Είχα τη τύχη να είμαι ένας εκ των εθελοντών του TEDxAthens που συνάντησε τον ψυχαναλυτή κ. Ματθαίο Γιωσαφάτ κατά τη προετοιμασία της ομιλίας του στη φετινή εκδήλωση. Συγκράτησα κάποια σημεία της συζήτησης που αφορούν τo ομαδικό πνεύμα των Ελλήνων.
"Πάνε και τα σπάνε στις ταβέρνες, αλλά έχουν δυσκολία να κάνουν σχέσεις με το περιβάλλον" ανέφερε σε ένα σημείο ο κ.Γιωσαφάτ. "Οι Έλληνες είναι επιφανειακά χαρούμενοι. Δηλώνουν ότι είναι ανοιχτοί, αλλά αυτό δεν συμβαίνει στη πραγματικότητα. Στην Αγγλία, που έχει τη φήμη για το αντίθετο, συναντάς επιφύλαξη για 3-4 μήνες, αλλά μετά βρίσκεις αρκετά άτομα που είναι πολύ ανοιxτά. Στην Ελλάδα, συναντάς στην αρχή μια επιφανειακή ανοιxτή αντιμετώπιση, αλλά μετά βλέπεις κάποια επιφύλαξη, ίσως και φόβο. Οφείλεται στη χαμηλή αυτοεκτίμηση".
"Στο Λονδίνο σε κάθε γειτονιά υπάρχουν ομάδες γύρω από διάφορα θέματα, μιλούν μεταξύ τους".
"Οι Ελληνες έχουν αντιεθελοντική, αντιομαδική στάση τα τελευταία χρόνια. Ο άνθρωπος είναι ναρκισσιστικός, αλλά και ομαδικός. Αν μετά τα 40 δεν μετέχεις σε ομαδικές δράσεις, τότε είσαι ‘νεκρός’. Είναι ψυχολογική ανάγκη να μετέχεις σε κοινωνικό δίκτυο. Μέχρι τα 40 ο άνθρωπος δίνει μεγάλη βάση στο σεξ, τη καριέρα κλπ. Οι Έλληνες ήταν μέχρι πρόσφατα ενταγμένοι κυρίως σε συγγενικά δίκτυα. Τώρα, μετά τη κρίση, έχουν αδυνατίσει και αυτά".
"Ο άνθρωπος ζει με τις σχέσεις, είναι ψυχολογική ανάγκη να μετέχει σε Κοινότητες. Ουκ επ’ άρτω μόνο ζήσεται ο άνθρωπος. Αυτή την εποχή όμως φαίνεται σαν να κoiτάμε μόνο τα δικά μας".
Τα υπόλοιπα τα είπε ο κ.Γιωσαφάτ στην ομιλία του στο TEDxAthens, σε μια "απρόσμενη" συνάντηση ενός εκπροσώπου μιας γενιάς και μιας επιστήμης με ένα κοινό, που ζει με άλλους ρυθμούς.
Από τις πιο δημιουργικές στιγμές αυτής της "συνάντησης", ήταν η προσωπική επικοινωνία με τον κ.Γιωσαφάτ. Ήταν αναμενόμενο ότι δεν θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε μέσω email. Ήταν αναμενόμενο το ότι δεν γνώριζε τι είναι το TED και ότι θα έπρεπε να το εξηγήσουμε από κοντά. Πήρε τη πρωτοβουλία, είδε βίντεο, αξιολόγησε το κοινό του TED και στάθηκε στη πρωτοβουλία Human Grid που έχει στόχο να αναδείξει την αξία της συλλογικότητας για την ενίσχυση της αλληλεγγύης.
Σπάμε πιάτα, βρίζουμε στα γήπεδα
Τι να σημαίνει αλήθεια αυτό, όπου κάποιοι νεόπλουτοι ή και αυτοαπασχολούμενοι, τα σπάνε στα μπουζούκια και κάνουν λουλουδοπόλεμο; Ή οι άλλοι που με Armani τζήν χορεύουν ζεμπέκικο "Βρέχει φωτιά στη στράτα μου"; Acting out (εκδραμάτιση) το αποκαλεί ένας ομότεχνος του κ.Γιωσαφάτ.
Συγγενές το φαινόμενο του υπερβολικού φαγητού σε –λαϊκές ή επιτηδευμένες- ταβέρνες και δήθεν high εστιατόρια. Κάτι που αποτυπώνεται και στην καμπύλη που δείχνει πόσο πάχυναν και "στραβοχύθηκαν" οι Ελληνες τα τελευταία 30 χρόνια.
Ένα άλλο φαινόμενο ‘ομαδικότητας’ είναι η μαζική προσέλευση τα προηγούμενα χρόνια στα γήπεδα, όπου πολλοί ευκατάστατοι, επιδίδονταν σε βρισίδι του αντιπάλου με χυδαία συνθήματα. Η ψυχοθεραπεύτρια Μαριαλένα Σπυροπούλου βοηθάει να πάμε λίγο παραπέρα το παραπανω συλλογισμό: "Στην οδική μας συμπεριφορά ή στον τρόπο που συναναστρεφόμαστε στη γειτονιά ή στην πολυκατοικία είναι ξανά πρόδηλη η επιθετικότητά μας, δείγμα μιας πρωκτικής καθήλωσης ενός ολόκληρου λαού. Ο πρωκτικός προτιμά να καταστρέφει παρά να δημιουργεί. Γι' αυτό και ανθιστάμεθα στις συλλογικότητες και στο ομαδικό πνεύμα. Και εκεί η σχέση με τη μάνα είναι κυρίαρχη. (Δεν είναι παράξενο που η πιο "απολαυστική" βρισιά στα γήπεδα είναι το «σου γ@@ τη μάνα»..."
Δεν γνώριζα αυτή την επιστημονική ερμηνεία , η οποία ταιριάζει στη θέση εκείνων που υποστηρίζουν ότι στη χώρα υπάρχει μεγάλη επίδειξη κ@λοπαιδισμού..
Μια άλλη επίδειξη ‘συλλογικότητας’ είναι η εικόνα σε πάρκα όπου υπάρχουν καφετέριες: οι καθήμενοι στα τραπέζια είναι πολλαπλάσιοι αυτών που κάνουν με τη παρέα τους μια βόλτα στο πάρκο.
Όλα τα παραπάνω δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της διάθεσης επίδειξης ενός καλού εισοδήματος. Από το 1974 και μετά, αλλάξαμε αρκετά σπίτια, πολύ περισσότερα αυτοκίνητα, αλλάξαμε παρέες και στέκια. Κάναμε ταξίδια στη Ταϋλάνδη, τη Πάρο και την Αράχωβα (χωρίς να περάσουμε από τους Δελφούς). Πήραμε αρκετά πτυχία και περισσότερα ‘χαρτιά’.
Από το Α, οπως Αλληλεγγύη
Η ομαδικότητα και οι συλλογικότητες είναι μονόδρομος πια. Να μην τα αντιμετωπίσουμε ως καταναγκαστικά έργα, ούτε ως υποχρέωση. Είναι από τα καλύτερα δώρα της κρίσης. Απο τους συμμαθητές στο γυμνάσιο, που θα μας θυμίσουν τις φάρσες και τα νεανικά όνειρα, μέχρι μια καινούργια παρέα συνομιλήκων μας, για να καθαρίσουμε το διπλανό πάρκο ή να συγκεντρώσουμε αχρείαστα ρούχα, γι’ αυτούς που τάχουν ανάγκη.
Βλέποντας τις Ομάδες που συμμετέχει ο 18χρονος γιός μου στο Λύκειο Ελληνίδων (χορεύει από 4 ετών) ή στους εθελοντές δασοπυροσβέστες Υμηττού, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσω για ποιους λόγους οι νεότερες γενιές κάνουν λιγότερο (αυτοαναφορικό, ναρκισσιστικό) θόρυβο από τις δικές μας. Οι δικές τους συλλογικές εκφράσεις δεν μεταμορφώνονται (ή δεν πρόλαβαν να μεταμορφωθούν) σε agenda, μηχανισμούς, επιρροή, εξουσία, όπως σκυλιασμένα φρόντισαν οι προηγούμενες. Δεν χρειάζεται να γίνουμε κυνικοί, για να ισχυριστούμε ότι οι επόμενες γενιές θα είναι πιο ομαδικές. Συμμετέχουν ήδη σε περισσότερες συλλογικότητες, -και όχι μόνο γιατι δεν τους αφήσαμε τίποτε καλύτερο να κάνουν. Οι παλιές "συναλλαγματικές" της Εθνικής Αντίστασης, του 114, του Χρηματιστηρίου ή της καταπάτησης κάθε δημόσιου αγαθού, είναι πλέον ακάλυπτες ή χωρίς ιδιαίτερη αξία.
Πάμε από την αρχή, για τα βασικά...Ξεκινάμε από το Α, όπως αλληλεγγύη και Αισθητική...
σχόλια