Η μνήμη είναι πρόβα για μια παράσταση που δεν ανεβαίνει ποτέ
αδίκως βασανιζόμαστε ότι έχουμε πάθει πρόωρη άνοια
«Θυμάμαι άκουσα κάποτε (δεν θυμάμαι πού) ότι η μνήμη δεν αναγνωρίζει σημείο προέλευσης, δεν την ενδιαφέρει, ούτε και έχει τη δυνατότητα δηλαδή, να επιστρέψει πραγματικά στο μέρος που γεννήθηκε. Όχι, κάθε μνήμη δεν είναι παρά μια φωτοκόπια της προηγούμενης μνήμης. Η μνήμη, εγγαστρίμυθος χωρίς μαριονέτα, προτιμά το μονοπάτι της πιο μικρής αντίστασης. Πετάμε το πρωτότυπο και ξεκινάμε από την αρχή με την τελευταία εκδοχή του, σα νευρικός θίασος ηθοποιών που έχουν να κάνουν με σενάριο που αναθεωρείται αενάως, και κάθε παράσταση βασίζεται στην πιο πρόσφατη βερσιόν, αφού πρώτα καούν τελετουργικά όλες οι προηγούμενες. Δεν έχουμε πρόσβαση στον συγγραφέα ή στις πηγές του, ούτε στοιχεία και ντοκουμέντα, ούτε υπάρχει κάποιο βουνό αναμνήσεων να επιστρέψουμε για προσκύνημα. Κοίτα πίσω και το βουνό χάνεται. Καλύτερα βέβαια να μη γυρίσεις να κοιτάξεις, διατηρώντας έτσι την ψευδαίσθηση του τεράστιου όγκου του πίσω σου...Η μνήμη είναι μια πρόβα για μια παράσταση που δεν ανεβαίνει ποτέ.
Δικαίως τα όνειρα θεωρούνται μοιραία και πρέπει να λησμονιούνται συστηματικά. Η ανάμνηση ενός ονείρου είναι εξίσου απτή και ενυπόστατη με οποιαδήποτε άλλη. Κατά κάποιον τρόπο, η ανάμνηση ενός ονείρου είναι πιο δυνατή, επειδή γνωρίζει και η ίδια ότι πρόκειται για μυθοπλασία...
Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός πόσο με εξόργιζε όταν οι μεγάλοι ξεχνούσαν. Έμοιαζε με συνωμοσία των άλλων. Η δική μου μνήμη ήταν τέλεια, και δεν φαινόταν εντελώς ανέντιμο όταν κάποιος δήλωνε πως ξεχνά. Μπορεί να αποκαλούσε τον εαυτό του ξεχασιάρη, για μένα όμως ήταν ψεύτης... Από τη στιγμή που άρχισα κι ο ίδιος να ξεχνώ, τους συχώρεσα αυτομάτως, μέλος κι εγώ πλέον της ίδιας αίρεσης. Δεν ξέχασα ποτέ όμως τις αρχικές καχυποψίες μου.
Φτιάχνουμε λίστες με πράγματα που θέλουμε να θυμόμαστε, και μετά χάνουμε τις λίστες. Η ζωή μου είναι μια κουρελιασμένη συνάθροιση από εγκαταλελειμμένα ημερολόγια, χαμένες ατζέντες, βρεγμένα σημειωματάρια με δυσδιάκριτες ονομασίες, εργασίες που επαινέθηκαν από δάσκαλους που δε θυμάμαι τα πρόσωπά τους. Κάποτε βρήκα τυχαία ένα πακέτο με ερωτικά γράμματα από μια γυναίκα την οποία είναι αδύνατο να θυμηθώ. Μια λίστα μουμιοποιημένα συναισθήματα άχρηστα όσο μια παλιά λίστα για ψώνια στο σούπερ μάρκετ. Οι μνήμες μας μπορεί να μοιάζουν με επιτύμβιους κόσμους, ένα μέρος που δεν αφήνουμε τους άλλους να μπουν για να μη φρικάρουν. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι το μόνο που πράγμα που θυμάμαι από τα μάτια σου είναι ότι κάθε φορά που τα βλέπω, είναι μάτια που δε θα μπορούσα να ξεχάσω ποτέ...»
Jonathan Lethem, Things to Remember, 2008
(από τη συλλογή δοκιμίων, "The Ecstasy of Influence")
μετάφραση Δ.Π.
σχόλια