Η Αθήνα δεν χαρακτηρίζεται τυχαία τόπος των αιφνιδιασμών. Η μνήμη της πόλης αποτυπώνεται σε κάθε διαδρομή που διαθέτει διάσπαρτους φανερούς και αθέατους αρχαιολογικούς θησαυρούς. Η Ιστορία, ο πολιτισμός και οι μεταμορφώσεις της πρωτεύουσας στη διάρκεια των ετών δημιουργούν μια έντονη ώσμωση μεταξύ του χθες και του σήμερα.
Πόσα όμως γνωρίζουν οι Αθηναίοι για τα αρχαία τείχη της Αθήνας; Πού μπορεί να τα δει κανείς στη σημερινή πόλη; Είναι επισκέψιμα; Η Εταιρεία Μελετών Αρχαίας Τοπογραφίας ΔΙΠΥΛΟΝ δημιούργησε τη νέα δίγλωσση εφαρμογή «Walk the Wall Athens», η οποία είναι διαθέσιμη χωρίς χρέωση για smartphones και tablets. Η εφαρμογή αυτή προσφέρει στον χρήστη τη μοναδική εμπειρία να περιηγηθεί κατά μήκος των αρχαίων τειχών της Αθήνας, όπως αυτά αποκαθίστανται με βάση τα πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα.
Οι ανασκαφές του αρχαίου τείχους άρχισαν στα μέσα του 19ου αιώνα και συνεχίζονται μέχρι σήμερα, ενώ από την ξενάγηση διαπιστώνω ότι τα τείχη έχουν διατηρηθεί με διάφορους τρόπους: σε υπόγεια κτιρίων, σε κατάχωση, σε υπαίθριους ή ακάλυπτους χώρους οικοπέδων ή κάτω από γυάλινα δάπεδα.
Ένα συννεφιασμένο πρωινό συμμετείχα σε αυτή την ιδιαίτερη ξενάγηση που επικεντρώνεται στα ίχνη του αρχαίου τείχους στο κέντρο της Αθήνας. Το «Walk the Wall Athens» είναι μια καινοτόμος εφαρμογή που επιτρέπει στον χρήστη να ανασύρει το αρχαίο τείχος της Αθήνας από τη λήθη και με αφορμή τα απομεινάρια του να περιπλανηθεί στο παρελθόν.
«Το Θεμιστόκλειο Τείχος περιβάλλει την πόλη της Αθήνας σαν μια ιστορική αλυσίδα. Οι περιοχές που διατρέχει συνδέονται συχνά με αναφορές στις αρχαίες γραπτές πηγές και καθεμία αρχαιολογική θέση που επισκέπτεται ο χρήστης έχει τη δική της συμμετοχή στην ιστορία της πόλης. Σε κάθε βήμα επάνω στα αρχαία τείχη διαπιστώνει κανείς το ακριβές όριο της αρχαίας πόλης σε μια αδιάλειπτη συνέχεια από τα κλασικά χρόνια (5ος αι. π.Χ.) έως την πρώιμη βυζαντινή περίοδο (6ος αι. μ.Χ.), δηλαδή σε μια πορεία περίπου 1.000 ετών» λέει η αρχαιολόγος και ξεναγός μας Αννίτα Θεοχαράκη.
Οι ανασκαφές του αρχαίου τείχους άρχισαν στα μέσα του 19ου αιώνα και συνεχίζονται μέχρι σήμερα, ενώ από την ξενάγηση διαπιστώνω ότι τα τείχη έχουν διατηρηθεί με διάφορους τρόπους: σε υπόγεια κτιρίων, σε κατάχωση, σε υπαίθριους ή ακάλυπτους χώρους οικοπέδων ή κάτω από γυάλινα δάπεδα.
Η διαδρομή μας είχε ως αφετηρία τη διασταύρωση των οδών Αιόλου και Σοφοκλέους, όπου βρίσκεται το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, κάτω από το οποίο έχουν αποκαλυφθεί όλα τα στοιχεία της οχύρωσης, δηλαδή το τείχος, η εσωτερική «περιφερική» οδός, το προτείχισμα, η τάφρος με το ανάλημμά της και η εξωτερική «περιφερική» οδός.
Επίσης, έχουν βρεθεί ίχνη αυλάκων για τροχούς άμαξας, ενώ υπολογίζεται ότι εκεί ήταν η πύλη που οδηγούσε στις Αχαρνές. Τέλος, έχουν αποκαλυφθεί εργαστηριακά στρώματα, ορθογώνια κτιστή δεξαμενή υστερορωμαϊκών χρόνων με πλακοστρωμένο δάπεδο, κλίμακα καθόδου καθώς και πήλινος αγωγός. Όπως μας πληροφορεί η κ. Θεοχαράκη, τα τείχη οριοθετούσαν τις λειτουργίες της πόλης και χρησίμευαν ως οχυρωματικές κατασκευές για την αντιμετώπιση κινδύνων και την προστασία της πόλης.
Στη συνέχεια, κατευθυνόμαστε στην οδό Αριστείδου και στο υπόγειο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, όπου διατηρείται τμήμα του τείχους και του προτειχίσματος. Η πιο εντυπωσιακή στάση της διαδρομής μας ήταν χωρίς αμφιβολία η είσοδος στη Στοά Ανατολή. Κατεβαίνοντας σε αυτή την ξεχασμένη στοά διακρίνουμε σημεία των αρχαίων τειχών ακόμη και μέσα σε κατάστημα τυπογραφίας.
Λίγα μέτρα πιο πέρα, στην οδό Δραγατσανίου 6, στο υπόγειο μιας εταιρείας γραφείων, οι εικόνες που αντικρίζουμε είναι σπάνιες. Κατά μήκος ενός διαδρόμου της κάποτε ζωντανής εμπορικής στοάς με τα πολλά μαγαζιά που σήμερα είναι όλα κλειστά, στέκει επιβλητικά ένα μεγάλο τμήμα ολόλιθου τείχους των μέσων του 4ου αι. π.Χ.
Τέλος, πηγαίνουμε προς την πλατεία Κλαυθμώνος και τα γραφεία του ΤΣΜΕΔΕ, όπου έχουν έρθει στο φως αρχιτεκτονικά απομεινάρια κτισμάτων διαφόρων οικοδομικών φάσεων που χρονολογούνται από την υστεροκλασική εποχή έως τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους.
Απέναντι, στο κέντρο της πλατείας, ανάμεσα σε χαρτόκουτα αστέγων, έντονη δυσοσμία και πλήρη εγκατάλειψη, διαφαίνονται τμήματα της οχύρωσης και ενός πύργου που είχαν ανακαλυφθεί όταν κατασκευαζόταν το υπόγειο πάρκινγκ, το οποίο σήμερα είναι ανενεργό και στους χώρους του υπάρχει τμήμα του προτειχίσματος. Τα τμήματα αυτά αποσπάστηκαν από το αρχικό τους σημείο, μεταφέρθηκαν και επανατοποθετήθηκαν στο επίπεδο της πλατείας, όπου και τα συναντάμε σήμερα.
Συνεπώς, η εφαρμογή «Walk the Wall Athens», η οποία περιλαμβάνει έναν διαδραστικό χάρτη με 35 σημεία ενδιαφέροντος, ακριβείς συντεταγμένες που επιτρέπουν στον χρήστη να εντοπίσει τα αρχαία κατάλοιπα, ηχητική περιήγηση για κάθε σημείο, πλούσιο εικονογραφικό υλικό και σημαντικές πληροφορίες για την οχύρωση των Αθηνών, σου μαθαίνει την ίδια σου την πόλη και λειτουργεί ως μια χρήσιμη χρονομηχανή που σε ταξιδεύει στην Ιστορία, στον πολιτισμό και στη συλλογική μνήμη.
σχόλια