Είχαν υπάρξει φίλοι από παλιά, από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 (είχαν γνωριστεί σε κάποιο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης). Η Μαλβίνα και ο Βασίλης Ραφαηλίδης ήταν δύο πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν, κατ’ αρχάς στο γυαλί, στην πρώτη δεκαετία της ιδιωτικής τηλεόρασης. Δεν είναι μόνο το γεγονός πως είχαν βρεθεί κάμποσες φορές μαζί, σε εκπομπές της TV (και στο ραδιόφωνο), ήταν και ο λόγος που άρθρωναν, είτε μαζί είτε μόνοι – ένας λόγος που συνήθως ανέτρεπε πολλά ή τα πάντα.
Μαλβίνα και Ραφαηλίδης συνέπιπταν σε πολλά, αισθητικά κυρίως θέματα (Τέχνη, κινηματογράφος κ.λπ.) και παρά τις ας-τις-πούμε ιδεολογικοπολιτικές διαφωνίες και αφετηρίες τους, συμφωνούσαν σε κάτι βασικό εκείνη την εποχή, που είχε για τους ίδιους, και για όσους άλλους, ύπατο νόημα. Στο ότι ο λεγόμενος «εκσυγχρονισμός» που προωθούσε η κυβέρνηση Σημίτη (του… ΙΕΚ Τάπερμαν), ήταν μια αηδιαστική λαίλαπα, που στόχο είχε την αναπροσαρμογή του εγχώριου κεφαλαίου (μια χρηματιστηριακή μόχλευση, ένα αριθμητικό μαγείρεμα) στο υπό διαμόρφωση, αλλά μαθημένο σε κάποιους ελάχιστους κανόνες τυπικά «καλής συμπεριφοράς», νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον.
Μαλβίνα και Ραφαηλίδης βρέθηκαν πολύ κοντά την εποχή τού ΜΑΛΒΙΝΑ HOSTESS, της περιώνυμης εκπομπής του MEGA από το 1997, του κορυφαίου εν πάση περιπτώσει σατιρικού προγράμματος που έσκασε ποτέ στην ελληνική τηλεόραση.
Αν και η Μαλβίνα έδειχνε να τείνει περισσότερο προς τους τότε «προεδρικούς» (τους παπανδρεϊκούς δηλαδή), ίσως επειδή τους ένοιωθε κάπως σαν αντίβαρο στην επέλαση των… λευκών κολάρων τού «εκσυγχρονισμού» (βεβαίως απεδείχθη πως ήταν ίδιοι και χειρότεροι), ο Ραφαηλίδης, ένας πεπεισμένος μαρξιστής/κομμουνιστής, αλλά με μία όλο και πιο ελευθεριακή δημόσια έκφραση εκείνη την τελευταία δεκαετία της ζωής του, έψαχνε κάπου για ν’ ακουμπήσει…
Μαλβίνα και Ραφαηλίδης βρέθηκαν πολύ κοντά την εποχή τού ΜΑΛΒΙΝΑ HOSTESS, της περιώνυμης εκπομπής του MEGA από το 1997, του κορυφαίου εν πάση περιπτώσει σατιρικού προγράμματος που έσκασε ποτέ στην ελληνική τηλεόραση. Η εκπομπή, που αποτέλεσε την αρχή για την τελευταία προσωπική περιπέτεια του Ραφαηλίδη, ήταν εκείνη που θα οδηγούσε, στην πορεία, τους δύο φίλους στη σύγκρουση – κάτι που θα σημάδευε, οπωσδήποτε, τα τελευταία χρόνια της ζωής τους.
Εκείνη την περίοδο ο Βασίλης Ραφαηλίδης δούλευε στο ΕΘΝΟΣ, ως γνωστόν. Έτσι, εντυπωσιασμένος από το ΜΑΛΒΙΝΑ HOSTESS αποφασίζει να γράψει 21 άρθρα υπερασπιστικά της Μαλβίνας (που δεχόταν επιθέσεις από τον «εκσυγχρονισμό»), δίνοντάς τα για να δημοσιευτούν στη στήλη του «Κάθε Μέρα».
Όπως διαβάζουμε στο βιβλίο Βασίλης Ραφαηλίδης Είκοσι ένα κείμενα για τη Μαλβίνα [Εκδόσεις «Το Ποντίκι», Αθήνα Μάιος 1998]:
«Η εφημερίδα δημοσίευσε τα δύο πρώτα και αρνήθηκε να δημοσιεύσει τα άλλα, οπότε ο Βασίλης Ραφαηλίδης παραιτήθηκε, στέλνοντας μια “ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ” προς τις εφημερίδες και τους δημοσιογράφους της Αθήνας, αναφέροντας αναλυτικά το περιστατικό και τα όσα συνέβησαν, τονίζοντας ότι το θέμα της επιστολής του ήταν η “προάσπιση της ελευθερίας της έκφρασης σε συνθήκες εκσυγχρονισμού”».
Ένα απόσπασμα από την επιστολή:
«(…) Ένα έλασσον δημοσιογραφικό ζήτημα της τρέχουσας, καθημερινής δημοσιογραφικής πρακτικής(…) κατέληξε σε μείζον με καταλύτη τη Μαλβίνα Χαριτοπούλου. Μια σειρά 21 μονόστηλων κειμένων μου με γενικό θέμα τη μορφή και όχι το περιεχόμενο της εκπομπής “Hostess” στο κανάλι MEGA προκάλεσαν τέτοια ταραχή, που όμοιά της δεν συνάντησα ποτέ στα 30 χρόνια που ασκώ το επάγγελμα του γραφιά.
Εξεπλάγην όταν ο καλός συνάδελφος Γιάννης Φλώρος, αρχισυντάκτης, μου τηλεφώνησε το βράδυ της 6ης Απριλίου (1998) για να μου πει πολύ ευγενικά και φανερά στενοχωρημένος πως θα ήταν προτιμότερο να μην βάλουμε την επομένη το δεύτερο από μια σειρά έξι μονόστηλων κειμένων σχετικών με την Μαλβίνα, που του είχα ήδη στείλει.(…)
Μου κόπηκαν τα πόδια. Εκτός από τα έξι μονόστηλα που είχα στείλει στην εφημερίδα είχα στο συρτάρι μου έτοιμα άλλα δεκαπέντε με το ίδιο γενικό θέμα, την αισθητική της εκπομπής “Hostess”, παντελώς ουδέτερα πολιτικά.(…)
Είπα στον συνάδελφο διευθυντή πως θα ήταν αδύνατον να ξέρω πως το κλίμα στην εφημερίδα δεν ήταν ευνοϊκό για τη Μαλβίνα, αφού δουλεύω στο σπίτι και στέλνω τα κείμενά μου με modem. Και πως αν το ήξερα θα αποφάσιζα τι θα έκανα πριν δημιουργηθεί θέμα. Ίσως αποφάσιζα να μην εκθέσω την εφημερίδα μου – να ακολουθήσω τη “γραμμή”, όπως κάνουμε συνήθως εμείς οι μισθωτοί του Τύπου, που “έχουμε γυναίκα και παιδιά” κλπ.(…)
Αυτά είπα στον φίλο διευθυντή Δημήτρη Βάρο, που εκείνο το βράδυ μου πρότεινε να δημοσιεύσουμε και ένα δεύτερο και τελευταίο μονόστηλο από το πακέτο των 21, αλλά δεν συμφώνησε να μπει με την ένδειξη “υπάρχει και συνέχεια” στο τέλος. Ήθελε να κλείσει το θέμα συμβιβαστικά, με τη συγκατάθεσή μου, με ένα μικρούτσικο πακέτο δύο συνεχειών και να τελειώνουμε με τη Μαλβίνα, χωρίς να καταλάβει ο αναγνώστης πως υπάρχουν και άλλα 19 κείμενα.(…)
Το βράδυ της δεύτερης και τελευταίας δημοσιευμένης συνέχειας, μου τηλεφωνεί ο αρχισυντάκτης στις 00.30, μισή ώρα πριν κλείσει η σελίδα, και με ρωτάει αν άλλαξα γνώμη και αν απέσυρα την “απειλή” μου για διακοπή της συνεργασίας με το ημερήσιο φύλλο στην περίπτωση που δεν έμπαιναν όλα τα κείμενα για τη Μαλβίνα. Του είπα πως ούτε άλλαξα ούτε είχα σκοπό ν’ αλλάξω γνώμη, τουλάχιστον τα προσεχή δέκα χρόνια.(…)
Την άλλη μέρα η στήλη μου “Κάθε Μέρα” απουσίαζε για πρώτη φορά από την εφημερίδα, ύστερα από 13 χρόνια συνεχούς παρουσίας.(…)».
Την 5 Ιουλίου 1998 μεταδίδεται το τελευταίο ΜΑΛΒΙΝΑ HOSTESS και ακολουθεί (τον Σεπτέμβριο) η παραίτηση της Μαλβίνας από το MEGA. Την 15 Οκτωβρίου ο Ραφαηλίδης (που έχει απολυθεί από το ΕΘΝΟΣ λίγες μέρες νωρίτερα) στέλνει δεύτερη επιστολή, αυτή τη φορά στον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, όπου ανάμεσα σε άλλα γράφει:
«Ό,τι έγινε στη συνέχεια ανάμεσα σε μένα και τον για 15 χρόνια εργοδότη μου είχε εξ αρχής έναν έμμεσο μεν αλλά εμφανέστατο πολιτικό χαρακτήρα. Απολύθηκα για λόγους πολιτικούς, διότι αποκάλυψα τυχαία και χωρίς την πρόθεση να βλάψω κανέναν, τον κρυφό μηχανισμό της διαπλοκής των “διαπλεκόμενων συμφερόντων”. Είχε προηγηθεί η κατάργηση της πολιτικής εκπομπής της Μαλβίνας στο “Μέγκα”, κι αυτό σημαίνει πως μάλλον θα έπρεπε να ανέμενα τη σειρά μου. Ήμουν για 15 ολόκληρα χρόνια το αριστερό - αναρχομαρξιστικό άλλοθι μιας εφημερίδας, άλλοτε κεντροαριστερής, και άλλοτε κεντροδεξιάς, και τώρα το άλλοθι αυτό δεν μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν με πολιτικοοικονομική επάρκεια».
Να τώρα ένα από τα Είκοσι ένα κείμενα για τη Μαλβίνα, ίσως το ωραιότερο, στο οποίο ο Βασίλης Ραφαηλίδης στοχεύει στη διάκριση πολιτισμού και κουλτούρας μ’ έναν, όπως πάντα, καίριο τρόπο…
Άλλο πολιτισμός και άλλο κουλτούρα
Σε αντίθεση με την έννοια πολιτισμός, που είναι σαφέστατη, η έννοια κουλτούρα είναι ασαφής. Όσα λεξικά κι αν ανοίξετε, θα βρείτε έναν διαφορετικό ορισμό της λέξης κουλτούρα, που σημαίνει καλλιέργεια. Καλλιέργεια ποιου πράγματος; Της γης κατ’ αρχήν. Η έννοια κουλτούρα έχει… αγροτική καταγωγή. Αγροτική καταγωγή εμμέσως έχει και η έννοια πολιτισμός, δια της οποίας δηλώνεται το έχον σχέση με την πόλη, σε αντιδιαστολή προς τα έχοντα σχέση με τους αγρούς και την αγροτική ζωή. Πολιτισμός είναι ο τρόπος που διαμορφώθηκε στις πόλεις, όπως άλλωστε και η πολιτική, λέξη ομόρριζη του πολιτισμού. Η πολιτική και ο πολιτισμός σχηματίζουν διαλεκτικό δίπολο: η πολιτική δημιουργεί πολιτισμό και ο πολιτισμός διαμορφώνει πολιτική.
Η κουλτούρα είναι μια έννοια που εμφανίστηκε πολύ αργά, στις αρχές του 18ου αιώνα, για να δηλώνεται μ’ αυτήν μια κατάσταση καθαρά προσωπική. Ο πολιτισμός αναφέρεται στην κοινωνία, ενώ η κουλτούρα στο άτομο. Κατά κάποιον τρόπο, κουλτούρα είναι ο πολιτισμός όπως τον αντιλαμβάνεται ο καθένας ή μάλλον όπως εμφανίζεται στον καθένα, κατ’ ανάγκην μέσα σε δεδομένες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. Ο πολιτισμός προηγείται ιστορικά της κουλτούρας. Άνθρωπος απολίτιστος δεν μπορεί να έχει κουλτούρα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο πολιτισμένος έχει κατ’ ανάγκην. Ένας τεχνοκράτης είναι αναμφισβήτητα πολιτισμένος. Όμως μπορεί να μην έχει καλλιέργεια (κουλτούρα). Μια ποιότητα δηλαδή πνευματικής και ψυχικής τάξεως που εξατομικεύει τον πολιτισμό.
Πολλοί μελετητές προτείνουν την κατάργηση της έννοιας κουλτούρα, διότι προκαλεί συγχύσεις όσον αφορά την έννοια πολιτισμός, όπως αυτές που προκαλεί ο λόγος της Μαλβίνας. Που, αν της αναγνωρίσουμε την καλλιέργεια (κουλτούρα) –και αποκλείεται να μην την αναγνωρίσουμε, αφού είναι ολοφάνερη–, δεν θα είναι δυνατόν να πούμε πως είναι απολίτιστη, αφού η κουλτούρα είναι έννοια είδους σε σχέση με τον πολιτισμό, που είναι έννοια γένους, για να θυμηθούμε τον Αριστοτέλη.
Οι βωμολοχίες, τα ερωτικοσεξουαλικά υπονοούμενα, η απρεπής συχνά στάση της απέναντι σε μερικούς πολιτικούς, όλα αυτά μπορεί να συνιστούν «κακή συμπεριφορά», αλλά η καλή ή η κακή συμπεριφορά είναι μια σύμβαση, μια άτυπη συμφωνία των μελών του κοινωνικού σώματος και συνεπώς ανάγεται στο επίπεδο του πολιτισμού και όχι της κουλτούρας. Επειδή όμως ο καλλιεργημένος είναι κατ’ ανάγκην και πολιτισμένος, ενώ ο πολιτισμένος δεν είναι κατ’ ανάγκην και καλλιεργημένος, οι πολιτισμένοι μεν, ακαλλιέργητοι δε, τα μπέρδεψαν άσχημα με τη Μαλβίνα, διότι η έλλειψη καλλιέργειας δεν τους επιτρέπει να αναγνωρίσουν και να εκτιμήσουν στον λόγο της Μαλβίνας το στυλ, που είναι αισθητικής τάξεως φαινόμενο.
Ο καλλιεργημένος άνθρωπος είναι αντισυμβατικός εξ ορισμού, αφού η κουλτούρα είναι εξατομικευμένη κατάσταση. Η ευγένεια, η λεπτότητα, όταν δεν είναι θέατρο, είναι πολιτισμός, δεν είναι κουλτούρα. Και ο απαίδευτος μπορεί να είναι ευγενής, και ο βλαξ μπορεί να είναι λεπτός. Η κουλτούρα όμως απαιτεί γνώση, μυαλό, ευαισθησία, εξοικείωση με την αισθητική.
Και για το τέλος μια άγρια απολαυστική παρλάτα της Μαλβίνας από το HOSTESS, που σχετίζεται με τις… γερουσίες, οι οποίες, και σήμερα, δεν μας αφήνουν να ησυχάσουμε. Πρώτος-πρώτος ο 98χρονος Μητσοτάκης που υποστήριξε σε πρόσφατη συνέντευξή του, πως αν είχε ιντερνέτ το ’65 θα χειριζόταν αλλιώς την… αποστασία (το πολύ-πολύ η χούντα να ’ρχόταν ενάμιση χρόνο νωρίτερα), ο 91χρονος Θεοδωράκης που εξακολουθεί να τραγουδάει… «παιδιά σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους/γυναίκες και άντρες με όπλα στους ώμους» και ο 94χρονος Μανώλης Γλέζος που μόλις τώρα διαπίστωσε κι αυτός την… ιδεολογική ολίσθηση, κοινώς παπάτζα, του ΣΥΡΙΖΑ. Καλά κρασά… Για όλους αυτούς θα είχε έναν καλό λόγο η Μαλβίνα…
Φακάτοι, σας τα ’πα; Δεν σας τα ’πα. Οι γέροι, ένα περίεργο πράγμα, έχουν βαλθεί να ξεκάνουν τον Σπράου (σ.σ. καθηγητής στο University College του Λονδίνου, που είχε δημοσιεύσει το 1997 μελέτη για το ασφαλιστικό και τις συντάξεις). Όχι απλώς τον απέθαντο τα γερόντια, αλλά κι έτοιμα να μας κλείσουν τα μάτια.
Να, ένα παλληκάρι 94 χρονών σκότωσε την κόρη του –60 χρονών η κόρη– για εφτάμισι εκατομμύρια. Τα χρειαζόταν ο γέρος να πάει τώρα το Πάσχα στη Μύκονο.
Ο Σεραφείμ (σ.σ. ο τότε αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος) τη σκαπουλάρισε πάλι, ο θεός να τον έχει καλά· η γριά Αγγλίας, δηλαδή το σάψαλο, ζει κι όπου να ’ναι έρχεται για το ρέιβ πάρτυ της Βαρυμπόμπης. Ο δε θείος (σ.σ. ο Κωνσταντίνος Καραμανλής) του δάμαλου (σ.σ. του Κώστα Καραμανλή), αυτός είναι μόλις 92, ο πιτσιρικάς της παρέας, πέταξε τον ορό στο κεφάλι ενός βοηθού τραυματιοφορέα κι όπου φύγει-φύγει από το «Υγεία».
Αλλά δεν έχουν μόνο τον απέθαντο οι γέροι, είναι και φοβερές ανάφτρες. Ακούτε είδηση, φακάτοι. Με ποιο χέρι;
Μια ανάφτρα μόλις 98 χρόνων, στα παρά δύο να τα εκατοστήσει και στο 902 αριστερά στα FM να τα χιλιάσει, ξάναψε έναν 26άρη, τον Μεμέτ Ερντίν με τ’ όνομα, βοσκό και στα ελεύθερά του σαβουρογάμη. Επίσης, άλλο παρατσούκλι του Μεμέτ που ζει στην Ξάνθη είναι ΦΕΡΕΤΡΑΚΙΑΣ και ΠΟΥΡΟΦΑΚΟΥΛΑΣ.
Πεντέμισι η ώρα το πρωί, η γριά ήταν έξω από το σπίτι, γύρευε τώρα από πού γύριζε η τσαμπερδονοκωλοσφυρίχτρα. Πάει ο βοσκός από πίσω της, όπως γράφει επακριβώς η εφημερίδα, την πιάνει τρυφερά από τα κόκαλα μέσης, της βάζει τη γλώσσα στο αφτί και προσπαθεί να της τον φορμάρει.
Τελικά, ποιος ξέρει τι έγινε εκεί πέρα, που ξέρετε τι έγινε, τη μετέφεραν τη γριούλα στο Νοσοκομείο Ξάνθης και τώρα έρχεται το καλύτερο, ανάφτρες. Πάρτε βαθιές ανάσες. Η Αστυνομική Διεύθυνση Ξάνθης ανακοίνωσε πως ο Ερντίν ήρθε σε εξώγαμη συνουσία με την 98άρα ανάφτρα.
Πάλι καλά γιατί έτσι κι ερχόταν σε εσώγαμη θα μπορούσαμε να ’χαμε κι άλλα οξιντάν. Να ’μενε η γριά έγκυος και η μάνα της, η οποία βεβαίως ζει, να την πλάκωνε στο ξύλο: τσούλα, κατέστρεψες τη ζωή σου μικρή-μικρή. Ποιος θα σε πάρει τώρα με ένα μπάσταρδο; Και στα ’λεγα εγώ, να μη γυρνάς τέτοια ώρα από τις αρτοκλασίες.
Χώσε μάστορη το βίντεο, να δούμε ποιος θα μας θάψει όλους και να ακούσουμε και την ιατρική ανακοίνωση του ντόκτορ Γάλλη για την ευθυγάμηση της υγείας του θείου.
