Από την actionaid
Πριν από λίγες ημέρες, επέστρεψε στην Ελλάδα μια ομάδα 5 εθελοντών κινηματογραφιστών που ταξίδεψαν μέχρι το Tangulbei της Κένυας για τη δημιουργία του "Excision", ενός ντοκιμαντέρ για την κλειτοριδεκτομή που θα προβληθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις αρχές Μαρτίου, πριν ξεκινήσει το παγκόσμιο ταξίδι του. Για τα γυρίσματα ταξιδέψαμε στις απομακρυσμένες περιοχές της φυλής Ποκότ και ζήσαμε μαζί τους 2 εβδομάδες.
Οι Ποκότ είναι κτηνοτρόφοι νομάδες, ζουν στη σαβάνα της Rift Valley και έχουν πολύ παλιά και πλούσια παράδοση. Οι αγελάδες είναι το πολυτιμότερο αγαθό τους, με αυτές μετριέται ο πλούτος τους και ορίζεται η κοινωνική τους θέση. Όπως και οι περισσότεροι από εμάς, οι Ποκότ αγαπούν τον πολιτισμό τους, είναι ο στυλοβάτης της σκληρής κοινωνίας τους. Ένα από τα σημαντικότερα έθιμα τους είναι ο ακρωτηριασμός των γεννητικών τους οργάνων. Για τους άνδρες, είναι μια σχετικά απλή υπόθεση, που προσφέρει αρκετά οφέλη αν εξαιρέσουμε τον οξύ πόνο της διαδικασίας. Για τις γυναίκες όμως, είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία.
Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων με τον τρόπο που γίνεται συνήθως, πέρα από τον πόνο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αιμορραγία, μολύνσεις, σηψαιμία, προβλήματα στο ουροποιητικό σύστημα όπως ακράτεια, υπογονιμότητα και επιπλοκές κατά τη γέννα που αυξάνουν το ποσοστό των θανάτων στα νεογέννητα και στις μητέρες.
Υπάρχουν 4 τύποι: από την αφαίρεση της κλειτορίδας μέχρι την ολική αφαίρεση των εσωτερικών και εξωτερικών χειλών και το ράψιμο της περιοχής που απομένει. Σύμφωνα με στοιχεία, 100-140 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων για μη ιατρικούς λόγους. Τα 92 εκατομμύρια ζουν στην Αφρική. Κάθε μέρα 6.000 κορίτσια πέφτουν θύματα της πρακτικής.
Στην Κένυα πρόσφατα απαγορεύτηκε, αλλά 15 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες έχουν υποστεί ακρωτηριασμό. Σχεδόν πάντα συμβαίνει στις κοπέλες ηλικίας 12-16, όταν το κορίτσι θεωρείται έτοιμο για γάμο. Πραγματοποιείται κυρίως από μαμές – κλειτοριδοκτόμους στις καλύβες των κοριτσιών ή σε παραδοσιακές τελετές χωρίς χρήση αναισθητικών ή αντισηπτικών. Το 18% πραγματοποιείται από ιατρικό προσωπικό.
Η διαδικασία είναι τόσο επίπονη, που κάποια κορίτσια χάνουν τη ζωή τους από το σοκ, την αιμορραγία και τις μολύνσεις που ακολουθούν. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα θύματα δεν σταματούν με την επούλωση της πρώτης πληγής. Τα κορίτσια υφίστανται τρομακτικό και συνεχόμενο πόνο. Πονούν κατά τη διαδικασία του ακρωτηριασμού, κατά την επούλωση (όπου γίνονται συχνά διορθωτικές τομές), κατά τη σεξουαλική επαφή, στη γέννα. Επίσης, υποφέρουν από το κοινωνικό στίγμα της άρνησης της πρακτικής. Αν αρνηθείς, σημαίνει ότι είσαι «βρώμικη» και κυρίως «ανίκανη» να προχωρήσεις στην ενήλικη ζωή.
Αναρωτιέται κανείς, γιατί τόσος πόνος; Στην κοινωνία των Ποκότ, είναι σημαντικό να μπορέσεις να αντέξεις τον πόνο με γενναιότητα. Είναι σημάδι ότι είσαι ικανή να ανταπεξέλθεις στην σκληρότητα της ενήλικης ζωής. Αν δείξεις φόβο ή αδυναμία, η οικογένειά σου ατιμώνεται και καλείται να πληρώσει φόρο στην κοινότητα. Αμέσως μετά την τελετή ακρωτηριασμού, τα κορίτσια παντρεύονται. Οι γονείς τους παίρνουν προίκα πολλές αγελάδες. Ο πρόωρος γάμος είναι η βασική αιτία που οδηγεί τα κορίτσια να εγκαταλείψουν το σχολείο. Ο αναλφαβητισμός στους Ποκότ ξεπερνά το 65%.
Εδώ, η γυναίκα είναι ένα εργαλείο. Δεν έχει το δικαίωμα να ορίσει τη ζωή της, δεν έχει λόγο στις αποφάσεις της οικογένειας ακόμη και όταν γίνει σύζυγος και μητέρα. Η θέση της είναι να μεγαλώνει παιδιά, να φροντίζει τα ζώα και να είναι πιστή στον άντρα της. Τα κορίτσια έχουν αξία επειδή μπορούν να φέρουν καλή προίκα, η οποία ορίζεται ανάλογα με την ομορφιά τους, το πόσα κορίτσια έχει η οικογένεια, το αν θεωρείται «καλό κορίτσι» και το πόσο θαρραλέα είναι κατά τη διάρκεια του ακρωτηριασμού. Η προίκα ξεκινά από 5 αγελάδες και φτάνει έως και 50. Μια αγελάδα κοστίζει 20.000 κενυάτικα σελίνια (200-250 ευρώ) όταν το μηνιαίο εισόδημα των κατοίκων της περιοχής είναι κατά μέσο όρο 45 ευρώ.
Όπως πολύ χαρακτηριστικά μας είπε η Anne, δασκάλα στο σχολείο της περιοχής: "Αν περάσει ένας άντρας από μια καλύβα και δει στην αυλή τη γυναίκα με τα παιδιά, θα ρωτήσει αν είναι κανείς στο σπίτι. Εννοεί τον άντρα. Η γυναίκα δεν θεωρείται άτομο".
Η Anne εργάζεται στο δημοτικό σχολείο του Churo. Εκτός από ένα δημοτικό με περισσότερους από 700 μαθητές, λειτουργεί και το νέο κέντρο φιλοξενίας της ActionAid για κορίτσια που επέζησαν της κλειτοριδεκτομής και έχουν καταφύγει εδώ προσπαθώντας να αποφύγουν τον πρόωρο γάμο και να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους. Ο ξενώνας παρέχει στέγη, ρουχισμό και επαρκή τροφή σε περισσότερα από 60 κορίτσια, ενώ κάθε μέρα καταφθάνουν κι άλλα. H ActionAid χάρη στις εισφορές των Αναδόχων Παιδιού, παρέχει εξοπλισμό και δύο γεύματα την ημέρα σε όλους τους μαθητές του σχολείου. Τα γεύματα αποτελούν κίνητρο για τους γονείς για να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο, σε μια περιοχή όπου η απόλυτη φτώχεια αγγίζει το 65% του πληθυσμού.
Η κλειτοριδεκτομή δεν αφορά μόνο κάποιες άτυχες γυναίκες στην Αφρική. Τα Ηνωμένα Έθνη μόλις καθιέρωσαν την 6η Φεβρουαρίου ως Διεθνή Ημέρα Μηδενικής Ανοχής στην Κλειτοριδεκτομή. Είναι ένα διεθνούς σημασίας ζήτημα και δεν υπάρχει καλύτερη ώρα για να κάνουμε κάτι.
Το ντοκιμαντέρ "Excision" είναι ήδη στα σκαριά και έχει στόχο να δυναμώσει τις φωνές των γυναικών και των κοριτσιών που έχουν πέσει θύματα της κλειτοριδεκτομής και που δεν έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν ανοιχτά για τον πόνο τους. Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου, το "Excision" ξεκινά το ταξίδι του από την Ελλάδα. Μάθε τις ιστορίες των κοριτσιών, μοιράσου τες με τους φίλους σου, βοήθησε μας να ολοκληρώσουμε το ντοκιμαντέρ ώστε να ταξιδέψει στον κόσμο μεταφέροντας τον σιωπηλό αγώνα εκατομμυρίων κοριτσιών ενάντια στην άδικη αυτή πρακτική.
ΠΡΕΜΙΕΡΑ 13/3, 20.00 ΟΠΕΡΑ ODEON, Ακαδημίας 75. Μάθετε περισσότερα εδώ
Ευχαριστούμε πολύ τους εθελοντές μας Δημήτρη Ξενάκη, Βίκυ Βελλοπούλου, Αρχόντισσα Κοκοτσάκη και Κωστή Νικολόπουλο καθώς και την εταιρεία παραγωγής Indigoview.
Φωτογραφίες: Vicky Markolefa/ActionAid
σχόλια