Ένα χρόνο πριν, τη νύχτα της 15ης Ιουλίου εμφανίζονται οι πρώτες αναφορές για περίεργη και αδικαιολόγητη μετακίνηση στρατευμάτων στη γέφυρα του Βοσπόρου. Λίγα λεπτά αργότερα, μαρτυρίες κάνουν λόγο για πολεμικά αεροσκάφη που εκτελούν πτήσεις στην Κωνσταντινούπολη και οι περισσότεροι εκτιμούν πως είναι μια αιφνίδια στρατιωτική άσκηση της Τουρκίας. Καθώς τα διεθνή πρακτορεία στρέφουν το βλέμμα τους στην γειτονική χώρα ώστε να διαπιστώσουν τι συμβαίνει, στα τουρκικά social media γράφεται για πρώτη φορά η λέξη «πραξικόπημα». Όλοι στην αρχή διστάζουν και αμέσως η ανησυχία κορυφώνεται. Μερικά λεπτά πριν τα μεσάνυχτα έχει πλέον επιβεβαιωθεί πως ο στρατός στην Τουρκία προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο από τον Ερντογάν και ξεκινάει μια νύχτα θρίλερ η οποία περνά στην ιστορία ως μια μελανή σελίδα για την Τουρκία.
Στην αρχή, οι πληροφορίες που έβγαιναν από την Τουρκία ήταν συγκεχυμένες και χρειάστηκε αρκετή ώρα για να γίνει σαφές πως επρόκειτο για οργανωμένη απόπειρα πραξικοπήματος και όχι για προβοκάτσια. Περνά αρκετή ώρα μέχρι να υπάρξει η πρώτη διεθνής αντίδραση και ενώ οι πληροφορίες θέλουν τον τούρκο πρόεδρο να έχει φυγαδευτεί έχοντας γλιτώσει απόπειρα δολοφονίας.
Όμως ακόμη δεν υπάρχει διάψευση ή επιβεβαίωση από την κυβέρνηση ή έστω κάποια ανακοίνωση για όλα όσα συμβαίνουν. Σταδιακά σημάνει συναγερμός καθώς η κατάσταση που διαμορφώνεται στην Τουρκία προκαλεί κλυδωνισμούς παγκοσμίως.
Οι φωτογραφίες από την Κωνσταντινούπολη και τη Άγκυρα δείχνουν τανκς στους δρόμους ενώ σταδιακά το Twitter και το Facebook σιγούν καθώς επιβάλλεται φραγή. Ακολουθούν χαοτικές ώρες και κανείς δεν μπορεί να έχει σωστή πληροφόρηση καθώς η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδίδεται σε προσπάθεια να αντιμετωπίσει τον πανικό στη χώρα και απαντά με διαρροές για αντίσταση ενώ διαψεύδει το μέγεθος του κινήματος. Για τις πρώτες δύο ώρες όλα είναι ανεπίσημα και καμία πληροφορία δεν μπορεί να θεωρηθεί φερέγγυα.
Η Τουρκία βυθίζεται στο σκοτάδι και ξεκινά ένας πρωτοφανής διπλωματικός πυρετός στην Ευρώπη καθώς τα επιτελεία των πρεσβειών προσπαθούν να «ζυγίσουν» την κατάσταση. Πρωταρχικός στόχος των πραξικοπηματιών ήταν το κοινοβούλιο και το προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα ενώ κατάφεραν να κόψουν την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στη βάση Ιντσιρλίκ, όπου βρίσκονται αμερικανικές πυρηνικές κεφαλές.
Το διάγγελμα που άλλαξε το παιχνίδι
Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που βρισκόταν σε διακοπές στον Μαρμαρά δεν έχει ακόμη κάνει δήλωση και συγκεχυμένες πληροφορίες τον εμφάνιζαν να ζητά άσυλο από την Γερμανία καθώς πετούσε με το αεροπλάνο του έχοντας εγκαταλείψει τη χώρα. Λίγη ώρα μετά, και ενώ ο στρατός δείχνει να επικρατεί, πως θα υπάρξει διάγγελμα Ερντογάν και οι υποστηρικτές του ετοιμάζονται για σκληρή απάντηση.
Μέσα στα επόμενα λεπτά ξεκινά νέα φημολογία για το πού βρίσκεται ο πρόεδρος και ξαφνικά, μέσω Facetime από την οθόνη ενός κινητού τηλεφώνου, μεταδίδεται από το CNN Turk το πρώτο μήνυμα του προέδρου ο οποίος καλεί το λαό της Τουρκίας να βγει στους δρόμους και τις πλατείες και να αντισταθεί στις δυνάμεις που επιχειρούν ανατροπή της κυβέρνησης. Αυτή ήταν η κομβική στιγμή που σύμφωνα με τους αναλυτές, σηματοδότησε την αρχή του τέλους του πραξικοπήματος.
Ο Ερντογάν φέρεται να ήταν υπό προστασία στην Αλικαρνασσό σύμφωνα με πληροφορίες ενώ κάποια μέσα επέμεναν ότι έχει φύγει με το αεροπλάνο του από την Τουρκία και πως το μήνυμα ήταν βιντεοσκοπημένο. Ο πρόεδρος είπε πως πρόκειται για απόπειρα μιας μειοψηφίας των ενόπλων δυνάμεων και ότι «την απάντηση θα δώσει ο λαός» ενώ τόνισε πως οι «πραξικοπηματίες θα πληρώσουν πολύ ακριβά την πράξη τους στα δικαστήρια».
Αμέσως μετά το διάγγελμα, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπιναλί Γιλντιρίμ δήλωσε στο Twitter πως οι δυνάμεις ασφαλείας θα αντιδράσουν στην απόπειρα πραξικοπήματος που βρίσκεται σε εξέλιξη, τονίζοντας ότι θα γίνει ό,τι είναι απαραίτητο ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξουν ανθρώπινες απώλειες. Πρόσθεσε πως πολλά σημαντικά κτίρια βρίσκονται υπό πολιορκία.Κάλεσε παράλληλα τους πολίτες να παραμείνουν ψύχραιμοι και να μην ανεχθούν οποιεσδήποτε ενέργειες ενάντια στην δημοκρατία.
Καθώς ο Ερντογάν κάλεσε τους Τούρκους να αντισταθούν «στην απόπειρα πραξικοπήματος» κατεβαίνοντας στους δρόμους, μεγάλο πλήθος ανθρώπων απάντησε στο κάλεσμα κυρίως στην Κωνσταντινούπολη.
Η Τουρκία βυθίζεται στο χάος και οι εικόνες από μάχες στους δρόμους της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης κάνουν το γύρο του κόσμου. Χιλιάδες υποστηρικτές του Ερντογάν βγαίνουν στους δρόμους και στρέφονται εναντίον των στρατιωτών ενώ σε κάποια μέτωπα των πραξικοπηματιών οι στρατιώτες ανοίγουν πυρ εναντίον πολιτών και σημειώνονται τραυματισμοί.
Την ίδια ώρα δεκάδες πολίτες συρρέουν στα ATM της Κωνσταντινούπολης για να προμηθευτούν χρήματα και ο στρατός επιβάλει απαγόρευση κυκλοφορίας. Οι πρώτες αντιδράσεις ηγετών καταφθάνουν και οι ΗΠΑ κάνουν τη βαρυσήμαντη και πολυαναμενόμενη δήλωση υπέρ του Ερντογάν σε μια κίνηση που επίσης ενίσχυσε το κλίμα υπέρ του προέδρου και σηματοδότησε αρκετά ακόμη μηνύματα συμπαράστασης από την Ευρώπη.
Οι μάχες συνεχίζονται μέχρι το πρωί και οι πληροφορίες είναι συγκεχυμένες καθώς οι δύο πλευρές επιδίδονται σε πόλεμο εντυπώσεων με ανακοινώσεις. Μέσα στις επόμενες ώρες το παιχνίδι γυρίζει ξεκάθαρα υπέρ του Ερντογάν.
Οι στρατιωτικές δυνάμεις που επιχείρησαν να καταλάβουν την εξουσία στην Τουρκία με καταδιωκτικά αεροπλάνα και άρματα μάχης, προκαλώντας τη βίαιη απάντηση της Άγκυρας αρχίζουν την οπισθοχώρηση και το τέλος του ολιγόωρου πραξικοπήματος πλησιάζει όταν ανακοινώνεται πως ο πρόεδρος θα επιστρέψει θριαμβευτής την Κωνσταντινούπολη και θα προσγειωθεί με το αεροπλάνο του στο Ατατούρκ.
Χιλιάδες άνθρωποι τον υποδέχονται αφού ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ διαβεβαίωσε πως όλα είναι "σε μεγάλο βαθμό υπό έλεγχο". Ο Ερντογάν, ο οποίος έφθασε στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης προερχόμενος από το Μαρμαρίς και τον υποδέχθηκε μια λαοθάλασσα υποστηρικτών του, αψήφησε τους πραξικοπηματίες προβλέποντας την αποτυχία της εξέγερσης και διαβεβαιώνοντας ότι θα συνεχίσει να εκτελεί τα καθήκοντά του "μέχρι το τέλος".
«Αυτοί που κατέβηκαν με άρματα μάχης θα συλληφθούν επειδή αυτά τα άρματα μάχης δεν τους ανήκουν», πρόσθεσε ο πρόεδρος, οι οπαδοί του οποίου απάντησαν μαζικά στο κάλεσμά του να βγουν στους δρόμους της Άγκυρας, της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης για να αντιταχθούν στο πραξικόπημα.
Το ξέσπασμα της βίας και η αιματοβαμμένη εκδίκηση
Το πρωί, ο προσωρινός επικεφαλής του τουρκικού στρατού ανακοίνωσε την αποτυχία του πραξικοπήματος. Η απόπειρα είχε προκαλέσει σχεδόν 250 νεκρούς, πολλούς τραυματίες και μεγάλες υλικές ζημιές. Στην Κωνσταντινούπολη, υποστηρικτές του Ερντογάν βγήκαν ενθουσιασμένοι στον δρόμο για να του εκφράσουν τη στήριξή τους. Ο τούρκος πρόεδρος κατήγγειλε την «προδοσία» των πραξικοπηματιών στρατιωτών, τους οποίους κατηγόρησε ότι συνδέονται με τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ πρώην ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν. Έκτοτε, ζητεί από τις ΗΠΑ την έκδοση του Γκιουλέν.
Η κατάσταση παρέμεινε τεταμένη μέχρι και περίπου οκτώ ώρες μετά την εκδήλωση της απόπειρας πραξικοπήματος. Ένα αεροπλάνο έριξε βόμβα κοντά στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα και καταδιωκτικά αεροπλάνα F-16 βομβάρδισαν άρματα μάχης των στασιαστών κοντά στο προεδρικό μέγαρο. Οι εικόνες από την Άγκυρα δείχνουν σφοδρές μάχες καθώς το στρατιωτικό μέτωπο που είχε αναπτυχθεί εκεί αντιστέκεται.
Σποραδικοί πυροβολισμοί εξακολουθούν να ακούγονται σε πολλές συνοικίες της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης, έπειτα από μια νύχτα βίας και εκρήξεων. Ο πρωθυπουργός Γιλντιρίμ έδωσε διαταγή στον στρατό να καταρρίπτει τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα που βρίσκονται στα χέρια των πραξικοπηματιών και ανακοίνωσε πως διόρισε έναν νέο προσωρινό αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων.
Στην Κωνσταντινούπολη, στρατιώτες άνοιξαν πυρ εναντίον του πλήθους, προκαλώντας δεκάδες τραυματίες. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να αποκτήσει και πάλι τον πλήρη έλεγχο στη χώρα στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα στους πραξικοπηματίες, ότι «θα πληρώσουν βαρύ τίμημα».
Οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται το πρωί δείχνουν ακριβώς τι εννοούσε καθώς αποκαλύπτουν πως οι υποστηρικτές του Τούρκου προέδρου αποφάσισαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, προχωρώντας σε πράξεις ακραίας βίας με θύματα όσους στρατιώτες έπεφταν στα χέρια τους. Εικόνες από την γέφυρα του Βοσπόρου, την οποία κατέλαβαν οι πραξικοπηματίες αλλά τελικά παραδόθηκαν, δείχνουν Τούρκους μαζεμένους σε ομάδες να λιντσάρουν, να ποδοπατούν, να γδύνουν και να γρονθοκοπούν στρατιώτες που έχουν συλλάβει. Άλλα στιγμιότυπα δείχνουν πραξικοπηματίες συγκεντρωμένους σε «σωρό» και γύρω τους πολίτες να τους κλοτσούν με βία και να τους ξυλοκοπούν.
To λιντσάρισμα των πραξικοπηματιών
Διώξεις και κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Στις 16 και 17 Ιουλίου, εκατοντάδες στρατηγοί, δικαστές και εισαγγελείς συνελήφθησαν σε ολόκληρη την Τουρκία με την κατηγορία ότι στήριξαν το πραξικόπημα. Οι διώξεις επεκτάθηκαν στην αστυνομία, στην εκπαίδευση και στα μέσα ενημέρωσης. Στις 20 Ιουλίου, ο Ερντογάν κηρύσσει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, εκτιμώντας ότι στο πραξικόπημα «ενδέχεται να εμπλέκονται και άλλες χώρες».
Η Τουρκία παραμένει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μέχρι και σήμερα. Οι διώξεις έχουν μια άνευ προηγουμένου ευρύτητα, με στόχο αρχικά υποστηρικτές του Γκιουλέν, ενώ επεκτάθηκαν στο φιλοκουρδικό κίνημα και στα επικριτικά προς την τουρκική κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης.
Μέχρι στιγμής περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί και 140.000 έχουν αποπεμφθεί ή τεθεί σε διαθεσιμότητα.
Η Τουρκία έχει αλλάξει πορεία προς κατεύθυνση μάλλον μη αναστρέψιμη.
