άβολη η κατάδυση στο παρελθόν. Μα και λυτρωτική. Όπως ήταν και για εμάς, όλους αυτούς τους μήνες της προετοιμασίας. Βιώσαμε αρχικά τη «μεγάλη ανατριχίλα» της νοσταλγίας, σκαλίσαμε τις κοινές μας μνήμες, αποστασιοποιηθήκαμε και χωρίς να αφήσουμε στην άκρη το ατομικό, αγκαλιάσαμε το συλλογικό και το μαζικό, με τη βαθιά πίστη πως «all those moments will not be lost in time, like tears in rain»*...
* Παράφραση από τον μονόλογο του Roy Batty στο «Blade Runner».
Η Μελένια Γιαννούση είναι μεταφράστρια και επιμελήτρια της ενότητας «Κινηματογράφος, βιντεοταινίες, οπτικοακουστική κουλτούρα»
