Το διακύβευμα μνημόνιο-αντιμνημόνιο που κυριάρχησε στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, χαράζοντας «κόκκινες γραμμές» σε συνθήκες πόλωσης, αντικατέστησε εκείνο της πεφωτισμένης διαχείρισης – τη συμφωνία με τους εταίρους καλείται εξάλλου να εφαρμόσει «διά ροπάλου» όποιος κι αν επικρατήσει και ως ύπατος αρμοστής μιας μπανανίας χρέους να κυβερνήσει. Δεν ανακαλώ το ισοπεδωτικό «τι Πλαστήρας, τι Παπάγος» – διαφορές σε πρόσωπα, ιδεολογίες, νοοτροπίες, επιλογές, προτεραιότητες φυσικά υπάρχουν, όσο και αν τις αμβλύνει το μπάσταρδο σαράκι της εξουσίας. Πόσο, όμως, πραγματικό αντίκρισμα θα έχουν στην εξαγριωμένη μας καθημερινότητα σαν ξημερώσει Δευτέρα;
Το τελευταίο ντιμπέιτ μεταξύ Τσίπρα-Μεϊμαράκη συνόψισε, τρόπον τινά, τη σύντομη αυτή προεκλογική περίοδο. Έμφαση στις επικοινωνιακές τακτικές, προσωποποίηση της πολιτικής, παιχνίδι με το συναίσθημα, ανώδυνες κοκορομαχίες εντυπώσεων. Ο Αλέξης επέμεινε να μας σώσει αυτοδύναμος γιατί, με όλα τα λάθη και τις αστοχίες του, παραμένει «νέος κι ωραίος», ατίθασο παλιόπαιδο και «μάρτυρας» – προτερήματα όσο να πεις, γι' αυτό φαίνεται να έπεισε περισσότερο. Ο «Βαγγέλας», πάλι, μας διεκδικούσε γιατί, παρότι παλιός, είναι και καλά αλλιώς, εμπειρότερος, στιβαρότερος, συν πιο... ομορφάντρας από τον στρυφνό, αγχωτικό προκάτοχό του. Ο πρώτος απέκλεισε «παρά φύση» συνεργασίες (λες και δεν συγκυβέρνησε με μια τέτοια), ο δεύτερος προέταξε την εθνική συνεννόηση «για το καλό της χώρας». Ο Τσίπρας απέφυγε κάθε «ενοχλητική» αριστερή αναφορά, ο Μεϊμαράκης έριξε παραγάδι στην ακροδεξιά, μηρυκάζοντας τον όρο «λαθρομετανάστης» όποτε αναφερόταν στο προσφυγικό, για το οποίο δεν ξεκαθάρισε καν τι πιστεύει.
Υπάρχει, ακόμα, ένα γενικευμένο κλίμα απαξίωσης, θυμού, κυνισμού, παραίτησης. Η αποχή σχηματίζει άνετα αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Κανείς τους δεν εμβάθυνε σε θέματα πραγματικής οικονομίας, πού θα πάει όλο αυτό με την ύφεση, την ανεργία, τους τριτοκοσμικούς μισθούς και τους ανερμάτιστους φόρους, αν σωστά απείχαμε από την ψηφοφορία για το χρέος προχτές στον ΟΗΕ, πώς ακριβώς σκοπεύουν να «τσακίσουν» τη φορά αυτή τα διαπλεκόμενα. Kαι όχι, η αξιοπρέπεια και η ψυχική ανάταση δεν είναι, δυστυχώς, βρώσιμες! Ο πρώην πρωθυπουργός πρόβαλε το φιλολαϊκό και κοινωνικά ευαίσθητο προφίλ ακόμα και ενός μνημονιακού ΣΥΡΙΖΑ, σε αντιδιαστολή με την «ανάλγητη» ΝΔ των πλουτοκρατών, απέφυγε όμως να πει με ποιον τυχόν θα συγκυβερνήσει, αν οι ΑΝ.ΕΛ. βρεθούν, πιθανότατα, εκτός Βουλής. Αμφότεροι, ωστόσο, απείχαν από υποσχέσεις και παροχολογίες, γιατί απλώς τους τελείωσαν – ευτυχώς δηλαδή. Οι εκφράσεις, οι γκριμάτσες, οι προβλέψιμες «κοντρίτσες», οι χαριτωμενιές εντάσσονταν απλώς σε μια θεατρική παράσταση, στην οποία συναινετικά καλούνταν να πρωταγωνιστήσουν.
Φταίνε, βέβαια, και οι δημοσιογράφοι. Ας ξέφευγαν από την πεπατημένη, κάνοντας μερικές πιο καθημερινές, πιο ρεαλιστικές ερωτήσεις: Πώς τα καταφέρνουν με την οικογένεια, αν έχουν γκέι φίλους, πόσο ξέρουν από μαστορέματα, αν βγαίνουν ποτέ οι ίδιοι για ψώνια, αν χρειάστηκε ποτέ να μετρήσουν τα ψιλά στην τσέπη τους, αν νιώσανε ποτέ να αγωνιούν πραγματικά για κάτι, αν σκόνταψαν ποτέ σε ανασφάλειες και αδιέξοδα, πόσο νογάνε από τέχνη και πολιτισμό (τομείς που επίσης απουσίαζαν θεαματικά από το ντιμπέιτ), τι διαβάζουν, τι τους φτιάχνει, αν αθλούνται, αν διαθέτουν κατοικίδιο... εάν το προσωπικό είναι επίσης πολιτικό, καλύτερα συμπεράσματα θα βγάζαμε από τέτοιες απαντήσεις.
Υπάρχει, φυσικά, και μια σειρά μικρότερα κόμματα που διεκδικούν την ψήφο σου, όμως κι εκείνα δύσκολα πείθουν ότι θα τα κατάφερναν καλύτερα, είτε είναι «συμβατικά» (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, ΚΚΕ) είτε «εναλλακτικά» (ΛΑΕ, Ανταρσύα κ.ά.). Αλλά το μεγαλύτερο, ίσως, εκλογικό στοίχημα είναι να μην αναδειχθεί η επίσης «αντιμνημονιακή» Χ.Α. τρίτη δύναμη και άρα δυνάμει αξιωματική αντιπολίτευση. Καιρός πια να τελειώνουμε με τα ναζιστικά ρετάλια. Όσο για τον Βασίλη Λεβέντη, νέο «πουλέν» των καθ' έξιν «αγανακτισμένων» (με τα χάλια των άλλων πάντα, ποτέ με τα δικά τους), είθε να επιστρέψει άμεσα στο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων απ' όπου διέφυγε.
Υπάρχει, ακόμα, ένα γενικευμένο κλίμα απαξίωσης, θυμού, κυνισμού, παραίτησης. Η αποχή σχηματίζει άνετα αυτοδύναμη κυβέρνηση. Όμως και η ιδιώτευση το παιχνίδι των εκάστοτε κυρίαρχων εξυπηρετεί. Η πολιτική δεν ταυτίζεται με τα ψέματα, τις απατεωνιές, τη δημιουργία «πελατείας», τα παιχνίδια εξουσίας – κι ας τα περιέχει. Είναι καταρχάς η αέναη, σκληρή, επίπονη, σισύφεια συχνά προσπάθεια να αλλάξει κανείς τα πράγματα, να πάει την κοινωνία παραπέρα. Οι μαγικές συνταγές και οι χιλιαστικού τύπου ουτοπίες εξέλιπαν για όλους, η δύναμη της κοινωνικής εντροπίας είναι πανίσχυρη, οι ολοκληρωτισμοί πάντα καιροφυλακτούν και η δημοκρατία, ειδικά σε εποχές που τις τύχες ενός εξατομικευμένου κόσμου ορίζουν εξωθεσμικές ολιγαρχίες, συναντά επίσης αδιέξοδα. Καταφέρνει, όμως, να τα υπερβαίνει, γι' αυτό χαμένη –δίχως να είναι απαραίτητα καταδικαστέα– είναι η ψήφος που δεν δόθηκε. Ακόμα και η πολυσυζητημένη άμεση δημοκρατία, άλλωστε, συμμετοχικές διαδικασίες απαιτεί!
