Σάββατο 6.12.2008
Ήταν βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου του 2008 όταν έβαζα τα τελευταία πράγματα από τη μετακόμισή μου σε ένα διαμέρισμα της πλατείας Βικτωρίας. Ξαφνικά στον πεζόδρομο της οδού Ελπίδος βλέπουμε αλλοδαπούς να τρέχουν δεξιά κι αριστερά με μεγάλες σακούλες στα χέρια. Υπάρχει ένας διάχυτος πανικός, του οποίου την αιτία δε μπορούμε να καταλάβουμε την ώρα εκείνη.
Μπαίνοντας στο αυτοκίνητο για να πάμε προς Πειραιά -είχε την ονομαστική του γιορτή ο συχωρεμένος ο πατέρας μου- ο φίλος ο Παναγιώτης μου λέει: «Κάτι έχει γίνει, μυρίζει μπαρούτι η ατμόσφαιρα». Οι δρόμοι είναι κλειστοί σχεδόν. Υπάρχει τέτοιο μποτιλιάρισμα που κάνουμε μία ώρα μέχρι να φτάσουμε στην Πειραιώς, στη διασταύρωση με την Πέτρου Ράλλη. Ανοίγουμε το ραδιόφωνο με περιέργεια. Όλοι οι σταθμοί, ακόμη κι αυτός της Εκκλησίας, παίζουν είτε θλιμμένες μουσικές, είτε επαναστατικά άσματα, από Bach, Pink Floyd και Θεοδωράκη.
Το νέο διαδόθηκε γρήγορα: «Οι μπάτσοι σκότωσαν ένα παιδί στα Εξάρχεια». Τηλεφωνώ στους δικούς μου και μου επιβεβαιώνουν την είδηση. Τους λέω «ξεχάστε με», κάνουμε αναστροφή στα επόμενα λεπτά και γυρίζουμε στο κέντρο της Αθήνας. Δεν νομίζω να ξεχάσω ποτέ αυτό που έγινε μέσα σε λίγες μόνο ώρες: Η Αθήνα έμοιαζε σε κατάσταση πολιορκίας και οι μάχες με οδοφράγματα είχαν ήδη ξεκινήσει στην Ηπείρου, την Αριστοτέλους, την Αχαρνών, μέχρι τη Στουρνάρη, με επίκεντρο πάντα τα φλεγόμενα Εξάρχεια.
Οι εικόνες με ανθρώπους να τρέχουν με μεγάλες σακούλες στα χέρια συνεχίζονταν, όχι μόνο αλλοδαποί τώρα, αλλά και Έλληνες. Δεν αργούμε να συνειδητοποιήσουμε πως επρόκειτο για τα λάφυρα από το πλιάτσικο στα μαγαζιά του Κολωνακίου που είχαν γίνει θρύψαλα: Από μπουτίκ ρούχων και είδη οπτικών μέχρι ηλεκτραγορές. Ταμπουρώνομαι στο διαμέρισμά μου και κλείνω πόρτες και παράθυρα, η ατμόσφαιρα από τα δακρυγόνα σ' ολόκληρο το κέντρο είναι αποπνικτική.
Κυριακή 7.12.2008
Μια νέα μέρα ξημερώνει με έντονη τη συνειδητοποίηση πως έχουμε μπει σε εθνική περιπέτεια. Η οργή για το χέρι του αστυνομικού που αφαίρεσε τη ζωή ενός εφήβου ξεχειλίζει. Τα τηλεοπτικά κανάλια κάνουν τη δουλειά τους σαν να είναι το τμήμα δημοσίων σχέσεων της ΕΛ.ΑΣ., μιλάνε για κουκουλοφόρους, αντιεξουσιαστές (από τότε έπαψε ν' ακούγεται η λέξη «αναρχικοί»), ρίψεις μολότοφ και μεμονωμένα επεισόδια. Η μόνη σωστή ενημέρωση εκείνες τις ώρες γίνεται από το διαδίκτυο.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος υποβάλλει την παραίτηση του, μα δεν γίνεται δεκτή. Από νωρίς βλέπω από το μπαλκόνι μου τις φωτιές να έχουν ξεσπάσει μέχρι το σταθμό Λαρίσης. Είναι φως φανάρι πως η κατάσταση αντί να εξομαλύνεται, «ξεφεύγει» ολοένα και πιο πολύ. Η είδηση για συγκέντρωση διαμαρτυρίας στα Προπύλαια την επόμενη, στις έξι το απόγευμα, διαδίδεται σαν αστραπή. Οι τοίχοι της πόλης γεμίζουν με το γνωστό σύνθημα: «Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι».
Δευτέρα 8.12.2008
Δίνονται στη δημοσιότητα τα ονόματα των δολοφόνων: Επαμεινώνδας Κορκονέας, ετών 37 και Βασίλης Σαραλιώτης, ετών 31. Το μίσος απέναντι σ' ολόκληρο το αστυνομικό σώμα θεριεύει. Είναι εντυπωσιακό πως ακόμα και άνθρωποι δίχως ιδιαίτερη πολιτική συνείδηση ή και ανεξαρτήτως των πολιτικών πεποιθήσεων τους, στρέφονται ανοιχτά κατά της αστυνομίας και των δολοφονικών τακτικών της που θυμίζουν παρακράτος άλλων εποχών. Φωνές συμπαράστασης αρχίζουν να φτάνουν από παντού - μπορώ τώρα να ανατρέξω σε μία από τις πρώτες οργισμένες δηλώσεις που κοινοποιεί ο Σύλλογος Υπαλλήλων της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς.
Εκείνο το βράδυ της 8ης Δεκεμβρίου είναι κυριολεκτικά η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου της Αθήνας. Θυμάμαι πως με το team του Διφώνου, όπου εργαζόμουν τότε, καταλήγουμε στην ταράτσα της Νομικής απωθημένοι από τα δακρυγόνα και τα γκλομπς των αστυνομικών. Μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες παρακολουθούμε την πόλη να φλέγεται ως την Ομόνοια. Το απόλυτο χάος με κατεστραμμένα περίπτερα και αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα. Και το ίδιο πάντα σύνθημα που κυριαρχεί με θέρμη: «Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι».
Τρίτη 9.12.2008
Το ετήσιο αφιέρωμα στη μνήμη του Παύλου Σιδηρόπουλου στο «Κύτταρο» της οδού Ηπείρου ακυρώνεται υπό το φόβο επεισοδίων. Έχει πέσει τηλεφώνημα του στυλ «μάγκες, ξεχάστε τα αφιερώματα για σήμερα»! Αποφασίζω να ξανανέβω στο Σύνταγμα, όπου αυτή τη φορά το παρόν δίνουν οι μαθητικές νεολαίες σε κανονική μάχη με τα ΜΑΤ. Ακόμα μία άγρια νύχτα, συμπλήρωμα της προηγούμενης. Βρίσκω φίλους, γινόμαστε μία παρέα και μέχρι τα μεσάνυχτα έχουμε χάσει ο ένας τον άλλον εν μέσω δακρυγόνων και τρεχαλητών.
Όσο οι μέρες περνούν, συνειδητοποιούμε πως η οργή και η απόδοση δικαιοσύνης έχουν μετατραπεί σε λαϊκό αίτημα που δεν λέει με τίποτα να καταλαγιάσει. Άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με τον λεγόμενο αντιεξουσιαστικό χώρο μοιάζουν παρασυρμένοι κι αυτοί από ένα τσουνάμι επαναστατικότητας κατά της κυβέρνησης Καραμανλή πλέον. Ένα νέο σύνθημα «κυκλοφορεί» στους τοίχους της Αθήνας: «Είμαστε όλοι αναρχικοί».
Τετάρτη 10.12.2008
Τα κανάλια το 'χουν τερματίσει. Ανήμπορα να διαχειριστούν την κατάσταση, δηλαδή να παρουσιάσουν ως μεμονωμένα τα γεγονότα, αναλώνονται σε γελοία ρεπορτάζ του τύπου «Οι Active Member και η Ανδριάνα Μπάμπαλη ήταν οι αγαπημένοι καλλιτέχνες του μικρού Αλέξη Γρηγορόπουλου». Προβάλλουν συνεχώς ταινίες με... ninja και πολεμικές τέχνες, εφόσον τα προηγούμενα 24ωρα είχαμε δει ένα μαγαζί με είδη καράτε και κουνγκ φου στην Ομόνοια να έχει σπάσει και κουκουλοφόροι να κυκλοφορούν με γιαπωνέζικα σπαθιά στα χέρια. Τα επεισόδια, εννοείται, συνεχίζονται...
Πέμπτη 11.12.2008
Θέλω να επισκεφτώ το ρημαγμένο Κολωνάκι. Παραταγμένοι αστυνομικοί εμποδίζουν τη διέλευση οχημάτων. Η επίσκεψη γίνεται με τα πόδια. Καμένα τζιπ και στη Σκουφά η σπασμένη βιτρίνα των οπτικών ειδών «Βαρδαβάς» με τη σουρεαλιστική μαρκίζα «Μολών λαβέ» (πού να 'ξεραν οι άνθρωποι...)
Μου προξενεί μεγάλη εντύπωση που η καταστροφή μοιάζει να είχε συγκεκριμένους στόχους: Μια Vodafone έχει γίνει λίμπα, δίπλα της όμως ένα μικρό ταχυφαγείο για φοιτητές δεν έχει πειραχτεί καθόλου. Τα ίδια και στην απόλυτη ευθεία: Γης μαδιάμ τα θωρακισμένα Virgin Megastores, ούτε γάτα - ούτε ζημιά με ένα συνοικιακό δισκοπωλείο με τα βινύλια των Beatles και του Φίλιππου Νικολάου στη βιτρίνα του. Τα κανάλια εν τω μεταξύ τη δουλειά τους: Προσπαθούν να στρέψουν την οργή του κόσμου στη λεηλασία και στην καταστροφή των περιουσιών και όχι στη δολοφονία ενός παιδιού από την αστυνομία. Το αποτέλεσμα γίνεται μπούμερανγκ εναντίον τους, καθώς η κυβέρνηση κλυδωνίζεται επικίνδυνα.
Παρασκευή 12.12.2008
Αποφασίζω στη ραδιοφωνική εκπομπή μου στο Κανάλι 1 του Πειραιά να βγάλω στον αέρα καλλιτέχνες που θα καταγγείλουν την αστυνομική βία. Παρά το ότι δουλεύω σε ένα σχετικά συντηρητικό μέσο και σε ζώνη μεγάλης ακροαματικότητας, κανείς δεν μου λέει τίποτα - ενδεικτικό της οργής και επαναστατικότητας που δεν καταλάγιαζε και που είχε κυριεύσει τον κόσμο όλο.
Μέσα σε ένα δίωρο έχουν μιλήσει στον αέρα, εκτοξεύοντας μηνύματα κατά της κρατικής βίας και καταστολής, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, η Μαρία Φαραντούρη, η Σαβίνα Γιαννάτου, η Μαρία Βουμβάκη, ο Νίκος Κυπουργός και πολλοί-πολλοί άλλοι. Μέχρι σήμερα κρατάω την εκπομπή στο αρχείο μου ως ντοκουμέντο εκείνων των ημερών.
Ο Σαββόπουλος ακυρώνει δύο προγραμματισμένες συναυλίες του λόγω «μαυρισμένης ψυχής», η Αλεξίου βγαίνει σε άλλο σταθμό και καταγγέλλει την άνανδρη δολοφονία ενός εφήβου, ο Μίκης Θεοδωράκης καταδικάζει τα επεισόδια. Διαδηλωτές μαυροντυμένοι με κεριά επιχειρούν μια πιο ειρηνική πορεία διαμαρτυρίας, καθώς στην Αθήνα πια έχει εκτονωθεί όλη η ανθρώπινη οργή.
Σάββατο 13.12.2008 - Κυριακή 14.12.2008
Το διήμερο που συμπληρώνεται μία εβδομάδα μετά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου. Φρέσκα συνθήματα κάνουν την εμφάνισή τους στην πολιορκημένη Αθήνα: «Η δημοκρατία σας βρωμάει δακρυγόνα», «Σπάστε τις τράπεζες, αφήστε τα περίπτερα» (καθοδήγηση, προφανώς, στην επόμενη φουρνιά που θα ακολουθούσε), «Το αίμα του Αλέξη ζητάει εκδίκηση». Υπάρχει μία ηρεμία ύποπτη, όμως, σαν οι άνθρωποι να ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους για να ξεχυθούν στους δρόμους. Μία ηρεμία που θα διαρκέσει ως την Τετάρτη!
Τετάρτη 17.12.2008
Γίνεται το πρώτο κάλεσμα καλλιτεχνών για μια μεγάλη συναυλία διαμαρτυρίας στα Προπύλαια, την Παρασκευή 19/12, «ενάντια στην κρατική καταστολή» και «αλληλεγγύης στην εξέγερση της νεολαίας». Ανταποκρίνονται άμεσα ο Κ. Βήτα, ο Φοίβος Δεληβοριάς, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Πουλικάκος με τον Πιλαλί, ο Χαρούλης, οι Χαΐνηδες, ο Θηβαίος.
Επικοινωνούν μαζί μου από το Συντονιστικό Γενικών Συνελεύσεων φοιτητικών και σπουδαστικών συλλόγων Αθήνας, από την Κατάληψη της Νομικής και από την Ανοιχτή Συνέλευση μαθητών-φοιτητών-εργαζομένων Πολυτεχνείων για να ενισχύσω στο κάλεσμα των μουσικών. Με μερικά τηλεφωνήματα και σε λιγότερο από μία ώρα, η λίστα εμπλουτίζεται: Δημήτρης Μαραμής, Νατάσσα Μποφίλιου - Θέμης Καραμουρατίδης, Σοφία Βόσσου, Καλλιόπη Βέττα, Δώρος Δημοσθένους, Tsopana Rave, Πάνος Μουζουράκης, αλλά και η Μαρίζα Κωχ, η μοναδική από εκείνη τη γενιά μουσικών, των οποίων τη συμμετοχή ζητάνε οι φοιτητές.
Πέμπτη 18.12.2008
Τρέχω με τα της συναυλίας. Μαθαίνω πως ανάλογη κίνηση γίνεται και στη Θεσσαλονίκη από την Κατάληψη της Σχολής Θεάτρου. Η «Συναυλία για τον Δεκέμβρη του Αλέξη» δίνεται το απόγευμα εκείνης της μέρας στην πλατεία ΧΑΝΘ με τη συμμετοχή του Γιάννη Αγγελάκα, του Σωκράτη Μάλαμα, του Δημήτρη Ζερβουδάκη, του Ντίνου Σαδίκη κ.ά.
Μαθαίνουμε πως ένας ακόμη μαθητής στο Περιστέρι πέφτει θύμα πυροβολισμού και μέχρι να ξεκαθαρίσει η υπόθεση δεν μπορούμε να καταλάβουμε αν όντως συνέβη αυτό ή αν απλά τα ΜΜΕ διαδίδουν τις δολοφονίες-τραυματισμούς εφήβων από σφαίρες καθαρά σαν διαφημιστικό τρικ. Όλη τη νύχτα επικοινωνούμε με την επιτροπή των φοιτητών που συνεδριάζει για τον τελικό αριθμό των καλλιτεχνών της συναυλίας στα Προπύλαια.
Παρασκευή 19.12.2008
Η Αθήνα γνωρίζει το δικό της Γούντστοκ χωρίς δυστυχώς ειρηνικό και αναίμακτο χαρακτήρα. Οι καλλιτέχνες κοντεύουν τους εκατό, πρωτοφανής αριθμός για συναυλία διαμαρτυρίας, πράγμα που αναγκάζει τους οργανωτές να ορίσουν ώρα εκκίνησης της συναυλίας τη μία το μεσημέρι με ντάλα ήλιο και κρύο ταυτόχρονα.
Δεν υπάρχει πραγματικά καλλιτέχνης που να σου έρχεται στον νου και που να μην έχει δηλώσει το παρόν του. Κοντά στους μουσικούς στήνονται και αξέχαστες αυτοσχέδιες παραστάσεις: Η Άννα Γούλα βγαίνει μέσα από ένα χαρτόκουτο και τραγουδάει μια αναρχική βερσιόν του άσματος «Φωτιά στα Σαββατόβραδα» της Άντζελας Δημητρίου: «Φωτιά στα Σαββατόβραδα / γαμώ την κοινωνία / σκοτώνονται μικρά παιδιά / απ' την αστυνομία»!
Η Μάνια Παπαδημητρίου διαβάζει ποιήματα του Μπρεχτ συνοδεία του γκρουπ Πιάτα Ημέρας. Γυναίκες - εκπρόσωποι λεσβιακών κινημάτων βγαίνουν στη σκηνή ως μουτζαχεντίν με μοβ κουκούλες, ηθοποιοί ντυμένοι αστυνομικοί κάνουν ότι στρέφουν τα υπηρεσιακά τους όπλα στα κεφάλια τους.
Αποφασίζουμε από μία ώρα και μετά ο Πουλικάκος να αναλάβει την παρουσίαση των ροκ καλλιτεχνών κι εγώ των «έντεχνων». Με συγκίνηση θυμάμαι τώρα τον συχωρεμένο Θάνο Ανεστόπουλο από τα Διάφανα Κρίνα, λιώμα, να ουρλιάζει επί σκηνής «Φτάνει πια με τους μαλάκες»!
Ο Πουλικάκος, απ' την άλλη, όντας ο πιο κατάλληλος σε ρόλο κονφερασιέ, παροτρύνει το κοινό σε εκστρατεία για δεντροφύτευση με τη μεγαλειώδη ατάκα: «Πού θα πάει, ρε παιδιά, θα το φυτέψουμε και το χριστουγεννιάτικο δέντρο του δημάρχου μας»! Με τη ροή του προγράμματος γίνεται ένα μπάχαλο, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο. Η Μποφίλιου βγαίνει στις τρεις το μεσημέρι, ο Δώρος Δημοσθένους με τη Ζωή Παπαδοπούλου τραγουδάνε Λοΐζο αμέσως μετά και όσο η ώρα περνάει και νυχτώνει, το πλήθος ξεπερνάει κάθε προσδοκία. Το κέντρο έχει κλείσει την ώρα που η Κωχ υψώνει τις γροθιές της και φωνάζει «Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι» σε σύμπραξη με τους Χαΐνηδες.
Υπάρχει άγχος και για τα μηχανήματα, καθώς το ποσό ασφάλισής τους από τους φοιτητές είναι ιδιαίτερα υψηλό. Αργά το βράδυ, αμέσως μετά το κομμάτι με τους Deus X Machina, αρχίζουν πάλι τα επεισόδια. Οι αστυνομικοί θέλουν να ανέβουν στο stage για να σταματήσουν τη συναυλία, αλλά ένα παγερό ψιλόβροχο τους χαλάει τα σχέδια. Αποχωρώ έντρομος, όχι πολύ, αφού έχω συνηθίσει στον ομαδικό πανικό των ημερών, αλλά και ικανοποιημένος που η συναυλία διαμαρτυρίας ενάντια στην αστυνομική βία συγκέντρωσε τόσους καλλιτέχνες και κυρίως τόσο πολύ κόσμο. Τα κανάλια και πάλι το χαβά τους: Μιλούσαν εκείνη τη μέρα, αλλά και τις επόμενες, για λίγες χιλιάδες θεατών, εστιάζοντας φυσικά στα επεισόδια που ακολούθησαν τη συναυλία.
Εννιά χρόνια μετά, η Ελλάδα βρίσκεται εν μέσω Μνημονίων και δεν ανοίγει ρουθούνι. Η ακροδεξιά επελαύνει, η κοινωνική ανισότητα μεγεθύνεται, η εργασία υποβιβάζεται. Ο Δεκέμβρης του 2008 θα μείνει στη νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας ως τα «σύγχρονα Δεκεμβριανά», η μοναδική αναλαμπή που η Αριστερά έμοιασε να παίρνει τα πάνω της, πολύ περισσότερο ακόμη κι απ' την εκλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ λίγα χρόνια αργότερα.
Τον Δεκέμβρη του 2008, αρχής γινομένης από την 6η Δεκεμβρίου και με αιτία μια άδικη δολοφονία ενός νέου ανθρώπου, δεν υπήρχαν αριστεροί, δεξιοί, πασόκοι και αναρχικοί, δεν υπήρχε κανένας διχασμός πολιτικού χαρακτήρα: Υπήρχαν οργισμένοι πολίτες, ενωμένοι σαν μία γροθιά, ενάντια στο πιο σκληρό πρόσωπο της αστυνομίας και της κρατικής καταστολής που ακολούθησε.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 6.12.2017
